دنیای اقتصاد: با نزدیکی به روزهای پایانی سال آرایش فعالیت سهامداران حقیقی و حقوقی با تغییر نسبت به قبل مواجه شده است. روند هفته اخیر بورس حاکی از آن است که مولفه‌هایی نظیر انتشار گزارش اولین پیش‌بینی‌ سال ۹۶ شرکت‌ها و روند قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی در رفتار معامله‌گران تاثیر بسزایی دارد. از این‌رو، بازار در هفته‌های پیش رو می‌تواند تحت تاثیر این تحولات جلوه جدیدی از فعالیت را ارائه دهد. بررسی تحرک دو گروه بازیگران در هفته اخیر حاکی از فعالیت بیشتر بازیگران بزرگ بازار در نقش خریدار است، به‌طوری‌که بازار شاهد تغییر مالکیت ۲۱میلیارد تومانی از سمت حقیقی به حقوقی بود. درخصوص عملکرد بازیگران حقوقی می‌توان به چند مورد اشاره کرد.

با توجه به اینکه طی روزهای اخیر خوش‌بینی نسبت به اولین پیش‌بینی شرکت‌ها قابل ملاحظه‌ است، به‌نظر می‌رسد بسیاری از بازیگران حقوقی به پیشواز این گزارش‌ها رفته‌ و با حمایت از این سهم‌ها در سمت خرید حاضر شده‌اند. واکاوی رفتار معامله‌گران در نمادهای مختلف نشان می‌دهد با وجود سهم بیشتر حقوقی‌ها در بخش خرید، در بسیاری از موارد آنها فروشنده‌ نیز بوده‌اند. همزمان با ماه‌های پایانی سال بسیاری از حقوقی‌ها به‌خصوص صندوق‌ها برای تامین نقدینگی (پرداخت حقوق و مزایای کارمندان) در سمت فروش حاضر می‌شوند. با این وجود حضور این بازیگران را به‌عنوان فروشنده نمی‌توان الزاما به‌عنوان خروج نقدینگی از بازار تلقی کرد. در این خصوص موضوعاتی از قبیل ارزندگی سهام یا عدم آن، از دلایلی است که می‌تواند تغییر در چینش پرتفوی بازیگران بزرگ را به‌همراه داشته باشد. اما از نکات قابل توجه رفتار حقوقی‌ها طی یک‌هفته اخیر معاملات در بازار عمده فروشی است. موضوعی که در گزارش پیشین «دنیای اقتصاد» نیز به آن اشاره شد. بسیاری از خرید و فروش‌های این بازیگران خارج از حالت معمول معاملات بازار و در بخش معاملات بلوکی بوده است. جابه‌جایی‌هایی که در نمادهایی نظیر «جم۲» به خوبی مشهود بود. در برخی از موارد شرکت‌هایی نظیر «تاپیکو» اقدام به فروش بلوکی سهم خود در شرکت‌های زیرمجموعه کرده‌اند. جابه‌جایی حجم بالای سهم در نماد «جم۲» نمونه بارز این معاملات است که در بخش‌های بعدی این گزارش بررسی می‌شود.

