با اراده سیاسی می‌توان به توافق رسید

گروه دیپلماسی: در شرایطی که روز یکشنبه روزنامه آمریکایی لس‌آنجلس‌تایمز به نقل از مقامات غربی از رایزنی قدرت‌های جهانی بر سر تمدید دوباره مذاکرات خبر داده بود، روز گذشته حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران تاکید کرد که اگر اراده سیاسی جدی در طرفین مذاکرات وجود داشته باشد، می‌توان در زمان باقی‌مانده به توافق جامع نهایی دست یافت که نتیجه آن برد- برد برای همه طرفین است. رئیس‌جمهوری تداوم تحریم‎ها را به ضرر همه طرف‎ها به‌ویژه اتحادیه اروپا دانست و ابراز امیدواری کرد که با دستیابی به توافق جامع نهایی در خصوص موضوع هسته‎ای، شاهد گشوده شدن دروازه همکاری‎ها میان کشورهای اتحادیه اروپا با ایران باشیم. همزمان یک عضو ارشد تیم هسته‌ای ایران در گفت‌وگو با «ایرنا» درباره صحت گزارش روزنامه آمریکایی لس‌آنجلس تایمز افزود: «گزارش این روزنامه صحت ندارد و تمدید مذاکرات در دستور کار نبوده و تمرکز بر ادامه جدی مذاکرات تا ۲۴نوامبر است.»

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، روحانی پس از دریافت استوارنامه سفیر جدید بلژیک با اشاره به عضویت فعال ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بازرسی‌های گسترده و سرزده از تاسیسات هسته‌ای ایران گفت: «فتوای رهبر معظم انقلاب در حرام دانستن ساخت و استفاده از تسلیحات کشتار جمعی، مهم‌ترین تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای ایران است.» همچنین روحانی در دیدار سفیر جدید نروژ با تاکید بر اینکه تهران در زمینه موضوع هسته‌ای گام‌های بسیار مثبتی در مذاکره با ۱+۵ برداشته است، گفت: «تلاش برای دستیابی به توافق نهایی و راهبرد برد - برد موجب خواهد شد تا روابط ما با همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله نروژ هر چه بیشتر گسترش پیدا کند.» در عین حال رئیس‌جمهور روز دوشنبه پس از دریافت استوارنامه «مائورو کنچاتوری» سفیر جدید ایتالیا در تهران تاکید کرد ایتالیا در گذشته برای به نتیجه رسیدن مذاکرات نقش مثبتی ایفا کرده و اینک نیز با جایگاه شاخص‌تری که دارد‏ می‌تواند در رسیدن به توافق جامع در مساله هسته‌ای بین ایران و طرف‌های غربی نقش‌آفرینی کند.

از سوی دیگر در شرایطی که تنها ۲۸ روز تا پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای ۱+۵ بر اساس تمدید توافق‌نامه ژنو وقت باقی مانده، روز گذشته لندن پذیرای ۶ کشور طرف مذاکره ایران بود. به گزارش خبرگزاری مهر نمایندگان آمریکا، فرانسه، بریتانیا، آلمان، روسیه و چین روز دوشنبه در لندن دور هم جمع شدند و در مورد پرونده هسته‏ای ایران گفت‌وگو کردند. وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا درباره این مذاکرات تنها به ذکر این جمله اکتفا کرده که دوشنبه هفته جاری برای دیدار با اعضای ۱+۵ گفت‌وگو درباره مذاکرات هسته‌ای ایران به لندن سفر می‎‏کند. با وجود آنکه درباره این نشست اطلاعات بیشتری از سوی گروه ۱+۵ اعلام نشده اما روند مذاکرات هسته‎ای حاکی از آن است که این نشست شاید در مسیر مذاکرات سرنوشت‌ساز باشد، زیرا در این نشست طرفین مذاکره‌کننده با ایران باید پشت میز مذاکره داخلی شان اختلافات را کنار بگذارند و به یک تصمیم سیاسی واحد برسند.تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران به ریاست محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران بیش از یک سال است که برای حل و فصل مساله هسته‎ای در حال مذاکره با گروه ۱+۵ است. طرفین پس از رسیدن به توافق اولیه ژنو در سوم آذر ماه ۹۲، مذاکرات جامع را برای رسیدگی به توافق نهایی آغاز کرده‎اند که این مذاکرات به دلیل اختلاف طرفین بر سر موضوعات اساسی تا ۲۴ نوامبر (سوم آذر ماه) تمدید شد. هم اکنون به رغم برگزاری هشت دور مذاکرات جامع هسته‌ای و نیز دیدارهای دو جانبه با هیات آمریکایی در سطوح مختلف سیاسی و کارشناسی، طرفین با وجود پیشرفت در مذاکرات بر سر موضوعات اساسی همچون میزان غنی‌سازی اورانیوم ایران، نحوه لغو تحریم‎ها و نیز مدت زمان توافق جامع اختلاف نظر دارند.

