گروه بورس: سازمان بورس با استناد بر دو متغیر کیفیت افشا و اطلا‌ع‌رسانی و به موقع بودن اطلاعات به رتبه‌بندی شرکت‌های بورسی و فرابورسی پرداخت. بر این اساس رتبه‌بندی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس برای دوره ۱۲ ماه منتهی به پایان آذرماه ۹۴ به همراه اطلاعات مقایسه‌ای دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۳۱ شهریورماه امسال اعلام شده است.

یکی از سوالات اساسی این است که شرکت‌های برتر کدامند و چگونه می‌توان آنها را تعیین کرد؟ از نظر علمی رتبه‌بندی شرکت‌ها از بعد کیفیت افشا و اطلاع‌رسانی مناسب ارتباط خاصی با موضوعاتی همچون اندازه شرکت و نوع صنعت دارد، به‌طوری‌که هرچه این دو متغیر روند مثبتی را تجربه کنند انتظار می‌رود رتبه افشای شرکت‌ها افزایش یابد. در این بین، افزایش اعتبار شرکت‌هایی که با رتبه شفافیت بالایی مواجهند و در عین حال از کیفیت و سرعت اطلاع‌رسانی بالایی برخوردار هستند می‌تواند در توسعه رقابت شرکت‌ها موثر واقع شود. رتبه‌بندی شرکت‌ها که می‌تواند قدرت رقابتی آنها را معرفی کند اعتبار شرکت‌ها را افزایش داده است؛ این در حالی است که بورس‌های معتبر جهانی نیز از این روش استفاده مهمی می‌برند. کارشناسان معتقدند افشای به موقع اطلاعات از آن جهت که فرصت مقایسه وضعیت‌های مختلف شرکت‌ها را ایجاد می‌کند برای سهامداران نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، اما متاسفانه در کشور ما معیارهای رتبه‌بندی با سنجش‌های جهانی متفاوت است و از سوی دیگر نماد معاملاتی تعداد قابل توجهی از شرکت‌ها به واسطه عدم افشای به موقع اطلاعات در حال حاضر مسدود بوده و بخش زیادی از نقدینگی در این فرآیند بلوکه شده است.

اما در مجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار، رتبه‌بندی ناشران براساس وضعیت اطلاع‌رسانی آنها از نظر قابلیت اتکا و به‌موقع بودن ارسال اطلاعات محاسبه شده‌است؛ معیار به‌موقع بودن بر اساس زمان ارسال اطلاعات توسط شرکت (پیش‌بینی‌های درآمد هر سهم، صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای حسابرسی‌نشده، صورت وضعیت پرتفوی، اظهارنظرهای حسابرس نسبت به پیش‌بینی درآمد هر سهم اولیه و شش‌ماهه و صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای شش ماهه، صورت‌های مالی حسابرسی‌نشده و شده پایان دوره مالی و برنامه ‌زمانبندی پرداخت سود سهامداران) در مقاطع تعیین‌شده در دستورالعمل افشای اطلاعات و با لحاظ کردن میزان تاخیر در ارسال اطلاعات، مورد محاسبه قرار می‌گیرد. همچنین میزان نوسانات و تغییرات در پیش‌بینی‌های ارسالی و همچنین تفاوت‌های میان مبالغ پیش‌بینی شده و عملکرد واقعی حسابرسی شده معیار قابلیت اتکا در این محاسبات است.