چینش سهامداران در هفته اخیر

در بررسی فعالیت سهامداران شرکت لابراتوار داروسازی دکتر عبیدی، نکته قابل توجه حمایت بازیگران حقوقی در تمامی روزهای معاملاتی هفته اخیر است. برهمین اساس، طی ۵ روز معاملاتی، جابه‌جایی بیش از ۴۱۵ هزار سهمی از سمت بازیگران حقیقی به حقوقی ثبت شده است. این سهم که در سابقه معاملاتی هفته اخیر تمام قرمزپوش بوده است، در سه روز پایانی معاملات شاهد خرید بیش از ۳۶۳هزار سهم از سوی شرکت کوبل دارو بوده است. این شرکت بزرگ‌ترین سهامدار درصدی «دعبید» است که بیش از ۶۷ درصد سهام این شرکت را در اختیار دارد. سرمایه‌گذاری آتیه دماوند نیز از دیگر سهم‌هایی است که در تمامی روزهای معاملاتی هفته اخیر شاهد حضور بازیگران حقوقی در سمت خرید بوده است. تغییر مالکیت «وآتی» طی یک هفته معاملاتی اخیر بیش از ۵میلیون سهم از سوی حقیقی به حقوقی بوده است. بیشترین تغییر مالکیت این نماد مربوط به روز یکشنبه بوده است که ۸۷ درصد از سهم خرید (بیش از ۴ میلیون سهم) در اختیار بازیگران بزرگ بازار بوده است. سهامداران فعال این نماد طی هفته مزبور، دو شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن و گروه کارخانجات صنعتی و معدنی ایران بوده است که در مجموع حدود ۶میلیون سهم از «وآتی» را خریداری کرده‌اند. این دوشرکت نیز از سهامداران هستند که هر کدام حدود ۴ درصد از «وآتی» را در اختیار دارند. شرکت ملی صنایع مس ایران از جمله نمادهایی است که در هفته اخیر شاهد تراکم فروش از سوی سهامداران عمده بود. با این وجود این شرکت در تمامی روزها شاهد حمایت بازیگران حقوقی بود که کمتر از یک درصد از «فملی» سهم دارند. «فملی» که در ۵ روز معاملاتی گذشته تنها یک روز منفی داشته است، با توجه به قیمت جهانی مس چشم انداز خوبی برای سهامداران حقوقی رقم زده است. برهمین اساس، تغییر مالکیت این نماد طی بازه زمانی مزبور حدود ۱۹میلیون سهم به نفع بازیگران حقوقی است. دو شرکت سرمایه‌گذاری فرهنگیان و صندوق بازنشستگی کشوری طی روزهای اخیر در مجموع بیش از ۲۰ میلیون سهم از «فملی» را به‌فروش رسانده‌اند که عموما بر نیاز به نقدینگی آن‌ها تاکید دارد. «وبانک» از نمادهایی است که طی هفته اخیر با خرید بیشتر از سوی معامله‌گران حقیقی همراه بوده است. تغییر مالکیت این شرکت طی مدت مزبور حاکی از جابه‌جایی حدود ۷ و نیم میلیون سهم از حقوقی به حقیقی بوده است. بیشتر تحرک حقیقی‌ها در این نماد مربوط به روز چهارشنبه است که ۶۵درصد بازیگران خرد در سمت خرید قرار داشته‌اند. موسسه همیاری کوثر که در حال حاضر ۶/ ۱ درصد از سهام «وبانک» را در اختیار دارد روز چهارشنبه ۴۷میلیون و۶۰۰ هزار سهم از این نماد را به فروش رسانده است.

جابه‌جایی مهره‌های حقوقی در «جم»

پتروشیمی جم از شرکت‌هایی است که طی مدت اخیر شاهد معاملات بلوکی با حجم بالا بوده است. با توافقی که سه سهامدار عمده این شرکت داشته‌اند صندوق بازنشستگی بخشی از سهم تاپیکو و همچنین صندوق گنجینه آرمان‌شهر را خریداری کرده است. به این ترتیب سهم گنجینه آرمان‌شهر از «جم» به زیر یک درصد رسیده و این صندوق از میان سهامداران عمده خارج شده است. سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی طی معاملات بلوکی (معاملات عمده) در هفته اخیر بیش از ۳۶۰ میلیون سهم خریداری کرده است. شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز پتروشیمی تامین بخش یک نیز طی این معاملات بیش از ۷۳ میلیون سهم را به فروش رسانده است. در بخش معاملات عادی این شرکت، تغییر مالکیت ۳۵۰هزار سهمی به نفع معامله‌گران حقیقی صورت گرفته است. با وجود اینکه طی ۴ روز معاملاتی «جم» شاهد تحرک بیشتر بازیگران حقوقی در سمت خرید بود، اما در روز چهارشنبه پتروشیمی جم با چرخش به سمت بازیگران حقیقی و سهم بیشتر در سمت خرید مواجه شده است. با این وجود تاپیکو طی روز چهارشنبه حدود یک میلیون و نیم سهم از «جم» خریداری کرده است.

سهامداران فعال هفته اخیر

در بخش تغییر سهام سهامداران فعال شرکت سرمایه‌گذاری مدیران اقتصاد از جمله شرکت‌هایی است که در برخی سهم‌های پرتفوی خود نقش خریدار داشته است. این صندوق طی یک هفته اخیر از شرکت‌های گلتاش،ا فست، سرمایه‌گذاری شاهد، صنعتی بهشهر، ایران یاسا و توسعه حمل‌و‌‌نقل ریلی پارسیان سهم خریداری کرده است. صندوق گنجینه آرمان‌شهر نیز در شرایط مشابه، نسبت به ۸ شرکت دیگر قرار دارد، این صندوق طی سه روز معاملاتی بیش از ۱۵ میلیون سهم از «کگل» خریداری کرده است. همچنین گنجینه آرمان‌شهر، طی ۴روز معاملاتی، حدود ۷و نیم میلیون سهم از پالایش نفت بندرعباس خریداری کرده است. در مجموع این شرکت طی مدت مزبور بیش از ۵۰ میلیون سهم خریداری کرده است.