پیشرفت محسوس

در آخرین دور مذاکرات که ۲۲ تا ۲۴ مهرماه با محوریت دیدار با مقامات آمریکایی برگزار شد، ایده‎های مطرح شده در این مذاکرات در گفت‌وگوهای کارشناسی که ۳۰ مهر ماه و اول آبان‌ماه جاری در وین برگزار شد، مورد بحث و بررسی کارشناسان قرار گرفت؛ گفت‌وگوهایی که به نقل از یک مقام ارشد ایرانی با پیشرفت‏های محسوسی همراه بوده است. در این رابطه، خبرگزاری کیودو به نقل از یک مقام ارشد ایرانی گزارش داد رایزنی‌های هفته گذشته ایران و گروه ۱+۵ در وین پیشرفت‌های محسوسی داشته است. به گزارش «ایسنا»، این مقام ارشد ایرانی که خواست نامش فاش نشود در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کیودو تاکید کرد: «ایران و گروه ۱+۵‌ در نشست کارشناسی هفته گذشته در وین به پیشرفت‌های محسوسی در زمینه مسائل تکنیکی دست یافته‌اند.»

بازدید ظریف از فردو و نطنز

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران روز دوشنبه از سایت غنی‌سازی فردو و نطنز و مراحل کار در این مرکز بازدید کرد. به گزارش «ایرنا» رئیس گروه مذاکره‌کننده هسته‎ای ایران در این بازدید ضمن اطلاع یافتن از آخرین روند فعالیت‎های فناوری هسته‌ای و قدردانی از تلاش‌های ارزشمند دانشمندان هسته‌ای و تمامی دست‌اندرکاران و نیروی انسانی شاغل در این بخش بر استمرار فعالیت‎های صلح‌آمیز ایران در بهره‌برداری از دانش اتمی تاکید کرد.

