مدرن‌ترین ناوشکن ایرانی به نیروی دریایی ارتش ملحق شد
«دیلمان»؛ حافظ امنیت خزر
یک ناوشکن جنگی پیشرفته به ناوگان دریای خزر ایران اضافه شد که قادر به پرتاب موشکهای کروز و اژدر است. این ناوشکن ۱۴۰۰ تنی «دیلمان» نام دارد که تا پیش از این شهری زیبا در استان گیلان و یک گوشه در ردیف موسیقی ایرانی را به ذهن‌ها متبادر می‌کرد. این ناوشکن که به نوعی نسل پنج خانواده ناوشکنهای کلاس موج محسوب می‌شود، می‌تواند بیش از ۱۰۰ هدف شامل شناور، پهپاد، بالگرد، زیردریایی و هواپیما را به طور همزمان شناسایی کند. می‌توان دیلمان را تولد کلاسی جدید در ناوشکنهای ایرانی نسبت به ناوشکنهای کلاس موج دانست که در آن، عنصر پیشرفته بودن چه در طراحی و چه در زیرسامانه‌‌‌ها، کاملا مشهود و برجسته است.
ماموریت دیلمان
اضافه شدن این ناوشکن به آب‌های شمال ایران که تا پیش از این نیروی دریایی ایران بر آب‌های جنوب در خلیج فارس متمرکز بود، نشان میدهد که گسترده شدن ماموریت‌های دریایی و اقیانوس پیمایی و مقابله با تهدیدهای آنی و جدید، تجهیز ناوگان دریایی به مدرن‌ترین تجهیزات روز را ضروری ساخته است. سردار محمد حسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، دیروز دوشنبه ۶ آذر در مراسم افتتاح دیلمان در بندر انزلی، دریای خزر را دریای صلح و دوستی خواند و گفت: قدرت دریایی ایران در خدمت صلح و امنیت ناوگان تجاری، مقابله با تروریست‌ها و حوادث احتمالی در آینده خواهد بود.» امیر دریادار ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش نیز با بیان اینکه خزر دریای صلح و دوستی است، افزود: به طور قطع نخستین ماموریت ناوشکن دیلمان هم صلح و دوستی و بازدید از کشورهای همسایه خواهد بود. وی تصریح کرد: از سویی با توجه به رشد اقتصادی که در حوزه این دریا اتفاق افتاده و اینکه بیشتر مبادلات اقتصادی در حوزه دریا انجام می‌شود، نیاز بود شناوری مجهز با توان بالا با توانایی پذیرش و عملیات بالگردی با توجه به شرایط جوی در این منطقه و در راستای تقویت قدرت بازدارندگی نیروهای مسلح حضور داشته باشد که با این تدابیر این ناوشکن به ناوگان شمال پیوست.
رصد رسانهای دیلمان
منابع رسانهای روز دوشنبه به دستاورد جدید صنایع دفاعی ایران اشاره کرده و نوشتند ایران با ناوهای پیشرفته بر قدرت دریایی خود می‌‌‌افزاید.ای بی‌سی نیوز در تحلیلی از رونمایی از ناوشکن دیلمان می‌نویسد: این ششمین ناو جنگی ایران است که در دریای خزر، بزرگ‌ترین دریاچه جهان، مشترک بین روسیه، آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان و ایران راه‌اندازی شده است. کشتی‌‌‌های جنگی ایران در سال‌‌‌های اخیر گهگاه از پایگاه‌‌‌های دریایی روسیه و آذربایجان در دریای خزر بازدید کرده‌‌‌اند، اما ایران همچنین از آذربایجان به دلیل روابط نزدیک نظامی‌‌‌اش با اسرائیل که ایران آن را دشمن اصلی خود می‌داند، انتقاد کرده است. در حالی که روسیه بزرگ‌ترین قدرت دریایی در دریای خزر است، ایران از اواخر دهه ۱۹۶۰ تلاش کرده تا در دریا حضور داشته باشد و از دهه ۱۹۹۰ بر قدرت خود افزوده است. ایران همچنین دارای سه پایگاه دریایی در سواحل این دریاست. روزنامه «جروزالم پست» نیز روز دوشنبه در مطلبی به قلم «جی فرانتسمن» نوشت، این ناوشکن جدید به ناوهای «دنا»، «سهند» و «دماوند» می‌‌‌پیوندد. کشتی جنگی جدید ایران نفوذ این کشور را در آسیای مرکزی و همچنین امتداد سواحل دریای خزر را نشان میدهد.
