دنیای اقتصاد: رئیس سازمان امور مالیاتی کشور از آغاز بررسی‌ها در رابطه با اخذ مالیات از سود سپرده بانکی خبر داد. کامل تقوی‌نژاد در گفت‌وگو با «ایسنا» بر سیاست این سازمان مبنی بر افزایش پایه‌های مالیاتی تاکید و سپرده‌های بانکی را یکی از این پایه‌ها عنوان کرد. مطالعات سازمان امور مالیاتی نشان می‌دهد که در اکثر نقاط دنیا اخذ سود از سپرده بانکی رایج است. آن‌طور که رئیس سازمان امور مالیاتی اعلام کرده، گزارشی در این رابطه به وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز داده شده است. هر چند تقوی‌نژاد تاکید کرد که قصد فشار بر مودیان شناسایی شده در این زمینه وجود ندارد و با فعالان اقتصادی نیز با مدارای بیشتری رفتار خواهد شد. رئیس سازمان مالیاتی کشور در این گفت‌وگو پیرامون مسائل و چالش‌های مختلف نظام مالیاتی کشور توضیحاتی را ارائه داد.

یکی از مسائلی که در نظام مالیاتی ایران وجود دارد، معافیت‌های کلی یک بخش است که به نظر در کشورهای دیگر به این شکل نیست. البته در برنامه ششم توسعه، اعطای هرگونه معافیت‌های دیگر در طول برنامه ممنوع است مگر اینکه قانون‌گذار موارد استثنایی را تصویب کند. اما کامل تقوی‌نژاد معتقد است که در بعضی از بخش‌ها معافیت‌ها غیرقابل اجتناب است، در مقابل تجدید نظر در برخی‌ بخش‌ها نیز قابل بررسی است. طبق گفته او، حدود ۴۰ درصد از GDP کشور از پرداخت مالیات معاف هستند. بخش کشاورزی به‌طور کامل و بخش‌های فرهنگی و هنری به‌صورت عمده بیش از باقی بخش‌ها از معافیت برخوردار هستند. طبق نظر رئیس سازمان مالیاتی، تا زمان ایجاد ارزش افزوده قابل توجه برای بخش کشاورزی، این معافیت به قوت خود باقی است. بخش دیگری از معافیت‌ها در راستای سیاست حمایت از تولید است. واحدهای تولیدی پس از کسب مجوز از وزارت صنعت، ۵ سال از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت برای مناطق محروم تا ۱۰ سال نیز می‌رسد. در این مورد نیز سازمان مالیاتی معتقد است تا بهبود شرایط اقتصادی کشور، این رویه نیز باقی خواهد ماند. شرکت‌های دانش‌بنیان نیز ۱۵ سال از پرداخت مالیات، معاف هستند. تعداد شرکت‌های این دسته که با سازمان مالیاتی قرارداد بسته‌اند به ۲۴۰۰مورد می‌رسد. همچنین مناطق آزاد نیز ۲۰ سال معافیت مالیاتی دارند که مورد اعتراض عده‌ای قرار گرفته است. رئیس سازمان مالیاتی در مورد معافیت ۲۰ ساله مناطق آزاد و مواضع این سازمان در قبال آن گفت: «نظام مالیاتی در این زمینه حرف‌هایی برای گفتن دارد. ما اعتقاد داریم در مناطق آزاد هم امتیازات مربوط به معافیت مالیاتی لحاظ شود؛ ولی باید کنترل بیشتری بر معافیت‌ها اعمال شود. درنتیجه ما برنامه‌هایی برای مناطق آزاد داریم که در آینده اعمال خواهد شد.»

اکنون بسیاری از کشورها از سود سپرده‌های بانک‌ها مالیات اخذ می‌کنند تا رغبت انباشت پول در بانک‌ها کاهش یابد. سازمان تحت امر تقوی‌نژاد در این مورد مطالعه‌ای روی ۳۰ کشور انجام داده که نشان می‌دهد ۲۷ کشور در این بین، از سود سپرده مالیات اخذ می‌کنند. در ایران تنها از موسسات غیرمجاز مالیات دریافت می‌شود تا اهرمی باشد برای فرار پول مردم از این موسسات. رئیس سازمان مالیاتی درباره سیاست‌های این سازمان درباره سود سپرده‌ها گفت: «برنامه ما این است که پایه‌های مالیاتی افزایش پیدا کند و منابع جدید مثل همین سپرده‌های بانکی شناسایی شده و برای دریافت مالیات از آنها اقدام شود. درباره‌ سپرده‌های بانکی که به آن اشاره کردیم گزارشی تنظیم شده و در اختیار وزیر امور اقتصادی و دارایی قرار داده شده است. گزارش ما نشان می‌دهد که جهت‌گیری در همه جای دنیا اخذ مالیات از سپرده‌ها است؛ ولی تاکنون سازمان امور مالیاتی اقدامی انجام نداده است.» هر چند ملاحظه‌ای نیز به نظر وجود دارد و سازمان مالیاتی سعی می‌کند تا مودیان شناسایی‌شده تحت فشار قرار نگیرند. در این بین با فعالان اقتصادی نیز با نگاهی خاص رفتار خواهد شد.

