دنیای اقتصاد - در نخستین همایش سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکداری و تولید که به ابتکار «دنیای اقتصاد» در روز سه‌شنبه هفته آینده با همکاری بانک مرکزی برگزار می‌شود، یک کارگاه آموزشی نیز با عنوان «تامین مالی از طریق بازار سرمایه» برپا خواهد شد. ضرورت آگاهی از روش‌های نوین تامین مالی به ویژه از طریق بازار سرمایه تا اندازه‌ای است که این روزها بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی از طریق افزایش سرمایه یا عرضه سهام در بورس بدون آنکه برای دریافت تسهیلات دوندگی کنند، به راحتی تامین مالی می‌کنند که جایگزین مناسبی برای تامین مالی از طریق بازار پول است. در نخستین همایش سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکی

فرصت‌های تامین مالی از طریق بازار سرمایه معرفی می‌شود

گروه بورس- نخستین همایش سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکداری و تولید ۲۵ و ۲۶ بهمن‌ماه با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی برگزار می‌شود.

دبیر علمی این همایش که همراه با ۷ کارگاه آموزشی برگزار خواهد شد، دکتر موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان شناخته شده است.

سخنرانان کلیدی این همایش دکتر بهمنی، دکتر مسعود نیلی، دکتر غنی‌نژاد، دکتر پرویز عقیلی، دکتر کمیجانی، دکتر فرخ قبادی و دکتر محمد نهاوندیان هستند.

در حاشیه برگزاری این همایش، یک کارگاه آموزشی نیز با عنوان «تامین مالی از طریق بازار سرمایه» برگزار می‌شود که مدرس آن خانم زینت مرادی‌نیا از کارگزاران باسابقه بورس تهران است. ضرورت آگاهی از روش‌های نوین تامین مالی به ویژه از طریق بازار سرمایه تا اندازه‌ای است که این روزها بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی از طریق افزایش سرمایه یا عرضه سهام در بورس بدون آنکه برای دریافت تسهیلات دوندگی کنند، به راحتی تامین مالی می‌کنند.

علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند با دبیرخانه همایش با شماره ۲-۸۷۷۶۲۴۳ تماس گرفته یا به وب‌سایت همایش به آدرس www.iran-money.com مراجعه کنند.

روش‌های تامین مالی را بهتر بشناسید

جالب است بدانید، بنگاه‌های اقتصادی به دو طریق می توانند از طریق بازار سرمایه تامین مالی نمایند، انتشار سهام جدید و جذب منابع سرمایه‌گذاران از طریق مشارکت در سهام و یا انتشار اوراق بدهی (اوراق مشارکت، اوراق صکوک، گواهی سپرده خاص و ...).

پذیره‌نویسی سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه (عرضه اولیه) در حال حاضر در بورس تهران عموما از طریق استفاده از حق‌تقدم خرید سهام با تعیین قیمت پذیره‌نویسی سهم معادل ارزش اسمی (یکهزار ریال) صورت می‌گیرد. البته فروش سهام جدید (پرداخت مبلغ پذیره‌نویسی)، خارج از بورس صورت گرفته و مشمول کارمزد معاملات نیز نیست. چنانچه شرکت بخواهد سهام جدید را قیمتی بیش از قیمت اسمی بفروشد روش‌های ذیل مورد توجه قرار خواهد گرفت:

۱. صدور حق‌تقدم خرید سهام و تعیین قیمت پذیره‌نویسی به قیمتی بیش از قیمت اسمی که این روش در چارچوب امکانات موجود سیستم معاملات رایانه‌ای یک روش کاملا عملی و قابل اجرا بوده و غیر از قیمت پذیره‌نویسی، سایر عوامل ثابت هستند.

۲. سلب حق‌تقدم از سهامداران موجود و عرضه عمومی سهم؛ با توجه به شکل گیری شرکت‌های تامین سرمایه که امکان پذیره‌نویسی اوراق بهادار منتشره بنگاه‌های اقتصادی را فراهم می‌سازند، به‌کار‌گیری این روش، فرآیند تامین مالی را تسهیل و تسریع می‌نماید. پذیره‌نویسی سهام جدید از طریق انتشار گواهی نامه حق خرید سهام حتی برای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، خارج از بورس صورت می‌گیرد و اساسا پذیره‌نویسی سهم، معامله تلقی نشده و به آن کارمزد تعلق نمی‌گیرد.

همچنین انتشار سهام جدید هنگامی که دارندگان اوراق قرضه قابل تبدیل، دارندگان حق خرید، دارندگان حق‌تقدم خرید و غیره، حق خود را برای پذیره‌نویسی سهام جدید اعمال می‌نمایند، بازار اولیه بوده و معامله تلقی نمی‌شود و بدون کارمزد است. گرچه اخیرا بازار بورس و فرابورس برای پذیره‌نویسی اولیه هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به‌رغم افزایش روزافزون نقش بازار سرمایه در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی که با معرفی ابزارهای جدید تامین مالی و تنوع بخشی به گزینه‌های پیش روی هم سرمایه‌گذاران و هم استفاده‌کنندگان از منابع مالی، جایگاه مناسبی را در بازار سرمایه کسب کرده‌اند، این نقش را پررنگ‌تر نموده‌اند، اما هنوز هم از بسیاری از قابلیت‌های موجود و ممکن، حتی در چارچوب قانون تجارت فعلی، استفاده نشده است.

