گروه بورس- محبوبه مغانی: با آنکه در دو هفته اخیر از شدت ریزش ماه‌های اخیر بازار سرمایه کاسته شده، اما این امر بیشتر ناشی از تصمیمات اخیر در بخش بهبود صنایع بوده است. این در حالی است که مجلس شورای اسلامی و دولت در گذشته شرایط کاهش بازدهی را در برخی صنایع فراهم کرده بودند و همین امر در 6 ماه اخیر شاخص بورس را مجبور کرد تا از پله‌هایی که بالا رفته بود، پایین بیاید.
طی این مدت اما فعالان بازار سرمایه کمر همت بر حمایت از بازار بستند؛ اقداماتی که بعضا به تنهایی یا گاه به‌طور جمعی صورت می‌گرفت.
اما هیچ‌یک از اقدامات جواب نداد. نه حرکت‌های جمعی و نه حرکت‌های فردی فعالان حقوقی بازار. حتی اقدام وزیر اقتصاد در برگزاری جلسه‌ای با برخی بازیگران بازار پول برای سر‌پا نگه داشتن بازار سرمایه نیز به جایی نرسید. با این حال در تمامی این تلاش‌ها سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی هر کدام بنا به ضرورت‌های موجود، برای فعالیت‌هایشان استراتژی‌های خاص خود را در نظر گرفتند.
بر این اساس روزنامه «دنیای اقتصاد» بر آن شد تا طی گزارشی که در زیر آمده، به تحرکات بازیگران حقیقی و حقوقی از ابتدای سال تا پایان خردادماه امسال بپردازد.
مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اظهار کرد: بازار سرمایه طی ماه‌های گذشته تحت تاثیر عوامل متعددی از قبیل عدم افزایش نرخ محصولات در برخی گروه‌ها و صنایع، نوسانات ایجاد شده در سود بانکی (ابتدا افزایش مسابقه‌ای و بعد کاهش دستوری) و کم‌ شدن نقدینگی در بازار در شرایط فرسایشی به سر می‌برد.
وی از این شرایط و عدم تغییر در سود شرکت‌ها به عنوان عواملی یاد کرد که سبب شده تا سود بانکی همچنان به عنوان رقیب مهم بازار سرمایه محسوب شود.
حامد ثریا‌نژاد ادامه داد: با این حال بسیاری از سهام بنیادی بازار جذابیت خرید ندارند و بازار نیز در فاز فرسایشی خسته‌کننده‌ای قرار گرفته که روند شاخص کل نیز به خوبی گواه این موضوع است.
وی توافقات هسته‌ای، کاهش تحریم‌ها و برنامه‌های مشخص دولت در قبال خروج اقتصاد از حالت رکود را از جمله وقایعی نام برد که می‌تواند بازار سرمایه را از این حالت فرسایشی رها سازد.
این کارشناس بازار سرمایه یادآور شد: دولت یازدهم در ابتدای کار خود با پدیده کم‌نظیر رکود تورمی مواجه بود؛ از این‌رو برای مقابله با این پدیده و جلوگیری از تبعات اجتماعی و سیاسی اولویت را در مهار و کاهش تورم قرار داد و توانست ظرف یک سال گذشته به‌طور مناسبی این موضوع را مدیریت کند.
وی اضافه کرد: اما به نظر می‌رسید در تحقق این امر دولت سختگیری‌های بیش از حدی را در دستور کار قرار داده که تبعات منفی آن به سرعت در بازار سرمایه به عنوان دماسنج اقتصادی خود را نمایان ساخت و باعث نوسانات منفی همراه با کاهش بی‌اعتمادی و افزایش ابهامات
در بورس شد.
مدیر سرمایه‌گذاری «وصنعت» تصریح کرد: اما بر اساس اظهارات مقام‌های اقتصادی به نظر می‌رسد بار سختگیری‌ها در حال کاهش است. در عین حال باید توجه داشت که بر اساس نشانه‌هایی که در برخی از صنایع مانند صنعت خودرو آشکار شده، اقتصاد به صورت بسیار آرام از حالت رکود در حال خارج شدن است و این می‌تواند نویدبخش روزهای خوبی برای بازار سرمایه در سه‌ماهه پایانی سال ۹۳ و از ابتدای سال ۹۴ باشد.
وی در این شرایط، مناسب‌ترین توصیه را داشتن دیدگاه بلندمدت در سهام‌های بنیادی عنوان کرد؛ سهامی که از رشد سودآوری طرح‌های توسعه برخوردار باشند. ثریا‌نژاد تاکید کرد: همچنین انتخاب سهام برتر باید از صنایعی باشد که در صورت کاهش تحریم‌ها، بیشترین رشد را تجربه خواهد کرد.


