پیش‌بینی آینده روابط تهران - آنکارا

گروه دیپلماسی: سفیر سابق ایران در سازمان ملل متحد و فرانسه با اشاره به بازداشت‌های اخیر در ترکیه پس از کودتای نافرجام این کشور گفت که نباید قدرت را در ترکیه از نظامی‌ها گرفت و به دست امنیتی‌ها داد، چون زهر تیغ امنیتی‌ها از نظامی‌ها بیشتر است.

صادق خرازی در نشست «ترکیه پس از کودتا» که صبح دیروز سه‌شنبه از سوی موسسه دیپلماسی ایرانی برگزار شد، با بیان اینکه تمام تلاش دستگاه دیپلماسی ایران این بود که در زمان ایجاد تنش بین روسیه و ترکیه پل ارتباطی بین آنها ایجاد کند، افزود: «می‌توان گفت مساله پیش آمده نتیجه رفتارها و اشتباهات دولت اردوغان است. خیلی‌ها با نگاه تئوری توطئه به کودتا پرداختند و می‌گویند اردوغان چون تضعیف و از کمک آمریکایی‌ها ناامید شد و از طرف دیگر روابطش با روسیه نیز تخریب شد و با مشکلات دیگری هم دست به گریبان بود، این کودتا را طرح‌ریزی کرده است. اما باید بگویم آنچه در ترکیه اتفاق افتاد به دور از نگاه تئوری توطئه، نتیجه اشتباهات اردوغان بود.»

خرازی با تاکید بر اینکه ترکیه با ایستادن در کنار قطر و عربستان مسیر اشتباهی را انتخاب کرد، گفت: «امیدواریم اردوغان متوجه شده باشد که ایران دوست ترکیه است نه عربستان و قطر که ترکیه را برای توسعه تروریسم در منطقه می‌خواهند. در لحظه کودتا هیچ کدام از دوستان عرب و آمریکایی در کنار اردوغان نایستادند، درحقیقت آنها به رسم دوستی وفا نکردند.»

این دیپلمات پیشین ایران تاکید کرد: «فتح‌الله گولن کسی است که مرتب در نمازهایش ایران و شیعیان را نفرین می‌کرد. او حتی با اداره چهارم پنتاگون و سی‌آی‌ای در ارتباط است.» خرازی اعلام کرد: «با وجود نامهربانی‌هایی که در سال‌های اخیر از سوی ترکیه دیدیم همچنان بهترین دوستان‌مان در ترکیه اردوغان و اعضای حزب عدالت و توسعه هستند. وقتی ترکیه در بحران است ما هم در بحرانیم. باید بگویم در دنیای به هم پیوسته فعلی امنیت یک مساله جمعی است نه فردی.»

ادامه بازداشت‌ها به نفع ترکیه نیست

همزمان یک دیپلمات پیشین ایران، از اردوغان خواست رفتار ماندلاوار داشته باشد. او افزود: «ادامه روند بازداشت‌ها که در فضای سیاسی بعد از کودتا انجام می‌شود به نفع ترکیه نیست.» میرمحمود موسوی دیپلمات پیشین ایران در نشست «ترکیه پس از کودتا» تاکید کرد: «مساله کردها، پ.ک.ک همواره جزو چالش‌های اصلی ترکیه بوده است.»

موسوی افزود: «تحولات سوریه وضعیت خارجی ترکیه را متاثر کرد ولی تنش با روسیه بیشترین تاثیر را در اقتصاد ترکیه داشت.» او به نقش رسانه‌ها و مردم در کودتا اشاره کرد و گفت: «در مقایسه با کودتای سیسی در مصر با اینکه در رسانه‌های مصر به‌طور زنده تحولات پخش می‌شد ولی در ترکیه مردم و ارتباطات مجازی نقش بی‌بدیلی داشت. همچنین نقش احزاب در محقق نشدن کودتای ترکیه موثر بود.» این دیپلمات پیشین با بیان اینکه اولین کشوری که پس از کودتا از ترکیه حمایت کرد، قطر بود و سایر کشورها فقط ژست حمایت گرفتند، تاکید کرد: «فضای احساسی در جامعه ترکیه فروکش خواهد کرد.»

امنیت ترکیه، امنیت ایران است

همچنین یک کارشناس مسائل ترکیه نیز نگاه پس از کودتا را نگاه صفر و صد خواند و گفت: «ادامه روند بازداشت‌ها در ترکیه این ترس را ایجاد می‌کند که این بار به جای ارتش، نیروهای سیاسی و دولتی بر جامعه اعمال قدرت کنند.» صادق ملکی در نشست «ترکیه پس از کودتا» گفت: «امنیت ترکیه امنیت ایران است و به همین دلیل تحولات این کشور برای ما اهمیت داد.»

ملکی با بیان اینکه باید قدر حضور مردم ترکیه در صحنه برای مقابله با کودتا را دانست، افزود: «باید به‌گونه‌ای برخورد شود که دموکراسی در جامعه ترکیه حفظ شود. در عین حال دولتمردان ترکیه نباید از عنصر امنیت برای حفظ قدرت و ثبات خود استفاده کنند و از همه مهم‌تر اینکه نباید دولتمردان ترکیه نگاهی تنبیهی نسبت به مردم داشته باشند.»

ساختگی بودن کودتا بی‌اساس است

از سوی دیگر سفیر ترکیه در ایران نیز تاکید کرد با توجه به نفوذ سازمان گولن در مراکز ترکیه دو سال پیش در شورای عالی امنیت ملی ترکیه نقشه راه مقابله با گولن کشیده شد. رضا هاکان‌تکین در نشست ترکیه پس از کودتا گفت: وقوع کودتا باعث تقویت همبستگی مردم ترکیه شد و چهره واقعی سازمان تروریستی فتح‌الله گولن را آشکار ساخت. او با بی‌اساس خواندن ادعاها مبنی بر ساختگی بودن کودتا برای دست زدن به پاکسازی گفت: «از دو سال پیش در شورای‌عالی امنیت ملی ترکیه تصمیماتی برای مبارزه با سازمان تروریستی گولن اتخاذ و نقشه برخورد با حامیان آنها در داخل و خارج کشور کشیده شده بود.»

هاکان‌تکین تاکید کرد: «اتفاقاتی که علیه سازمان تروریستی گولن در جریان است لائیسیته و دموکراسی را در ترکیه تقویت می‌کند و این موضوع پس از کودتا به خوبی دیده می‌شود.» او ضمن قدردانی از مواضع دولت و مسوولان ایرانی خاطرنشان کرد: «وزیر خارجه ایران تا صبح با همتای ترکیه‌ای خود در ارتباط بوده و در جریان امور قرار می‌گرفت.» او همچنین از برخی مواضع گرفته شده در ایران انتقاد کرد و گفت: «از برخی حرف‌ها و موضع‌گیری‌های خلاف واقع آزرده
خاطر می‌شویم.»