تلاش برای پیشبرد مذاکرات

گروه دیپلماسی: دومین سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران از زمان روی کارآمدن دولت یازدهم در شرایطی انجام می‌شود که تلاش‌ها برای پیشبرد گفت‌وگو و همکاری‌ میان ایران و آژانس در چارچوب مذاکرات هسته‌ای و همچنین تعهدات توافق ژنو ادامه دارد. هدف یوکیا آمانو از انجام این سفر پیش بردن گفت‌وگوها با ایران در قالب چارچوبی برای همکاری است که سال گذشته به امضای طرفین رسید. آژانس در آخرین گزارش ماهانه خود در پایان تیرماه امسال اعلام کرد که ایران براساس توافق هسته‌ای موقت با قدرت‌های جهان که سال گذشته به دست آمد، اقدام کرده است. ایران و ۱+۵ با تمدید ۴ ماهه مذاکرات هسته‌ای مصمم هستند تا توافق موقت ژنو منعقد شده در ۳ آذر ۹۲ را به یک توافق جامع تبدیل کنند. موضوعی که مذاکره‌کننده ارشد روسیه نیز با تایید آن گفته است که فرصت حل پرونده هسته‌ای ایران بیش از گذشته است. اکنون یوکیا آمانو در سفر خود به تهران ضمن دیدار و گفت وگو با مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی از جمله رئیس‌جمهور، بر تعهدات ایران در چارچوب مذاکرات نیز نظارت خواهد کرد.

مدیرکل آژانس آخرین بار در آبان ۱۳۹۲ به ایران سفر و با مقام‌های ارشد تهران گفت‌وگو کرد. در این سفر طرفین بیانیه مشترکی صادر کردند و قرار شد ایران اقدامات عملی شامل ارائه اطلاعات مربوطه و دسترسی مدیریت‌شده مورد توافق دوجانبه به معدن گچین بندرعباس، ارائه اطلاعات مربوطه و دسترسی مدیریت شده مورد توافق دوجانبه مربوط‌به کارخانه تولید آب سنگین اراک، ارائه اطلاعات درمورد تمام رآکتورهای تحقیقاتی جدید، ارائه اطلاعات مربوط به شناسایی۱۶ سایت مد نظر جهت ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای، شفاف سازی درمورد بیانیه ایران در رابطه با تاسیسات غنی‌سازی جدید و شفاف‌سازی بیشتر درمورد بیانیه ایران در ارتباط با غنی‌سازی لیزری را انجام دهد.

در چارچوب همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، طرفین در دو روز مذاکره در روزهای ۱۹ و ۲۰ بهمن ماه ۱۳۹۲ نیز درخصوص ۷ اقدام عملی که توسط ایران تا ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ اجرا خواهد شد، توافق کردند. در دور تازه مذاکرات ایران و آژانس در اردیبهشت ماه سال جاری دو طرف در بیانیه‌ای اعلام کردند که هفت اقدام عملی انجام شده را مورد بررسی قرار داده‌اند و برسر پنج گام عملی بعدی میان خود به توافق رسیده‌اند. طبق این توافق قرار بود که آژانس و ایران این ۵ گام عملی را تا سوم شهریور (۲۵‌آگوست) انجام دهند.

در همین زمینه نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سفر یوکیا آمانو به تهران را در چارچوب ادامه همکاری‌ها برای رفع ابهامات و سوالات باقیمانده در قالب «چارچوبی برای همکاری» دانست. رضا نجفی در گفت‌وگو با «ایسنا»، سفر یوکیا آمانو را به تهران در رابطه با ادامه همکاری‌های بین ایران و آژانس در قالب «چارچوبی برای همکاری» که سال گذشته امضا شد دانست و افزود: «در سفر قبلی با‌توجه به فرصت کم، امکان ملاقات مدیرکل با ریاست محترم جمهوری فراهم نشد، اما در این سفر، ملاقات جناب آقای دکتر روحانی با آقای آمانو برای امروز یکشنبه تنظیم شده است تا گفت‌وگویی در بالاترین سطح بین ایران و آژانس بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید صورت پذیرد.»

نجفی ادامه داد: «در این سفر همچنین انتظارات ایران در بالاترین سطوح به آژانس بین المللی انرژی اتمی منتقل خواهد شد.» آخرین دور از همکاری‌های فنی و کارشناسی ایران و آژانس در راستای «چارچوبی برای همکاری» که قرار است تا سوم شهریورماه به اجرا درآید با توجه به برخی اختلاف‌نظرها میان دو طرف درباره نحوه همکاری‌های متقابل هنوز به اجرا در نیامده است. در همین چارچوب محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در آخرین سفرش به وین و در حاشیه مذاکرات هسته‌ای با یوکیا آمانو دیدار و مواضع تهران درباره چگونگی ادامه همکاری‌ها برای رفع ابهامات و سوالات باقی مانده به‌ویژه موضوعات مربوط به ابعاد احتمالی نظامی و مطالعات ادعایی را مطرح کرد.