تحرکات حقیقی و حقوقی
مدیرعامل شرکت پردازش اطلاعات مالی اندیشه پارس نیز در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد»، به تشریح تحرکات سهامداران حقیقی و حقوقی در بازار سرمایه طی فصل بهار پرداخت.
علی ملک‌محمدی با اشاره به کاهش ۲هزار و ۷۶۶ واحدی شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران طی فعالیت خود در سه ماه نخست امسال یادآور شد: شاخص کل بورس از ابتدای فصل بهار تا پایان این فصل از ۷۵ هزار و ۷۳۵ واحد به ۷۲ هزار و ۹۶۹ واحد رسید.
به گفته وی، معاملات سهامداران حقیقی در سه ماه نخست امسال بر سهام شرکت‌های حاضر در صنایع چند‌رشته‌ای صنعتی و خودرو و ساخت قطعات متمرکز بوده است.
مدیرعامل شرکت اندیشه پارس ادامه داد: در این میان شاخص شرکت‌های چند‌رشته‌ای صنعتی از ۷ هزار و ۱۹۹ واحد به ۷ هزار و ۱۷۵ واحد و شاخص صنعت خودرو و ساخت قطعات از ۱۱ هزار و ۱۱۱ واحد به ۱۲ هزار و ۴۱۰ واحد افزایش یافته است.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر سهامداران حقوقی نیز در فصل بهار معاملات خود را بر داد‌و‌ستد سهام صنایع بانک‌ها و موسسات اعتباری، محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، مواد و محصولات دارویی و خدمات فنی و مهندسی متمرکز کرده بودند.
ملک‌محمدی ادامه داد: بر این اساس شاخص صنعت بانکداری از ۷۸۰ واحد به ۶۸۶ واحد، صنعت محصولات شیمیایی از ۵ هزار و ۵۷۳ واحد به ۵ هزار و ۴۱ واحد، شاخص صنعت فلزات اساسی از ۳۷ هزار و ۴۹ واحد به ۳۴ هزار و ۷۲۵ واحد و مواد و محصولات دارویی از ۴ هزار و ۸۹۹ واحد به
4 هزارو 488 واحد رسیدند. همچنین شاخص صنعت خدمات فنی و مهندسی نیز از 736 واحد به 604 واحد کاهش یافت.





ملک محمدی در ادامه اظهارات خود، به تفکیک فعالیت سهامداران حقیقی و حقوقی در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و خرداد پرداخت و عنوان کرد: سهامداران حقیقی در فروردین‌ماه بر صنعت خاصی متمرکز نبوده‌اند، اما تمرکز حقوقی‌ها بر صنایع محصولات شیمیایی، بانک‌ها و موسسات اعتباری، فلزات اساسی، فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای و در نهایت خدمات فنی و مهندسی بوده است. وی در توضیح بیشتر اضافه کرد: در واقع هلدینگ خلیج‌فارس، تاپیکو، پتروشیمی پردیس، نفت و گاز پارسیان و پتروشیمی جم از جمله شرکت‌هایی بودند که در اولویت سهامداران حقوقی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شدند. مدیرعامل شرکت اندیشه پارس ادامه داد: در صنعت بانکداری نیز بانک‌های ملت، پاسارگاد، صادرات، ایران زمین و بانک پارسیان از جمله شرکت‌هایی بودند که در فهرست خریدهای سهامداران حقوقی قرار داشتند. اگر‌چه در این صنعت، سهامداران حقوقی از سهام بانک‌های تجارت، دی، کارآفرین، حق‌تقدم بانک پارسیان و حکمت خارج شدند. وی در خصوص صنعت فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای نیز به تحرکات حقوقی‌ها در سهام شرکت‌های پالایش نفت شیراز، پالایش نفت تهران، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس و نفت پارس اشاره کرد؛ در چنین فضایی نفت بهران تنها گزینه‌ای بود که در این صنعت از سوی سهامداران حقوقی مورد بی‌مهری قرار گرفت و سهام این شرکت شاهد خروج نقدینگی سهامداران حقوقی بود.]



