ششمین هفته رکود در بورس

شروین شهریاری- بورس تهران در هفته معاملاتی که گذشت کماکان فضایی آرام و نسبتا کم نوسان را تجربه کرد که در نتیجه آن شاخص کل با رشد محدود ۲/۰‌درصدی مواجه شد. بدین ترتیب و با در نظر‌گرفتن عدم رشد شاخص از پایان فروردین ماه تاکنون، عملا دوران رکود بازار سرمایه به ششمین هفته خود رسیده است. به نظر می‌رسد در حالی که عوامل منفی در شرایط کنونی غلبه بیشتری نسبت به اخبار مثبت اقتصادی دارند؛ اما بورس تهران با توجه به قرار داشتن در فصل مجامع و تقسیم سود شرکت‌ها مقاومت زیادی در برابر نزول از خود نشان می‌دهد. بنابراین، در صورت ثبات متغیرهای اقتصادی کنونی، در هم شکستن مقاومت بازار و ورود به فاز نزولی از جمله رویدادهای محتمل پس از گذر از فصل برگزاری مجامع خواهد بود.

موج نگرانی در بازارهای بین‌المللی

هر چند این روزها معاملات در بورس تهران جنب و جوش خاصی را تجربه نمی‌کند؛ اما همین ثبات کنونی در بازار تهران شاید برای بسیاری از فعالان بازارهای بین‌المللی یک آرزوی دور دست باشد! در شرایط فعلی، سرمایه‌گذاران بین‌المللی با تحولات نامساعد اقتصادی متعددی مواجه هستند که بازارها را تحت تاثیر خود قرار داده است. در چین، انتشار آمار تولیدات کارخانه‌ای در ماه مه ناامید‌کننده بود و افت دو‌درصدی را از خود نشان داد. این مساله با توجه به سیاست‌های انقباضی دولت چین در زمینه محدود کردن اعتبارات در بازار مسکن و کنترل تورم می‌تواند نشانه‌ای در زمینه کند شدن رشد اقتصادی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده فلزات جهان تلقی شود. در ژاپن، استعفای نخست وزیر این کشور نگرانی از بی‌ثباتی سیاسی در این کشور را افزایش داد و به سقوط بازارها دامن زد. در آمریکا ناتوانی شرکت بریتیش پترولیوم (BP) در مهار لکه نفتی در خلیج مکزیک باعث سقوط بی‌سابقه سهام این شرکت و سایر شرکت‌های حفاری نفتی شد. در اروپا نیز نگرانی‌ها از ثبات یورو و کنترل بدهی دولت‌ها کماکان ادامه دارد. جمیع تحولات مزبور فضایی آکنده از نااطمینانی در حوزه اقتصاد را تصویر می‌کنند که انعکاس آن در هفته جاری به خوبی در روند نزولی بازارهای سهام و کالا قابل رصد بود. به نظر می‌رسد پس از تحولات اخیر، اطمینان سرمایه‌گذاران در خصوص احیای اقتصادی بی‌دردسر، تا حدود زیادی کم رنگ شده است و این مساله ریسک ورود مجدد اقتصاد جهان به رکود دوم را افزایش داده است.

بهترین‌ها و بدترین‌های هفته

در هفته مورد گزارش، سهام معدنی و فلزی کماکان در سراشیبی نزول قرار داشتند. تولیدکنندگان روی (به جز فرآوری) از قعر‌نشینان نوسانات روزانه قیمت سهام بودند که افت نسبتا سریعی را همراه با صف‌های فروش سنگین تجربه کردند. قیمت جهانی سرب و روی بدترین عملکرد را در بازارهای کالایی داشته‌اند به نحوی که قیمت این محصولات نسبت به دوران اوج خود در سه ماه اخیر بیش از ۳۰‌درصد افت کرده است. سهام‌گروه دارویی نیز پس از تجربه یک دوره رشد هیجانی ناشی از کاهش ارزش یورو و احتمال افزایش سودآوری شرکت‌ها در فاز منفی قرار‌گرفته اند. اما بازگشت شرکت مخابرات از مجمع و رشد برخی از سهام‌گروه سرمایه‌گذاری و پیمانکاری در عمل منجر به مقاومت شاخص بورس در برابر کاهش شد. «اخابر» پس از مجمع جنجالی خود و اعلام تعدیل مثبت ۱۰‌درصدی به تابلو بازگشت تا برای اولین بار از مدت زمان حضور خود در بورس P/E کمتر از ۶ را بر مبنای سودآوری تلفیقی تجربه کند. این مساله البته به سرعت منجر به واکنش بازار و تشکیل صف خرید سنگین برای سهام مخابرات شد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری نیز از جمله ‌گروه‌های مورد توجه بازار بودند. سهام این شرکت‌ها به طور تاریخی معمولا پس از تجربه یک دوره رشد بازار مورد توجه قرار می‌گیرند زیرا سودآوری آنها با یک فاز تاخیر نسبت به شرایط بازار شناسایی می‌شود. در این میان، شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملی و صنعت و معدن از محل فروش سهام، سرمایه‌گذاری توسعه ملی از محل بازگشت ذخیره کاهش ارزش سهام و سرمایه‌گذاری بانک ملی از محل افزایش سودآوری شرکت‌های سرمایه پذیر در معرض تعدیلات مثبت به میزان بیش از ۱۰‌درصد قرار دارند که احتمالا به زودی به بازار اعلام خواهد شد. صدرا نیز از دیگر سهام مورد توجه معامله‌گران در این هفته بود که با ورود بازیگران جدید تغییر فاز داد و پس از یک دوره کاهش قیمت مجددا در مدار رشد قیمت قرار‌گرفته است.