پایبندی ایران به تعهداتش

از سوی دیگر، تریتا پارسی، رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا و تحلیلگر مسائل بین‌المللی، در مقاله‌ای در خبرگزاری رویترز تاکید کرد تندروهای کنگره آمریکا حتی به توافقی که تضمین کند ایران سمت سلاح هسته‌ای نخواهد رفت نیز راضی نیستند و تنها به دنبال جنگ با این کشور هستند. پارسی با اشاره به تلاش نمایندگان کنگره برای رای‌گیری سریع درباره هر نوع توافق هسته‌ای احتمالی بین ایران و ۶ قدرت جهانی می‌نویسد: «مذاکرات با ایران هنوز به پایان خود نرسیده است اما برخی از مقامات کنگره آماده ایجاد یک بحران سیاسی درباره این توافق هستند.» بهانه آنها چیست؟ باراک اوباما شاید کنگره را دور زده و تحریم‌های تحمیل شده علیه ایران را به تعلیق اندازد تا دستیابی به توافق را میسر سازد و پس از آن متعاقب اینکه اطمینان حاصل شد ایران به تعهدات خود بر اساس توافق پایبند است، از قانون‌گذاران بخواهد که این تحریم‌ها را به صورت دائمی لغو کنند.این تحلیلگر در ادامه در تشریح انگیزه نگرانی‌های نمایندگان تندروی کنگره می‌نویسد: «اگر جنگ را بر توافق با ایران ترجیح می‌دهید - حتی توافقی که از دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای جلوگیری خواهد کرد - بهترین و احتمالا تنها فرصت برای نابود کردن این توافق بلافاصله بعد از انعقاد آن است. یعنی زمانی که بی‌اعتمادی به نیات ایران گسترده بوده و این کشور هنوز فرصت نیافته تا تعهد خود به توافق را نشان دهد. اریک کانتور، رهبر پیشین اکثریت مجلس نمایندگان، در ماه ژانویه و پس از اینکه توافق موقتی در نوامبر سال گذشته منعقد شد همین تاکتیک را پیاده کرد.»او در ادامه با اشاره به تمدید توافق موقت بین ایران و ۶ قدرت جهانی و اینکه انتظار می‌رفت، تندروها واکنش تندی به این توافق داشته باشند، نوشت: «اما برخلاف انتظارات، تمدید چهارماهه منجر به یک زورآزمایی سیاسی بر سر دیپلماسی و تحریم‌ها نشد. سه عامل تشریح می‌کنند که چرا تندروها پیش از شروع این نبرد بازنده آن شدند. نخست، تمرکز تندروها بین توافق موقت و دفاع از رژیم صهیونیستی در جنگی که علیه حماس به راه انداخته بود، تقسیم شده بود. دوم، حامیان دیپلماسی رئیس‌جمهور زمینه‌ها را در کنگره آماده کرده و منابع را در دفاع از آن بسیج کرده بودند. سوم و شاید مهم‌ترین دلیل این بود که توافق موقت یک موفقیت بود.»

رئیس شورای ملی ایرانیان آمریکا در پایان این مقاله می‎نویسد: «همه اظهارات حاکی از این است که ایرانی‌ها تمام وعده‌ها و تعهدات خود را انجام داده‌اند؛ آنها سعی در تقلب نکرده‌اند. ۶ ماه اخبار خوب بخش اعظمی از فضای کنگره را سم‌زدایی کرده و تصویب تمهیدات ضد ایرانی را سخت‌تر ساخته است.» پارسی در نهایت نیز با اشاره به اینکه تندروهای کنگره درس خود را یاد گرفته‌اند، می‎گوید: «آنها اکنون بیم دارند که اخبار خوب بیشتری از مذاکرات هسته‌ای در وین بیرون آید. برای نابود کردن این مذاکرات و هموار کردن مسیر جنگ، باید اکنون رای‌گیری کنند نه بعدها.»

ادعاهای هاینونن درباره ایران

همزمان با تلاش‎های ایران و دیگر اعضای گروه ۱+۵ برای دستیابی به توافق جامع در موعد تعیین شده، معاون سابق مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اظهاراتی مداخله‌جویانه گفت: «توافق نهایی میان ایران و گروه ۱+۵ باید موجب دسترسی کامل آژانس به تاسیسات هسته‌ای این کشور شود.» به گزارش «ایسنا»، اولی هاینونن، معاون سابق مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) روز یکشنبه در گفت‌وگو با یک شبکه رادیویی در آمریکا مدعی شد حتی با وجود یک توافق بین‌المللی اولیه میان ایران و گروه ۱+۵، این کشور هنوز قادر است در طول چند ماه به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. معاون سابق مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «زیربنای هسته‌ای کنونی ایران، این کشور را از دیکر کشورهای منطقه که ممکن است درصدد آغاز برنامه هسته‌ای باشند بسیار بالاتر قرار داده است.»