شاید بیت‌کوین تنها به هدف حفظ و انتقال ارزش ساخته شده است
دردسر‌سازی برای بیت‌کوین
این ارز دیجیتال نام بیت‌کوین را به خود گرفت و فعالیت آن از سال۲۰۰۹ آغاز شد. ساتوشی ناکاموتو، بیت‌کوین را به هدف حفظ و انتقال ارزش ایجاد کرد و بر این باور بود که کاربران باید کنترل کامل و بدون سانسوری بر دارایی‌‌‌‌های مالی خود داشته باشند تا دیگر مشکلات بانک‌های سنتی گریبانگیر آنها نشود. طی سال‌های گذشته، بیت‌کوین به کمک فناوری بلاک‌چین موفق شده است تا به اولین و محبوب‌‌‌‌ترین ارز دیجیتال بازار تبدیل شود و همراه با دیگر پروژه‌‌‌‌های بلاک‌چینی، یک بازار تریلیون دلاری را ایجاد کند. درحالی‌که بیت‌کوین در دستیابی به هدف اولیه خود موفق بود، اما به نظر می‌رسد این موضوع برای طرفداران و جامعه این ارز دیجیتال کافی نیست و اخیرا با عرضه پروتکل اردینالز و استیبل‌کوین استیبلی، تلاش‌‌‌‌هایی برای گسترش خدمات و موارد استفاده آن در حال انجام است؛ تلاش‌‌‌‌هایی که ممکن است خطرات قابل‌توجهی را برای آینده بیت‌کوین و فعالیت آن به همراه داشته باشد.
داستان موفقیت بیت‌کوین
با عرضه بیت‌کوین به‌عنوان اولین ارز دیجیتال بازار، ساتوشی ناکاموتو اهداف خود را در یک سند دیجیتالی به نام وایت پیپر توضیح داد. این ارز دیجیتال مدیریت مرکزی و مشخصی نداشت، به راحتی قابل انتقال بود و هرکسی می‌توانست در توسعه آن مشارکت داشته باشد و آن را استخراج کند. ویژگی‌‌‌‌های جذاب و انقلابی بیت‌کوین در همان روز‌‌‌‌های ابتدایی فعالیت نیز توجه برخی از فعالان بازار را به خود جلب کرد و بیت‌کوین در مدت کوتاهی موفق شد تا یک جامعه مشتاق را پیرامون فناوری‌‌‌‌های خود جمع کند. با ادامه فعالیت ساتوشی، بیت‌کوین به شکل گرفتن و رفع مشکلات خود ادامه داد و تا سال۲۰۱۰، به کمک جامعه پیشرفت‌‌‌‌های قابل‌توجهی در شبکه این ارز دیجیتال دیده شد. در این سال، اولین تراکنش با بیت‌کوین نیز انجام شد و فردی برای خرید دو پیتزا، ۱۰هزار بیت‌کوین را که در آن زمان تنها ۴۱ دلار ارزش داشتند، پرداخت کرد.
این تراکنش آغاز مسیر پر پیچ و خم کاربرد و موارد استفاده بیت‌کوین بود و امروز پس از گذشت ۱۳سال از آن زمان، از بیت‌کوین در سراسر جهان برای انجام پرداخت و معاملات مالی کوچک و بزرگ فرامرزی استفاده می‌شود. بیت‌کوین به‌عنوان یک ارز پرداختی، مورد استفاده میلیون‌‌‌‌ها نفر در سراسر جهان است و با سرعت بالا و کارمزد کم، به گزینه مناسبی برای پرداخت‌‌‌‌ها روزمره، فرامرزی یا ذخیره ارزش سرمایه تبدیل شده است. درحالی‌که کسی از سرنوشت ساتوشی ناکاموتو خبر ندارد، اما رویای آن امروزه بیش از هر زمانی به واقعیت نزدیک شده است. هم‌اکنون بیت‌کوین و ارز‌‌‌‌های دیجیتال به خطری قابل‌توجه برای سیستم‌های مالی سنتی تبدیل شده‌‌‌‌اند و حتی برخی کشور‌‌‌‌های جهان از ترس گسترش استفاده از آنها، ارز‌‌‌‌های دیجیتال را ممنوع اعلام کرده‌‌‌‌اند.