طبق قانون در هر سال، پایه معافیت مالیاتی در قانون بودجه مشخص می‌شود. در قانون بودجه سال جاری نیز این پایه، ۲ میلیون تومان تعیین شده است. پیش‌تر تنها در بخش دولتی یک نرخ برای پایه معافیت مالیاتی تعیین می‌شد، اما در دولت یازدهم این نرخ برای هر دو بخش خصوصی و دولتی یکسان تعیین شده است. به نظر برخی شرکت‌های دولتی و خصوصی از افرادی که زیر ۲ میلیون تومان حقوق می‌گیرند، مالیات کسر می‌کنند؛ درحالی‌که این مالیات به حساب سازمان مالیاتی واریز نمی‌شود. تقوی‌نژاد در این رابطه تاکید کرد: «در حال حاضر هر کارمندی در بخش دولتی و خصوصی زیر ۲ میلیون تومان دریافتی داشته باشد، هیچ‌گونه مالیاتی نباید پرداخت کند و اگر چنین اقدامی صورت می‌گیرد، فرد باید به سازمان امور مالیاتی اطلاع دهد.»

البته بین نظارت بر دو بخش دولتی و خصوصی از سوی سازمان امورمالیاتی یک تفاوت وجود دارد. به این ترتیب که در بخش دولتی با وصل‌شدن سامانه به خزانه، اطلاعات حقوق افراد دریافت می‌شود و اطلاعات ذی‌حسابی‌ها به‌صورت آنلاین بررسی خواهد شد، اما به گفته تقوی‌نژاد، درمورد حقوق شرکت‌های خصوصی وضعیت آنها در زمان رسیدگی به دست می‌آید. رئیس سازمان مالیاتی از حقوق‌بگیران بخش خصوصی خواست که اگر در این مورد تعدی به حقوق آنها صورت گرفته است، به سازمان مالیاتی اعلام کنند.

بخشی از این گفت‌وگو به موضوعات پیرامون اخذ مالیات از آستان‌ها و نهادها اختصاص یافت. ماده ۲ قانون مالیات‌های مستقیم، کسانی را که مشمول پرداخت مالیات و معافیت مالیاتی هستند مشخص کرده است. بر اساس این قانون، وزارتخانه‌ها و شهرداری‌ها از پرداخت مالیات معاف هستند. همچنین بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی دارای مجوز معافیت از طرف امام‌خمینی (ره) و مقام معظم رهبری نیز در فهرست معافیت‌ها قرار دارند که تنها مشمول خود نهادها می‌شود. در گذشته شرکت‌های زیرمجموعه این نهادها نیز از پرداخت مالیات معاف بودند که اکنون این رویه تغییر کرده است. در حال حاضر همه فعالیت‌های اقتصادی مربوط به نهادها و بنیادهایی که خود مشمول معافیت‌ هستند، مشمول مالیات می‌شوند. طبق گفته تقوی‌نژاد، به استثنای مالیات بر عملکرد آستان قدس رضوی هیچ‌گونه معافیت دیگری در کشور وجود ندارد.آن‌طور که از صحبت‌های رئیس سازمان مالیاتی بر می‌آید، رایزنی‌هایی از سمت آستان قدس برای معافیت‌های شرکت‌های این آستان صورت گرفته است که نقش ابراهیم رئیسی در آن پررنگ بوده است. تقوی‌نژاد در این مورد گفت: «به هر حال آقای رئیسی خود رئیس یک نهاد است و طبیعی است که بخواهد از نهاد خود حمایت کند. ما با مجموعه آستان قدس جلساتی داشتیم و آنها این برداشت را دارند که این موسسات اقتصادی با پول نذورات ایجاد شده و نذورات مشمول معاملات نمی‌شود و این موضوع با برداشت ما مغایرت دارد. ما در نظام مالیاتی ممکن است تعبیر دیگری داشته باشیم، ولی به هر حال قانون‌گذار اجازه داده است که آن بخش از نهادها و شرکت‌های وابسته که با اذن مقام معظم رهبری معاف هستند، توسط سازمان از پرداخت مالیات معاف شوند.»