مجامع شاخص هفته

مجامع سالانه شرکت‌های چادرملو، بانک کارآفرین و پتروشیمی اراک احتمالا مهم‌ترین ‌گردهمایی‌های سرمایه‌گذاران بورسی در هفته جاری بودند. در مجمع چادرملو- که با تقسیم سود ۹۳۰‌ریالی به ازای هر سهم همراه بود - اخبار مربوط به طرح‌های عظیم توسعه شرکت از جمله احداث واحد یک‌میلیون تنی فولاد در جنب واحد گندله‌سازی، تکمیل سرمایه‌گذاری‌ها در واحد ۸۰۰‌هزار تنی فولاد ارفع و راه‌اندازی خط پنجم تولید کنستانتره سنگ‌آهن به ظرفیت ۷/۱‌میلیون تن به اطلاع سهامداران شرکت رسید. سهامداران چادرملو برای راه‌اندازی این طرح‌ها، افزایش سرمایه سنگین ۲۰۰‌درصدی (۱۲۵‌درصد از محل آورده نقدی و مطالبات و ۷۵‌درصد از محل سود انباشته) را نیز به تصویب رساندند. بدین ترتیب با جلوگیری از خروج منابع، این شرکت احتمالا تحولات مناسبی در زمینه بهره‌برداری از طرح‌های توسعه در دو سال آینده را تجربه خواهد کرد. در مجمع بانک کارآفرین، سهامداران شرکت با گزارش یک عملکرد محافظه کارانه از سوی مدیریت در سال گذشته مواجه شدند که با عدم رشد منابع و مصارف بانک و کاهش نسبت تسهیلات معوق عملا استراتژی مناسبی را در شرایط رکودی برگزیده بود. بدین ترتیب سهامداران شرکت در حالی با تقسیم سود ۶۰۰‌ریالی به ازای هر سهم مجمع را ترک کردند که احتمالا مدیرعامل بانک (دکتر عقیلی) نیز سمت خود را طی ماه‌های آتی واگذار خواهد کرد. در رویدادی دیگر، مجمع پتروشیمی اراک با تحولات غیرمترقبه‌ای همراه بود. تغییر نام شرکت به پتروشیمی شازند از جمله مواردی بود که به‌رغم مخالفت سهامداران جزء به تصویب رسید. تقسیم ۱۰۰۰‌ریالی سود به ازای هر سهم بین سهامداران نیز از جمله اخبار خوش مجمع بود که البته صرف‌نظر از آثار مثبت کوتاه مدت آن برای سهامداران، تقسیم این میزان سود (که ۳۸‌درصد بالاتر از رقم سود تحصیل شده در سال گذشته است) و خروج حجم قابل توجه نقدینگی از شرکت از جمله مسائلی است که مطالعه تاثیر آن بر فعالیت شرکت نیازمند گذشت زمان است.

تفسیر جدید از قانون هدفمند کردن یارانه‌ها

سخنان مصباحی مقدم، نماینده مجلس به عنوان رییس کمیسیون ویژه طرح تحول اقتصادی در هفته جاری پیرامون هدفمند‌سازی یارانه‌ها از جمله تحولات حائز اهمیت بود. بر اساس سخنان ایشان، اخذ درآمد ۲۰‌هزار‌میلیارد‌تومانی از این محل در مدت کمتر از یک‌سال خلاف قانون است. بدین ترتیب در صورتی که دولت بخواهد این قانون را در مدت شش ماه اجرا کند باید به نحوی برنامه زیری کند که معادل ده‌هزار‌میلیارد‌تومان منابع از محل اجرای قانون کسب شود. این نخستین باری است که تفسیر دقیقی از میزان منابع قانون هدفمندسازی در صورت اجرا با تاخیر زمانی منتشر شده است. به نظر می‌رسد در صورت توافق دولت با اجرای قانون بر مبنای تفسیر اخیر، شوک ناشی از آغاز هدفمند‌سازی یارانه‌ها تا حدودی تعدیل شود. مصباحی‌مقدم همچنین از دیدار آتی اعضای این کمیسیون با رییس‌جمهور در خصوص این موضوع خبر داده است. بدین ترتیب با توجه به مواضع قبلی دولت، احتمالا هفته‌های آتی زمینه‌ساز مباحثات داغ بین طرفین در خصوص هدفمندسازی یارانه‌ها و نحوه اجرای آن خواهد بود.