ری تکیه * در یک تشریفات آشنای دیپلماتیک، قدرت‌های بزرگ و ایران در وین تجمع کردند تا به یک توافق هسته‌ای جامع دست یابند. گفته می‌شود بهترین نتیجه‌ای که می‌تواند حاصل شود یک توافق مبهم است که ایران را در زمینه دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای تسلیحاتی محدود می‌کند؛ اما همچنان ظرفیت‌های قابل‌توجه هسته‌ای را برای جمهوری اسلامی ایران حفظ می‌کند.
این محاسبه‌های به ظاهر هوشمندانه این واقعیت را نادیده گرفته که ایالات‌متحده با جماهیر شوروی طرف نیست، بلکه با یک قدرت متوسط مواجه است.
در بیش از یک دهه دیپلماسی هسته‌ای، برخی تحلیلگران با اصرار از واشنگتن می‌خواهند به‌دنبال راهکاری مسالمت‌آمیز باشد که بخش‌های مهم برنامه هسته‌ای ایران را از بین ببرد. بر‌اساس این تفکر، درخواست‌های حداکثری، در بین متحدان غربی که رژیم تحریمی گسترده‌ای را علیه ایران اعمال کرده‌اند، شکاف می‌اندازد. افزون بر این، این نگرش هشدار می‌دهد که امکان دارد در صورت افزایش فشارها، ایران میز مذاکره را ترک کند و یک درگیری دیگر در خاورمیانه به راه بیفتد. حساسیت متحدان آمریکا و خلق و خوی مقامات تهران به اندازه الزامات منع اشاعه اهمیت دارد. این درست است که تحریم‌های اروپایی وجه جدایی ناپذیری از تلا‌‌های آمریکا برای اعمال فشار بر ایران به شمار می‌رود. با این حال اگر واشنگتن بر شرایط سختگیرانه خود در مورد ایران اصرار ورزد، این احتمال اندک خواهد بود که اروپاییان به‌دنبال سرمایه‌گذاری‌های عظیم در ایران بروند. لایحه‌های تحریمی متعددی که در کنگره تصویب شده و به امضا اوباما رسیده است یک جنبه ثانویه نیز دارد: اگر این تحریم‌ها اجرا شوند، هر بانک اروپایی یا شرکت نفت اروپایی که با ایران قرارداد ببندد از دسترسی به بازارهای آمریکا منع می‌شود. اقتصاد بزرگ آمریکا همواره بر هر فرصت تجاری که ایران می‌تواند ارائه دهد، سایه افکنده است. البته تجار اروپایی و مدیران بزرگ این اتحادیه و البته نخبگان این قاره سبز از ابرقدرتی آمریکا گلایه خواهند کرد؛ اما در نهایت آنها به قوانین ایالات‌متحده تن می‌دهند. برخی بر این اعتقادند که خطوط قرمزی که مقامات ایرانی تعریف می‌کنند، قابل تغییر نیست. مذاکره‌کنندگان غربی اگر بر خروج ذخایر اورانیوم از ایران و برچیدن تاسیسات هسته‌ای تاکید نکنند، اقدام هوشمندانه‌ای انجام داده‌اند. روی کار آمدن یک پراگماتیست به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایران شاید ایران را مستعد یک مصالحه کرده باشد؛ اما همچنان تندروها قدرت زیادی دارند. از سوی دیگر مذاکره‌کنندگانی که به‌دنبال تواق نهایی هستند، نباید گمان کنند که دشمن حالا دیگر به اندازه کافی دوست شده است. با این حال هیچ راه‌حل دیگری برای مساله هسته‌ای ایران جز چارچوب مذاکره‌ای وجود ندارد.
* عضو شورای روابط خارجی آمریکا
منبع: دیپلماسی ایرانی