حقیقی‌ها در بازار
غلامرضا حیدری یک حقیقی فعال در بازار سرمایه در گفت و گو با «دنیای اقتصاد»، به نامگذاری سال ۹۳ اشاره کرد که نشان‌دهنده نظر خاص مقام‌معظم رهبری جهت رشد و توسعه اقتصادی و همه‌ جانبه کشور است. وی همچنین به وجود مدیران با تجربه اقتصادی و در رأس آنها ریاست ‌جمهوری اشاره کرد که با شعار دولت تدبیر و امید سکان اجرایی کشور را به دست گرفتند و با گذشت تقریبا یک سال از عمر این دولت، نشان دادند که دغدغه مهم آنها کنترل تورم، جلوگیری از نوسان شدید قیمت‌ها و جلوگیری از فشار اقتصادی بر اقشار ضعیف جامعه است. به گفته این فعال بازار سرمایه؛ این تصمیمات با علم به اینکه یکی از راهکارهای جذب سرمایه‌های سرگردان برای کنترل بازار جهت‌دار کردن سرمایه‌ها به سمت بازار بورس است، اتخاذ شده است که خود به نوعی می‌تواند به نفع تمامی بخش‌های دیگر اقتصاد باشد. وی ادامه داد: در صورتی‌که جایگاه واقعی بورس مشخص شود، خود کمک شایانی به بنگاه‌های تولیدی، صنعتی و خدماتی و... جهت تامین منابع مالی برای افزایش سرمایه و راه‌اندازی خطوط تولیدی جدید و طرح‌های توسعه‌ای دارد. حیدری با اظهار تاسف نسبت به روند چند‌ماه گذشته شرایط کلی بازار، عنوان کرد: البته اولین نظریه‌ای که به ذهن مخاطب می‌رسد، این است که به واسطه رشد طلایی قیمت‌ها در اواسط سال ۹۲ در بورس، ریزش کنونی بورس طبیعی است.
وی در این میان با طرح این سوال که «آیا صرف اینکه یک دوره چند ماهه خوب را در بازار شاهد بودیم، باید انتظار ریزش و کاهش قیمت‌ها را داشت»، تصریح کرد: من به جرات می‌توانم بگویم چه سهامداران حقیقی و چه حقوقی که سال گذشته سودهای خوبی نصیب آنها شده است و در جریان معاملات قرار داشته‌اند، قطع به یقین به زیان نشسته‌اند و اگر کمی خوش‌شانس بوده‌اند، فقط توانسته‌اند اصل سرمایه خود را حفظ کنند. البته با یک نظرسنجی از فعالان بازار در چند ماه گذشته می‌توان به جواب رسید. این فعال حقیقی بازار سرمایه با این حال شخص خاصی را، به تنهایی مسبب این شرایط ناامیدکننده ندانست و یک سلسله مسائل‌ را باعث افول بورس دانست. وی اولین و شاید مهم‌ترین مساله را که در سه ماه پایانی سال 92 باعث شروع ریزش بازار شد، افزایش نرخ خوراک گاز مجتمع‌های پتروشیمی از سه سنت به 16 سنت عنوان کرد. وی ضمن بیان مخالفت خود با رانت و ارزان‌فروشی، این سوال را طرح کرد که آیا افزایش پنج برابری نرخ خوراک باعث برهم خوردن انضباط مالی و افزایش هزینه‌های این شرکت‌ها نمی‌شود؟ حیدری همچنین با اشاره به افزایش نرخ بهره مالکانه معادن، بر وزن بالای شرکت‌های پتروشیمی و معدنی در بورس تاکید کرد که در پی این تصمیم، دامنه کاهش قیمت سهام این ‌شرکت‌ها فراگیرتر شد. وی در ادامه اظهارات خود از افزایش سود سپرده‌های بانکی نیز به عنوان عاملی یاد کرد که تقریبا با کامل‌تر کردن نوسانات قیمت در بازار سرمایه، باعث خروج بخش قابل توجهی از منابع از بازار سرمایه به سمت بانک‌ها شد. این سهامدار حقیقی بازار سرمایه در کنار مواردی که بیان شد به کلید‌خوردن مرحله دوم یارانه‌ها نیز اشاره کرد که خود باعث معطوف شدن نگاه سهامداران به چگونگی افزایش هزینه شرکت‌های بورسی شد. وی در پایان گفت: با تمام این تفاسیر و شرح‌ها، کماکان، بورس یکی از بازارهای جذاب برای سرمایه‌گذاری در میان بازارهای رقیب است؛ با این مزیت که بسیاری از شرکت‌ها در کف قیمتی خود هستند و مطمئنا اگر با دید سهامداری و نه سهام‌بازی خرید با تحمل صورت گیرد، در میان‌مدت سود خوبی نصیب خریداران خواهد شد.