ایران و گروه ۱+۵ در عین حال که از وجود اختلافات در راه رسیدن به یک توافق قطعی سخن گفته‌‌اند، اما هردو طرف همواره ابراز امیدواری کرده‌اند که تلاش‌ها در این زمینه به نتیجه برسد. طرفین تنها تا ۳ آذر سال جاری (۲۴ نوامبر) مهلت دارند تا به یک توافق قطعی دست یابند.

فرصت حل پرونده هسته‌ای

در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵، معاون وزیر خارجه روسیه و مذاکره‌کننده ارشد این کشور در مصاحبه‌ای با شبکه خبری راشاتودی گفت که فرصت حل پرونده هسته‌ای ایران بیش از گذشته است. به گزارش خبرگزاری «تسنیم»، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه با بیان اینکه معتقد هستم شانس حل این مشکل قدیمی و دشوار در حال حاضر بیشتر از گذشته است، گفت: «باید بگویم ما پیشرفت‌هایی در مذاکرات انجام شده در بهار و تابستان سال گذشته داشتیم.»

ریابکوف با اشاره به اینکه مذاکرات در ماه سپتامبر از سرگرفته خواهد شد، افزود: «هرچند زمان و مکان برگزاری این مذاکرات تاکنون مشخص نشده است، اما همه شرکت‌کنندگان در این مذاکرات از جمله گروه ۱+۵ و ایران برای ازسرگیری روند مذاکرات در سپتامبر آینده تلاش می‌کنند. البته سیاست دنباله‌دار آمریکا که مبتنی بر اعمال فشار و تحریم‌ها است مانع از دستیابی به نتایج مطلوب شده است.» ما (روسیه) نیز هدف تحریم‌های آمریکا قرار گرفتیم. بنابراین ما امروز، شاید بیشتر از گذشته، دوران دشواری را که جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های اخیر سپری کرد درک می‌کنیم و چقدر دشوار است در این وضعیت دشوار به توافق‌هایی دست یافت.

مذاکره‌ کننده ارشد روسیه در گفت‌وگوهای هسته‌ای با بیان اینکه ما معتقد هستیم رهبران سیاسی و معنوی ایران به دستیابی به راهکاری مطلوب پایبند هستند، افزود: «روسیه به عنوان یکی از اعضای گروه ۱+۵ و به عنوان دولتی که روابط حسنه با ایران دارد، حداکثر تلاش خود را برای کمک به دستیابی به راه‌حل‌هایی مقبول نزد همه طرف‌ها انجام می‌دهد؛ راه‌حل‌هایی که حق ایران را پایمال نکند و به منافع آن آسیب نزند و همزمان این راه‌حل‌ها گروه ۱+۵ را راضی سازد.»

ریابکوف ادامه داد: «خلاصه کلام این است ما همین روش را طی مذاکرات بعدی که پاییز سال جاری انجام می‌شود، دنبال خواهیم کرد و امیدوار هستیم تا تاریخ ۲۴ نوامبر به نتایجی مطلوب دست یابیم؛ این تاریخ به عنوان زمان پایان روند مذاکرات مورد توافق قرار گرفته است.»

معاون وزیر خارجه روسیه در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود درباره قرارداد نفتی ایران و روسیه و موضع آمریکا در این خصوص، گفت: «در ابتدا، ما این تلاش‌ها (از جانب آمریکا) با هدف اعمال تحریم‌ها را قاطعانه و با صراحت محکوم می‌کنیم. ما در رابطه‌مان با ایران اقدامی که خلاف قانون باشد یا با الزامات قوانین بین‌المللی یا قوانین خودمان مطابق نباشد، انجام نمی‌دهیم. طرف ایرانی نیز اینچنین است. ما چیزی را نقض نمی‌کنیم... بنابراین ادعاهای آمریکا دروغ و غیر قابل قبول است.»

سرگئی ریابکوف در پایان با بیان اینکه ما نمی‌خواهیم تحریم‌های فزاینده ادامه داشته باشد، افزود: «معتقدیم راه‌حل هر مشکلی در روابط بین کشورها و در روابط بین‌المللی، فقط مذاکره و رسیدن به یک تعادل در منافع است. آنچه باعث تاسف شده، این است که آمریکایی‌ها این رویکرد را رد می‌کنند. تحریم‌های آمریکا ما را نمی‌ترساند. ما از آنها عبور خواهیم کرد. این مطلب را رهبر فدراسیون روسیه بارها تأکید کرده است.»