آموزش معامله‌گران مالی جدی گرفته شود

گروه بورس- بخش نخست مصاحبه با رضا دارایی تحلیل‌گر بازارهای مالی و کالایی روز پنج‌شنبه از نظرتان گذشت. وی در بخش اول این گفت‌وگو با نگاه تطبیقی میان بازارهای مالی ایران با سایر کشورها عنوان کرد که جای یک شبکه خبری فراگیر در ایران بسیار خالی است و اما در بخش دوم، از نگاه خود به نقش مصداقی دولت در توسعه بازارها و محصولات اشاره می‌کند. این مصاحبه را بخوانید:

نقش دولت را در توسعه بازار چگونه می‌بینید؟ سرمایه‌گذارها مسلما به سمت جایی می‌روند که از همه لحاظ مورد اعتماد آنها باشد. دبی را در نظر بگیرید، صحرایی بیش نیست. اما پیشرفت بسیاری در چند سال اخیر داشته است. دبی بازار نفت راه‌اندازی کرده است؛ در حالی که کلا کمتر از ۱۰درصد نفت امارات را در اختیار دارد و بیشتر نفت عمان را معامله می‌کند! به نظر من بینش‌ها مهم است.

وقتی بسترها فراهم باشد سرمایه‌گذار خارجی می‌آید. حجم معاملات در دبی پس از این مدت به ۲۰۰۰ قرارداد در روز رسیده است. باید بتوان شرایطی را پیش آورد که از ما خریداری کنند. باید ضوابط و قوانین به صورت شفاف و دقیق بیان شوند. امسال ۴ محصول پتروشیمی در بورس عرضه شدند. وقتی محصول در بورس ارائه می‌شود، قیمت‌ها واقعی

می‌شود و بازار پیشرفت می‌کند و مسلما زمینه برای سرمایه‌گذاری خارجی فراهم می‌شود.

به نظر شما شاخص‌های یک کارگزار خوب چیست؟

هر کارگزار باید مجوز رسمی از قانون‌گذار داشته باشد. صاحب‌نظر و مشاور بازار باشد. وقتی یک کارگزار پیشنهاد معامله طلا به مشتری خود می‌دهد باید بتواند نظر بدهد در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت چه اتفاقی برای این کالا می‌افتد. وقتی این مشخصات را داشته باشد، بالطبع مشتری جذب می‌شود و حجم معاملاتش بالا می‌رود.

با توجه به این دوره‌ای که برای کارگزاران برگزار کردید، نگرانی‌ها و دغدغه‌های کارگزاران را چه می‌بینید؟

به طور کلی ۳ نکته را که دغدغه ذهنی کارگزارها بود، می‌توان برشمرد:

۱. نگران ضوابط و شرایط حاکم بر بازار بورس هستند. البته این نگرانی‌ها تا حدی طبیعی و منطقی به نظر می‌رسند؛ چون هنوز ضوابط و شرایط بیان نشده‌اند. وقتی که آیین‌نامه‌ها تصویب و ابلاغ شوند، این نگرانی‌ها رفع می‌شود.

۲. نکته دیگری که در این مدت به چشم می‌خورد، آنها نگران تحویل فیزیکی کالا هستند، در حالی که تنها دغدغه یک کارگزار باید حساب سود و زیان مشتریانش باشد.

۳. نگرانی دیگری که در خلال سوالات افراد دیده می‌شد، حساب تجاری مشتریان بود. واضح نبود که اگر ضرری صورت بگیرد، چه کسی پاسخگو است. البته من معتقدم که کارگزار نباید اجازه دهد که مشتری‌اش متحمل ضرر شود؛ اما اگر پیش آمد کارگزار باید جوابگو باشد.

البته باز هم تاکید می‌کنم که این نگرانی‌ها طبیعی هستند، چون تا به حال Futures در ایران نبوده و تمام این مشکلات و نگرانی‌ها با شروع شدن معامله حل می‌شود.

