مراقبت باشیم

سیدکاظم اورعی*

۱ - نداشتن استراتژی باعث شده بخش معدن ناشناخته بماند. باعث شده که اهمیت آن توسط مسوولان درک نشود و از همه مهم‌تر باعث شده تا قوانین و مقررات صحیح وضع نشده و هر جا هم که وضع شده درست اجرا نشود. نداشتن استراتژی معدن اگر باعث رشد شود این رشد کوتاه‌مدت است. در درازمدت نداشتن برنامه باعث هرج و مرج و ایجاد نوسان در اقتصاد می‌شود. نوسان معادل ریسک است و در این گونه مواقع سرمایه‌گذاری پایین می‌آید. ۲ - ما باید بدانیم اقتصاد ما به کجا می‌رود. باید بدانیم اقتصاد ما تا چه حد باید بر روی معادن حساب کند. نقش معدن را دراقتصاد ملی به درستی باید درک کنیم و با محاسبه نشان دهیم. اقتصاد ما به معادن بستگی زیادی دارد. ایران کشوری معدنی است. ذخائر و سرمایه‌های معدنی فراوانی دارد. ما باید با استفاده از آنها اقتصاد کشور را شکوفا کنیم.

۳ - استراتژی ابتدا وضع را مشخص می‌کند سپس برنامه‌ریزی برای آینده کرده و در انتها وضعیت موجود طی سال‌های آینده را با برنامه تطبیق میدهد. مسلما برای پیشرفت یک بخش از بخش‌های اقتصاد کشور مانند بخش معدن داشتن برنامه باعث افزایش بهره‌وری و بروز رشد در آن می‌شود.

۴ - مهم‌ترین موضوع این است که در درجه اول باید اهمیت واقعی بخش معدن در اقتصاد کشور محاسبه شود. همه باید بدانند که حدود یک سوم اقتصاد ما به به بخش معدن وابسته است. سپس میزان رشد اقتصادی که برای کشور پیش‌بینی شده باید به بخش معدن تعمیم داده شود و در نهایت این میزان رشد به تولید تبدیل شده و در بخش‌های مختلف معدنکاری ایران تقسیم شود.

۵ - ایران از نظر معدنی نیروهای بالقوه زیادی دارد. از نظر اقتصادی هم نیروهای مستعدی در دانشگاه‌های مختلف موجود است. البته تلفیق این دو می‌شود اقتصاد معدن که رشته‌ای نسبتا جدید است و تعداد معدودی افراد در کشور هستند که در این رشته خاص دارای تخصص و تجربه هستند. با تمام اینها، تدوین استراتژی معادن ایران به‌وسیله متخصیص ایران ممکن است.

۶ - خیلی باید مراقب باشیم که طرح استراتژی معادن هم مانند برخی طرح‌های تحقیقاتی دیگر به یک کتابچه غیر قابل استفاده تبدیل نشود. در تدوین این طرح نباید گروهی و سیاسی فکر کرد. یعنی باید فرا جناحی فکر کنیم. اگر تنها یک وزارت خانه بانی این طرح باشد، نتیجه جامع نخواهد بود. اگر فقط یک دانشگاه مجری آن باشد نتیجه کار عملی نخواهد بود. در هر دو صورت طرح فقط به یک کار بلا استفاده تبدیل خواهد شد. به علاوه، در تدوین چنین طرحی از تجربه کشورهای دیگر که ده‌‌ها سال قبل استراتژی خود را تهیه کردند و سپس در عمل نتایج آنها را دیدند باید استفاده کرد.

*استاد دانشگاه استرلینگ انگلیس