ابزار جدید اما ناشناخته

یکی از ابزارهای مغفول مانده در تامین مالی، اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام یا قابل معاوضه با سهام است.

با توجه به مفاد «سیاست‌های پولی و اعتباری نظام بانکی کشور در سال ۱۳۹۰» مبنی بر اینکه «نرخ سود علی‌الحساب اوراق مشارکت حداکثر یک واحد درصد بالاتر از نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌های متناظر خواهد بود» و عدم جذابیت احتمالی اوراق فوق با نرخ‌های مزبور برای سرمایه‌گذاران، با افزودن گزینه‌های دیگر به اوراق مشارکت و افزایش حق انتخاب خریداران، فروش اوراق مزبور در نرخ‌های موجود تسهیل خواهد شد.

از طرفی دیگر، برخورداری از یک سود تضمین شده بدون ریسک از یک سو و امکان بهره مندی از مزایای احتمالی افزایش قیمت سهام تا سررسید از سوی دیگر، اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام یا قابل معاوضه با سهام را دارای ویژگی «تدافعلی - تهاجمی» نموده و خواست طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران را تامین خواهد نمود. اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهم معمولا نرخ سود کمتری نسبت به اوراق مشارکت غیر قابل تبدیل دارد (با شرایط یکسان برای ناشر).

در همین حال، بدیهی است دارنده اوراق مشارکت اجباری به تبدیل نداشته و در صورت پایین بودن قیمت سهام در تاریخ سررسید و عدم جذابیت تبدیل و به تبع آن عدم درخواست تبدیل توسط دارندگان اوراق مشارکت، افزایش سرمایه فقط معادل تقاضاهای تبدیل انجام خواهد گرفت.

خاصیت اصلی اوراق مشارکت قابل تبدیل، پایین بودن ریسک آن به علت خاصیت برخورداری از درآمد ثابت و تضمین شده از یک طرف و قابلیت افزایش بازدهی ناشی از افزایش قیمت سهام از طرف دیگر می‌باشد (هم تدافعی و هم تهاجمی است)

افزایش سرمایه با شیوه نوین در همین حال، یکی از مناسب‌ترین روش‌ها برای تبدیل اوراق مشارکت به سهام، افزایش سرمایه به قیمت بازار با در نظر گرفتن تخفیف قابل ملاحظه است.

با توجه به مفاد ماده ۱۶۰ قانون تجارت چنانچه ناشر اقدام به افزایش سرمایه از طریق سلب حق‌تقدم خرید سهام نموده و عواید حاصله از اضافه ارزش سهام فروخته شده به اندوخته‌ها منتقل گردد، امکان تعیین قیمت سهام جدید به قیمت بازار وجود خواهد داشت (در چنین حالتی قیمت پذیره‌نویسی بر اساس شرایط تبدیل در بدو انتشار اوراق مشارکت پایین‌تر از قیمت بازار در نظر گرفته می‌شود، این تخفیف می‌بایستی علاوه بر جبران نوسانات احتمالی قیمت سهام و عدم قابلیت نقد شوندگی سهام در فاصله بین پذیره‌نویسی و ثبت افزایش سرمایه و صدور سهام جدید، بعنوان یک امتیاز مشوق خرید سهام جدید توسط دارندگان اوراق مشارکت هم باشد). بدیهی است، در این روش انتقال اضافه ارزش ناشی از فروش سهام به بیش از قیمت اسمی باید حتما به اندوخته‌ها منتقل شده و سهامداران قدیم و جدید از آن منتفع شوند.

صکوک، چرا و چگونه؟

در نهایت یکی از روش‌هایی که اخیرا در کشور ما امکان تامین مالی از طریق آن برای بنگاه‌های اقتصادی فراهم آمده انتشار اوراق صکوک اجاره است.

به طور کلی در اوراق اجاره حق استفاده از منافع دارایی یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها در قبال اجاره‌بها از نهاد واسط(بعنوان یک شرکت کاغذی تاسیس شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار) به شخص دیگری (شخصی که دارایی را در اختیار داشته و آن را به صورت صوری فروخته است) واگذار می‌شود. مدت قرارداد اجاره مشخص است و می‌توان اجاره‌ بها را در ابتدای یا انتهای دوره، با سررسیدهای فصلی یا سالانه پرداخت نمود. در این روش، بانی (شرکتی که وجوه حاصل از فروش اوراق را دریافت می‌نماید) دارایی مورد استفاده خود را به شخص دیگری فروخته و مجددا آن را اجاره می‌کند. بنابراین شرکت می‌تواند دارایی خود را(شامل زمین، ساختمان و تاسیسات، ماشین‌آلات و تجهیزات، ناوگان حمل و نقل، مشروط بر اینکه مالکیت آن به صورت مشاع نباشد و امکان واگذاری به غیر را داشته باشد ) مبنای انتشار اوراق اجاره قرار داده و تامین مالی نماید. با استفاده از این ابزار معادل قیمت فروش دارایی(که کماکان در اختیار شرکت قرارداشته و مورد استفاده است)، وجه نقد جمع‌آوری می‌شود، ضمن اینکه طبق قانون «توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید» مصوب مورخ ۲۵/۹/۱۳۸۸ مجلس شورای اسلامی، درآمد فروش دارایی به نهاد واسط، معاف از مالیات است.