در خصوص مشتریان بازار سرمایه چه باید کرد؟

آموزش، آموزش، آموزش. پس از آموزش کارگزار، این مشتریانند که باید آموزش ببینند. این دوره‌ها نباید یک روزه یا دو روزه باشند؛ بلکه باید به صورت مستمر ادامه یابند. به عقیده من باید تا مدتی پس از راه‌اندازی فیوچرز در ایران، مشاورین در بورس حضور فیزیکی داشته باشند. بازار بورس نفت دبی وقتی راه‌اندازی شد، بسیاری از مشاورین Nymex در بورس دبی حضور فیزیکی داشتند و این مشاوره علاوه بر مشاوره‌های تلفنی و اینترنتی بود. در ایران آن گونه که باید روی آموزش سرمایه‌گذاری نشده است. افرادی که به هر نحو ذی‌نفع هستند باید آموزش را در مرحله اول کارهایشان قرار دهند. بدین ترتیب هم شرکت‌ها سود می‌برند هم بازار سرمایه، چون به صورت حرفه‌ای‌تر عمل می‌شود.

مزایای راه‌اندازی Futures برای کشور چیست؟

در یک کلام پیشرفت اقتصاد؛ هرچقدر بازار سرمایه بزرگتر و قوی‌تر باشد، اقتصاد آن کشور پیشرفته‌تر است. اعضای هفت کشور صنعتی دنیا همه بازارهای سرمایه بزرگ را دارند. با پیشرفت اقتصاد اشتغال‌زایی صورت می‌گیرد. تنوع شغلی بسیاری پدید می‌آید که در این صورت به مشاورین، مدیران، مهندسین نرم‌افزار، بازاریابان و کارشناسان حرفه‌ای نیاز داریم.

اگر بخواهیم مشتریان بالقوه را دسته‌بندی کنیم، در چند گروه می‌توان آنها را ذکر کرد؟

به نظر من ۴ گروه عمده می‌توان برشمرد:

۱. گمانه‌زن‌ها یا بورس‌بازان؛

۲. تجار: معامله‌گرانی هستند که برای اینکه بتوانند موقعیت خود را در بازار حفظ کنند، به سمت بورس جذب می‌شوند؛

۳. تولیدکنندگان به طور مثال کشاورزها و کارخانه‌های کشت و صنعت برای جلوگیری از ضرر احتمالی به سمت بازار کشیده می‌شوند که ریسک خود را پوشش دهند؛

۴. واردکنندگان تجاری که LC دارند و برای پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز به سمت بورس می‌آیند.

فکر می‌کنید پس از طلا که وارد بورس ایران شد، چه کالای دیگری را می‌توان وارد بورس کرد؟

به نظر من هر کالایی که تقاضا داشته باشد، باید ارائه شود. در آمریکا آب‌پرتقال هم معامله می‌شود! فلوریدا یکی از بزرگترین صادرکننده‌های آب‌پرتقال است. پس برای اینکه بتواند از نوسانات بازار در امان باشد، محصول را وارد بورس می‌کند. من به این دلیل پیشنهاد عرضه طلا را به مدیران ایران می‌دادم؛ چون می‌دیدم که بازار طلای ایران بازار سنگینی است. مسلما وقتی در این شرایط بورس وارد عمل شود سود بسیاری حاصل می‌شود. با توجه به اینکه ایران یکی از صادرکنندگان عمده زعفران می‌باشد، پیشنهاد می‌دهم که زعفران وارد بورس کالای ایران شود. در این صورت هم کشاورز خیالش راحت‌تر است، هم موجب توسعه تولید و صادرات کشور می‌شود. به عقیده من باید یک کمیته تخصصی تشکیل شود و محصولات مختلفی را که ایران در آنها شاخص است، شناسایی و بسترهای لازم برای عرضه آنها را در بورس فراهم کند.

در پایان؟

در آخر فقط می‌خواهم این نکته را اضافه کنم که ترغیب کردن مسوولان و توسعه بازار سرمایه وظیفه تک‌تک افرادی است که در این راه گام برمی‌دارند. هر کس هرچند کوچک هم که شده باید در راستای پیشرفت ایران و مطرح شدن بازار سرمایه ایران در سطح بین‌المللی گام بردارد.