بیت‌کوین طی سال‌های گذشته به‌طور کامل توسط جامعه آن هدایت و توسعه‌یافته است. جامعه‌‌‌‌ای که تمام تلاش خود را کردند تا به آرمان‌‌‌‌های ساتوشی ناکاموتو پایبند باشند و بیت‌کوین را به قله‌‌‌‌های جدید برسانند. با این حال، هدایت کامل و تمام توسط جامعه و مشارکت‌‌‌‌کنندگان، معایب و مشکلات خود را نیز به همراه دارد. مشکلاتی که با عرضه اردینالز و استیبل کوین استیبلی، بیش از پیش دیده می‌‌‌‌شوند.
آغاز مشکلات بیت‌کوین
طی سال‌های گذشته فناوری بلاک‌چین پیشرفت‌‌‌‌های بسیاری را به خود دیده است و ارز‌‌‌‌های دیجیتال به چیزی فراتر از یک ابزار ساده پرداختی و حفظ ارزش تبدیل شده‌‌‌‌اند. متاورس، بازی‌‌‌‌های بلاک‌چینی، توکن‌‌‌‌های NFT و ده‌‌‌‌ها مورد دیگر تنها مثال‌‌‌‌هایی از فناوری‌‌‌‌های جدیدی هستند که توجهات سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده‌‌‌‌اند. بلاک‌چین و شبکه‌‌‌‌های پیشرفته بازار مانند اتریوم، اکوسیستم‌های مالی کاملا جدیدی مانند حوزه دیفای را ایجاد کرده‌‌‌‌اند و درآمد ماهانه و استفاده از شبکه اتریوم حتی از بیت‌کوین نیز بیشتر است. موضوعی که به خوبی نشان می‌دهد کاربران امروزه بلاک‌چین، پتانسیل بیشتر این فناوری را به خوبی درک کرده‌‌‌‌اند و نیاز‌‌‌‌های بیشتری نسبت به صرفا انجام تراکنش‌‌‌‌های دیجیتالی دارند.
در این بین اما بیت‌کوین کمترین تغییرات را به خود دیده است. درحالی‌که بیت‌کوین از زمان عرضه جایگاه برتر خود را در بازار از دست نداده، اما به طور واضح مشخص است که شبکه بیت‌کوین نسبت به بسیاری از شبکه‌‌‌‌های دیگر بازار با محدودیت‌های قابل‌توجهی مواجه است و در پاسخگویی به نیاز‌‌‌‌های جدید کاربران بلاک‌چین موفق نبوده است. با وجود تلاش‌‌‌‌های مختلف توسعه‌‌‌‌دهندگان و کاربران برای افزایش کاربرد‌‌‌‌های بیت‌کوین، شبکه این ارز دیجیتال همواره واکنش‌‌‌‌های منفی از خود نشان داده و مشکلات بزرگی برای کاربران شبکه ایجاد شده است. بزرگ‌ترین مشکل بیت‌کوین مقیاس‌‌‌‌پذیری است. شبکه بیت‌کوین به نوعی ساخته شده است که در بهترین حالت، تنها می‌تواند پاسخگوی نیاز کاربران برای انجام تراکنش‌‌‌‌های مالی باشد و نمی‌تواند مقادیر زیادی از داده‌‌‌‌ها را در بازه زمانی کوتاه پردازش کند.
هر بلاک شبکه بیت‌کوین که در آن اطلاعات ذخیره می‌شود، فضای بسیار کمی دارد و درحالی‌که این فضا برای پردازش هزاران تراکنش کافی است، اما در هنگام استفاده برای برخی خدمات جدید مانند توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه شبکه با مشکلات مختلفی مواجه می‌شود. توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه یاNFT ، توکن‌‌‌‌های دیجیتالی منحصر به فردی هستند که آنها را نمی‌توان با یک توکن دیگر جایگزین کرد. به‌عنوان مثال، یک‌دلار را می‌توان در هر زمان با یک‌دلار دیگر جایگزین کرد و ارزش آن تغییر نمی‌‌‌‌کند؛ زیرا یک‌دلار، یک‌دلار است و اسکناس‌‌‌‌ها اعتباری یکسان دارند. اما نقاشی مونالیزا یک اثر هنری خاص است و حتی در صورت کپی دقیق از آن، هیچ‌کس برای کپی ارزشی قائل نمی‌شود و تنها نقاشی مونالیزای اصلی که در موزه لوور پاریس است توجهات را به خود جلب می‌کند. توکن غیرقابل معاوضه نیز به همین شکل عمل می‌کند، این توکن‌‌‌‌های دیجیتالی اصالت یک دارایی مانند تصویر، آثار هنری یا حتی موسیقی را تایید می‌کنند و مالک و سوابق مالکیت آنها را در بلاک‌چین ثبت می‌کنند.
