گروه بورس- محبوبه مغانی: کمبود نقدینگی در بازار از مهم‌ترین موضوعاتی است که این روزها بارها و بارها از زبان مسوولان بورس برای اعلام دلایل افت شاخص و کاهش ارزش معاملات شنیده می‌شود که شاید به همین دلیل کاهش دوباره شاخص کل در روزهای ابتدایی پاییز ادامه یافته به‌طوری‌که روز گذشته در بورس اوراق بهادار تهران ۳۲۷ میلیون سهم و حق‌تقدم به ارزش ۸۸۸ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفت و در این میان شاخص بورس تهران با افت ۵۸.۵۱ واحدی مواجه شد. این در حالی است که زیان بازار از ابتدای سال به ۳/۹ درصد رسیده است. کارشناسان معتقدند محرک‌های بازار یکی پس از دیگری در حال تضعیف مواضع خود هستند به‌طوری‌که دو محرک مذاکرات هسته‌ای و سیاست‌های حمایتی بورس که تا پیش از این به‌عنوان محرک‌های آتی بازار سهام معرفی می‌شدند، کم‌کم اثرات خود را از دست داده‌اند. با این حال بورس تهران به شدت نیازمند محرک‌های قوی برای بازگشت نقدینگی است؛ محرک‌هایی که به محاق رفته‌اند. مدیرعامل شرکت بورس تهران در این راستا در بیان برنامه‌های خود در دور جدید مدیریتش در شرکت بورس تهران، به استراتژی جدید شرکت بورس در هماهنگی با سازمان بورس اشاره کرد که بر اساس آن اهتمام شرکت بورس بر پایه مذاکره و گفت‌وگو با صاحبان سرمایه حقیقی و حقوقی خارج از بورس بنا نهاده شده است تا با جلب اعتماد آنها، سرمایه‌هایی که در خارج از بازار سرمایه رسوب کرده‌اند را جذب این بازار کند. این سیاست و استراتژی سازمان و شرکت بورس در حالی اعلام می‌شود که فعالان بازار سرمایه معتقدند راه درازی برای ایجاد ثبات در بازار باقی مانده است و سرمایه‌های روند ساز به راحتی به این بازار بازنخواهند گشت. در این بین نیز اشاره‌ای به ضعف بنیه حقوقی‌ها در حمایت از بازار و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خالی از نقدینگی می‌شود. بر این اساس عنوان می‌شود مادامی که برنامه دولت در کنترل تورم ادامه داشته باشد، نباید انتظار نسبت پی برای بیش از رقم ۵ واحدی را برای بازار سرمایه داشت. بر این اساس زمانی که بانک مرکزی نرخ تورم را ۱/۲۱ درصد اعلام کرد، نسبت پی بر‌ای بورس تهران نیز ۴۳/۵ گزارش شد تا پس از آن فعالان بازار سرمایه به کاهش ۲۴ درصدی نسبت پی بر ‌ای بازار از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه اشاره و تاکید کنند که باید شاهد افت‌های بیشتری در این بازار باشیم.

ارزیابی بازار سرمایه برای ادامه‌ راه

مدیرعامل شرکت سرمایه‌آفرینان متین در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، به عدم رونق بازار سرمایه از نگاه کارشناسان بازار مبنی بر کاهش نقدینگی اشاره کرد و کاهش حجم معاملات و جو رکودی حاکم بر این بازار را به این عامل نسبت داد. بر این اساس وی به بررسی دلایل کاهش نقدینگی در بازار، عوامل موجود در برگشت نقدینگی به بازار و افزایش آن پرداخت. وی درخصوص کاهش نقدینگی بازار به دلایل مختلف از جمله اتخاذ سیاست‌های انقباضی و ضد تورمی توسط دولت و بانک مرکزی، رکود اقتصادی حاکم بر کلیه فعالیت‌های اقتصادی وتاثیر آن بر بورس اشاره کرد. محمد‌رضا صادقی همچنین از حرکت وجوه نقد به سمت بانک‌ها با افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی به‌عنوان قوی‌ترین رقیب بازار خصوصا در شرایط رکودی نام برد و ادامه داد: رشد بیش از حد انتظار بازار در سال گذشته به پشتوانه تغییرات نرخ ارز و عدم تکرار آن برای امسال از یک‌سو و رشد هزینه‌های تولید برای سال جاری و فشار بر سود شرکت‌ها سبب کاهش نقدینگی در بازار شده است. وی اضافه کرد: همچنین سیاست‌های دولتمردان اقتصادی در عدم حمایت از بازار سرمایه و عملی نشدن برخی وعده‌ها، کاهش ارزش بازار سرمایه و قیمت سهام سرمایه‌گذاران و کاهش قدرت خرید را در بر داشته است. این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: طولانی شدن روند مذاکرات هسته‌ای و انتظار فعالان برای روشن شدن نتایج آن با تغییر دولت و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و ابهامات در صنایع مختلف در قالب تدوین بودجه در مجلس و سیاست‌های دولت نیز بر وضعیت موجود حاکم بر بازار سرمایه دامن زده است. وی عنوان کرد: نتیجه عوامل و دلایل فوق، کاهش شاخص کل و حجم معاملات و تحمیل زیان به سرمایه‌گذاران در بورس را در پی داشت، به گونه‌ای که صرف نظر از اختلاف نظر کارشناسان، قیمت بسیاری از سهم‌های بازار کاهش قابل ملاحظه‌ای یافته و برای خرید جذاب و ارزنده شده‌اند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌آفرینان متین با طرح این سوال که اکنون چرا با وجود ارزندگی قیمت اغلب سهم‌ها نقدینگی به سمت این بازار حرکت نمی‌کند و تحت چه شرایطی می‌توان انتظار آن را داشت و تا چه زمانی این وضعیت رکود تداوم خواهد یافت، ابراز کرد: به نظر بنده باید قبول کنیم که از یک‌سو سرمایه هوشمند و ترسو بوده و تا اطمینان کافی نیابد به سمت یک گزینه سرمایه‌گذاری نخواهد رفت و از سوی دیگر برای ایجاد یک محرک قوی برای حرکت رو به جلوی بازار بهتر است شرایط موجود را یکبار دیگر مورد بررسی قرار دهیم تا مشخص شود آیا می‌توان به تغییر شرایط امیدوار بود؟ بر این اساس وی اظهار کرد: مادامی که دغدغه اصلی دولت، کنترل نرخ تورم و خروج از رکود با سیاست‌های غیر تورمی باشد و ارزیابی آنان کاهش نرخ مزبور به زیر ۲۰ درصد تا پایان سال جاری یعنی کمتر از نرخ سود اوراق مشارکت، اوراق صکوک و نرخ سود سپرده برخی از بانک‌ها باشد، به نظر نمی‌رسد نقدینگی به سمت این بازار حرکت کند مگر آنکه نرخ سود سپرده‌ها و اوراق مشارکت همگام با کاهش نرخ تورم کاهش یابد.