شرکت‌های برتر کدامند؟

بر این اساس از میان ۲۹۸ شرکت فعال در بورس که با معیار به موقع بودن زمان افشای اطلاعات و قابل اتکا بودن آنها طی دوره ۱۲ ماهه منتهی به پایان آذرماه۹۴ مورد مقایسه قرار گرفته، رتبه نخست به لابراتوارهای سینادارو اختصاص یافته است، این در حالی است که «دسینا» طی دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۳۱ شهریورماه امسال رتبه ۶۵ را از آن خود کرده بود. شرکت فرآورده‌های تزریقی ایران نیز با ارتقای ۶۹ پله‌ای از جایگاه گذشته خود در مقایسه با اطلاعات اعلام شده قبلی، در رتبه دوم قرار گرفت؛ موتورسازان تراکتورسازی ایران نیز دیگر نمادی بود که با جهش قابل توجهی در رتبه سوم جای گرفت، «خموتور» در اطلاعات مربوط به دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۳۱ شهریورماه ۹۴، رتبه ۷۳ را به خود اختصاص داده بود. داروسازی امین و رینگ‌سازی مشهد نیز تقریبا عملکردی یکسان داشتند و با چند پله نزول به ترتیب در جایگاه چهارم و پنجم ایستادند؛ «دامین» رتبه دوم و «خرینگ» رتبه سوم را در اطلاعات قبلی کسب کرده بودند. بانک انصار، معدنی املاح ایران، باما، گروه سرمایه‌گذاری مسکن و صنایع پتروشیمی کرمانشاه دیگر نمادهای برتر در رتبه‌بندی اخیر بودند. پالایش نفت تبریز همانند رتبه‌بندی صورت گرفته در اطلاعات ۱۲ ماهه منتهی به شهریور ۹۴، این دوره را نیز با قرار گرفتن در انتهای جدول رتبه‌بندی شرکت‌ها پشت سر گذاشت و آخرین رتبه یعنی رتبه ۲۹۸ را به خود اختصاص داد. پارس الکتریک، صنایع کاشی اصفهان، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت بندرعباس، بانک پارسیان، قندشیرین خراسان، پست بانک ایران، بین‌المللی محصولات پارس، پلی‌اکریل و ایران‌تایر نیز ۱۰ نمادی بودند که بدترین عملکرد را با معیار رتبه‌بندی اخیر داشتند.

در بین شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز سرمایه‌گذاری پردیس، سرمایه‌گذاری بهمن، سرمایه‌گذاری توسعه ملی، سرمایه‌گذاری سپه، سرمایه‌گذاری نیرو و سرمایه‌گذاری اعتبار ایران به‌طور مشترک در رتبه اول قرار گرفتند؛ نمادهای مزبور نه تنها در دوره ۱۲ ماهه منتهی به پایان آذرماه ۹۴ بلکه در دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۳۱ شهریورماه امسال نیز در رتبه‌های اول قرار گرفتند. در ادامه نمادهای «وسکاب»، «ونیکی»، «وملت»، «وخارزم»، «وصنا»، «وتوصا» و «وصنعت» در ر‌تبه‌های بعدی جای گرفتند. بر‌اساس گزارش اعلام شده از سوی «سازمان» در بین شرکت‌های هلدینگ، گروه سرمایه‌گذاری مسکن بر‌اساس امتیاز به دست آمده از منظر شفافیت و اطلاع‌رسانی مناسب در رتبه اول قرار گرفت. سرمایه‌گذاری سایپا و سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی به ترتیب در جایگاه دوم و سوم قرار گرفتند. این در حالی است که سرمایه‌گذاری گروه صنعتی رنا پایین‌ترین رتبه را در بین هلدینگ‌ها به خود اختصاص داد.


برترین‌های فرابورس

بر‌اساس این گزارش از میان 55 شرکت فعال در فرابورس، رتبه نخست از نظر معیار به موقع بودن زمان افشای اطلاعات و قابل اتکا بودن آنها طی دوره 12 ماهه منتهی به پایان آذرماه 94 به شرکت سرمایه‌گذاری اعتلا البرز تعلق گرفت؛ «اعتلا» طی دوره 12 ماهه منتهی به 31 شهریورماه امسال نیز رتبه نخست را کسب کرده بود. بیمه میهن و آهن و فولاد ارفع به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم و همچنین در ادامه نمادهای داروسازی تولیددارو، پخش البرز، نفت ایرانول، پتروشیمی خراسان، سرمایه‌گذاری مسکن شمالغرب، باغمیشه و پتروشیمی زاگرس در فهرست 10 نماد برتر از لحاظ رتبه‌بندی مزبور قرار گرفتند. این در حالی است که نمادهای پالایشگاهی از جمله پالایش نفت لاوان، پالایش نفت شیراز و پالایش نفت تهران در انتهای فهرست رتبه‌بندی اخیر ایستادند.