تفاوتهای برجسته دیلمان
نخستین وجه تفاوت ناوشکن دیلمان نسبت به دیگر ناوشکنهای کلاس موج، طراحی جدید دکل است؛ دکل این ناوشکن برخلاف دیگر ناوشکنهای کلاس موج از طراحی چهار وجهی و یکپارچه‌‌‌ای برخوردار است. رادار ناوشکن دیلمان، به‌‌‌روزترین و پیشرفته‌‌‌ترین رادار نصب شده روی ناوشکنهای ایرانی است که قابلیت کشف و رهگیری اهداف سطحی و هوایی مانند هواپیما، پهپاد، بالگرد، شناورهای سطحی و هدایت موشکهای سطح به سطح و موشکهای پدافندی را دارد. مزیت اصلی این رادار نسبت به رادار ناوشکن جماران و دماوند و رادار AWS دیگر ناوشکنهای کلاس موج، غیر‌چرخان بودن آن است که باعث می‌شود اجزایی از ساختار رادار حذف شوند که همین موضوع باعث تسهیل موضوع تعمیر و نگهداری رادار و کاهش هزینه‌‌‌های مربوطه می‌شود. تفاوت دیگر دیلمان نسبت به سایر ناوشکنهای کلاس موج در قسمت پیشرانه است. این ناوشکن از چهار موتور با چهار خط مجزای شافت و پروانه برخوردار است که به دلیل توان تحرک و مانور بیشتر آن در شرایط جوی دریای خزر است. با استفاده از این توان، دیلمان می‌تواند تا حداکثر سرعت ۲۶ نات دریانوردی کند. دیگر برتری دیلمان نسبت به سایر ناوشکنهای کلاس موج، ترکیب و صورت‌‌‌بندی تسلیحاتی آن است به طوری که می‌توان دیلمان را مسلح‌‌‌ترین ناوشکن تولیدشده توسط جمهوری اسلامی ایران تاکنون عنوان کرد. این ترکیب سلاح در چهار حوزه زیرسطح، سطحی، هوایی و خودحفاظتی است که در حوزه زیرسطحی، دیلمان مجهز به پرتابگر سه تایی اژدر در قسمت پاشنه ناوشکن است که با استفاده از این اژدرها می‌تواند با اهداف مختلف سطحی و زیرسطحی مقابله کند.رکورددار حمل موشک کروز در ناوشکنهای ایرانی در حوزه رزم سطحی، نقطه اتکای اصلی ناوشکن دیلمان برخورداری از تعداد مناسبی موشک کروز ضد کشتی قادر و قدیر است که از حیث تعداد لانچرهای موشک تاکنون مسلح‌‌‌ترین ناوشکن کلاس موج به موشکهای سطح به سطح محسوب می‌شود.
در حوزه توانمندی ناوشکن دیلمان در حوزه پدافند هوایی اما ماجرا کمی متفاوت است؛ چراکه قرار است این ناوشکن نخستین ناوشکن کلاس موج باشد که به سامانه پدافند هوایی عمودپرتاب مجهز شود که جانمایی این سامانه در قسمت سینه ناوشکن دیلمان انجام گرفته و قرار است در آینده نزدیک نصب شود.
خانواده ناوشکن ها
دیلمان محصولی از ناوشکنهای کلاس موج است که ناوشکن «جماران»، نخستین محصول از این خانواده به شمار می‌‌‌رود که سال ۱۳۸۸ به ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش ملحق شد. ناوشکنهای کلاس موج ناوشکن‌‌‌هایی با طول ۹۴ متر، عرض ۱۱ متر و وزنی بین ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ تن محسوب می‌‌‌شوند که نخستین نسل تولیدشده، جماران بود. البته تجهیزات جماران در سال‌‌‌های بعد تغییرات زیادی کرد و ارتقا یافت. جماران در زمان رونمایی، مجهز به موشک کروز ضد کشتی، توپ دریایی، اژدر، موشکهای پدافندی و سامانه راداری سه بعدی بود. «دماوند»، دومین ناوشکن از کلاس موج است که با همان امکانات ناوشکن جماران ساخته شده و در سال ۱۳۹۳ به ناوگان شمال نیروی دریایی ارتش الحاق یافت. دماوند، از نظر ویژگی‌‌‌های ظاهری و تسلیحاتی مشابه جماران بود با این حال ویژگی بزرگ دماوند این بود که نخستین ناوشکن جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر به حساب می‌‌‌آمد. در دی‌‌‌ماه ۱۳۹۶ طی سانحه‌‌‌ای که در بندر انزلی رخ داد، این ناوشکن از مدار عملیاتی خارج شد. جماران و دماوند، توسط صنایع دریایی وزارت دفاع ساخته شده‌‌‌اند. سومین ناوشکن از کلاس موج در نیروی دریایی ارتش، «سهند» نام دارد که در کارخانه‌های نیروی دریایی ارتش در ناوگان جنوب ساخته شد. سهند، نخستین ناوشکن کلاس موج بود که روی آن سامانه دفاع نقطه‌‌‌ای نصب شد که می‌توانست از خود و یگان‌‌‌های همراه با استفاده از این سامانه در برابر تهدیدهای ارتفاع پست مانند موشکهای کروز حفاظت کند. از دیگر تفاوتهای سهند با جماران و دماوند، طراحی بدنه بود؛ در این طراحی یکپارچه‌‌‌گرفتن بدنه اصلی ناوشکن، پنهان‌‌‌کاری و رادارگریزی بیشتر ناوشکن را به همراه داشت. همچنین امکان‌پذیرش بالگردهای بزرگ‌تر هوادریا مانند SH۳ با استفاده از پد فرود بالگرد بزرگ‌تر در ناوشکن سهند دیگر تفاوت آن نسبت به جماران و دماوند محسوب می‌شود. سهند مانند دماوند به موشک کروز ضدکشتی، توپ دریایی، اژدر، موشک پدافندی و سامانه راداری کشف اهداف هوایی مجهز است.
«دنا»، چهارمین عضو از خانواده ناوشکنهای کلاس موج دریانوردی دور دنیای آن در قالب ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش است که برای این ناوشکن شهرت جهانی به ارمغان آورد. صورت‌‌‌بندی تسلیحاتی ناوشکن دنا هم مانند ناوشکنهای جماران و دماوند است با این تفاوت که در حوزه سامانه‌‌‌های جنگ الکترونیک دنا به سامانه‌‌‌های به‌‌‌روزتر و پیشرفته‌‌‌تری مجهز است.