صادقی ادامه داد: یکی از اولویت‌های دیگر دولت یازدهم، حل ابهامات پرونده هسته‌ای و رفع تحریم هاست که با مذاکرات فشرده و طولانی به دنبال آن است. بدیهی است حل موضوع پرونده هسته‌ای به‌عنوان یکی از عوامل موثر در سیاست‌های اقتصادی دولت، کنترل تورم و ایجاد رونق اقتصادی خواهد بود که تا کنون به نتیجه مشخصی نرسیده است. وی تصریح کرد: هر‌چند نمی‌توان به حل این موضوع در کوتاه‌مدت و به‌طور کامل امیدوار بود اما در صورت پیشرفت ملموس در نتایج مذاکرات می‌توان به رونق بورس و حرکت نقدینگی به سمت این بازار امیدوارتر شد. به گفته این کارشناس بازار سرمایه، تقدیم بسته خروج از رکود به مجلس توسط دولت و تصویب آن در مجلس و موفقیت دولت در اجرای درست و به‌موقع آن، همزمان با رفع موارد دو بند قبل می‌تواند موجب رونق نسبی اقتصاد و بازار بورس شده و نقدینگی جامعه را به این سمت سوق دهد.

وی در این میان به اعلام نرخ رشد اقتصادی ۶/۴ درصدی در سه ماهه نخست سال از سوی بانک مرکزی اشاره کرد که با در نظر گرفتن بخش نفت و تداوم این روند، می‌توان به تدریج شاهد بازگشت اطمینان به بورس و ورود نقدینگی بیشتر به این بازار بود.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌آفرینان متین تصریح کرد: همچنین ثبات سیاست‌گذاری بر پارامترهای موثر بر صنایع بزرگ و تاثیر گذار در کل اقتصاد و بورس مثل نرخ خوراک، عوارض گوناگون دولتی و قیمت‌گذاری دولتی روی محصولات در قالب بودجه‌های سالانه و رفع ابهامات موجود برای بازه‌های زمانی طولانی مدت باعث جلب اعتماد فعالان بازار شده و می‌تواند بر حرکت نقدینگی به سمت این بازار موثر باشد. وی در این میان بر ضرورت شنیده شدن صدای واحد از سوی مسوولان تصمیم‌گیر و تاثیرگذار بر بورس در حمایت از این بازار به‌عنوان یکی از منابع تامین مالی میان‌مدت و بلند‌مدت صنایع و شرکت‌ها و نیز در جلب نقدینگی به سمت این بازار تاکید کرد. صادقی در نهایت این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که به‌رغم جو خوبی که در فضای سیاسی حاکم وجود دارد نظیر رفع نسبی اختلافات با عربستان در دیدار اخیر دو وزیر خارجه، حل نسبی موضوع یمن، خوش‌بینی اخیر اغلب مذاکره‌کنندگان ۱+۵ برای حل موضوع هسته‌ای و همدلی مسوولان مختلف و حمایت قاطع رهبری از دولت، می‌توان به آینده‌ای بهتر امیدوار بود. وی ادامه داد: در باب مباحث اقتصادی نیز، کنترل تورم همراه با رشد اقتصادی می‌تواند تا حدی محرک بورس برای رشد معاملات باشد، اما این کارشناس بازار سرمایه مهم‌ترین‌ عامل محرک را همانا کاهش نرخ بازده بدون ریسک یعنی نرخ سود سپرده‌ها و اوراق مشارکت دانست و پیش‌بینی‌ کرد که تا پایان سال جاری محقق شود.

محرک‌های بورس در محاق