این توکن‌‌‌‌ها امروزه کاربرد‌‌‌‌های مختلفی پیدا کرده‌‌‌‌اند و مالکیت دارایی‌‌‌‌های دیجیتالی را در پلتفرم‌‌‌‌های متنوعی مانند بازی‌‌‌‌های بلاک‌چینی امکان‌‌‌‌پذیر کرده‌‌‌‌اند. توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه طی چند سال گذشته مورد توجهات بسیاری قرار گرفته‌‌‌‌اند و در سطح جهانی سرمایه‌گذاری گسترده‌‌‌‌ای در بازار این توکن‌‌‌‌ها انجام شده است. با افزایش محبوبیت این توکن‌‌‌‌ها، طرفداران بیت‌کوین تلاش کردند تا از این توکن‌‌‌‌ها در شبکه بیت‌کوین نیز استفاده کنند؛ تلاش‌‌‌‌هایی که به‌دلیل مقیاس‌‌‌‌پذیری ضعیف شبکه محبوب‌‌‌‌ترین ارز دیجیتال بازار موفقیت‌آمیز نبود. اما در نهایت پروتکلی به نام اردینالز، ساخت و استفاده از توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه را در بیت‌کوین امکان‌‌‌‌پذیر کرد و با استقبال گسترده کاربران و طرفداران بیت‌کوین همراه شد. اما اضافه شدن این ویژگی به ظاهر جذاب و کاربردی، مشکلات بزرگی برای شبکه و کاربران آن نیز به همراه داشته است.
دردسر جدیدی به نام اردینالز
پروتکل اردینالز، توسط یک توسعه‌‌‌‌دهنده بیت‌کوین به نام کیسی رودرمور ساخته شده است که در اوایل سال۲۰۲۳ به صورت عمومی منتشر شد. این پروتکل ثبت داده‌‌‌‌ها بر ساتوشی که کمترین واحد بیت‌کوین است امکان‌‌‌‌پذیر می‌کند و از این راه، ساخت و استفاده نوع جدیدی از توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه را به شبکه بیت‌کوین اضافه کرده است. با وجود استقبال شدید کاربران بیت‌کوین از این پروتکل، این پروتکل حاشیه‌‌‌‌های مختلفی را نیز به همراه داشته است. بسیاری از توسعه‌‌‌‌دهندگان و استخراج‌‌‌‌کنندگان بیت‌کوین بر این باور هستند که بیت‌کوین توانایی گسترش و استفاده به‌عنوان یک شبکه بلاک‌چینی برای پشتیبانی از توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه یا برنامه‌‌‌‌های غیرمتمرکز را ندارد و افزایش بار پردازشی این شبکه، عواقبی را به همراه خواهد داشت.
یکی از مشکلات اصلی که توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه برای بیت‌کوین به همراه دارند، کارمزد‌‌‌‌های سرسام‌‌‌‌آور است؛ زیرا با افزایش بار پردازشی شبکه و فعالیت استخراج‌‌‌‌کنندگان، کارمزد شبکه افزایش پیدا می‌کند. طی چند هفته گذشته تحت‌تاثیر افزایش فعالیت و استفاده از شبکه، میانگین کارمزد تراکنش بیت‌کوین از ۲دلار به بیش از ۳۰ دلارافزایش ثبت کرده است. در این بین استخراج‌‌‌‌کنندگان بیت‌کوین نیز با چالش‌‌‌‌های جدیدی مواجه شده‌‌‌‌اند و برخلاف گذشته که تنها وظیفه پردازش و تایید تراکنش‌‌‌‌های مالی بر‌عهده آنها بود، هم‌اکنون بخشی از زمان و توان پردازشی آنها صرف پردازش تصاویر و دیگر اطلاعات توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه می‌شود. در نتیجه اثرات مخرب پروتکل اردینالز برای بیت‌کوین، برخی از توسعه‌‌‌‌دهندگان و فعالان بیت‌کوین خواستار توقف فعالیت این پروتکل و همچنین عدم‌پردازش آنها توسط استخراج‌‌‌‌کنندگان هستند.
با این حال این خواسته نیز حاشیه‌‌‌‌های خود را داشته است و طرفداران اردینالز و توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه این خواسته‌‌‌‌ها را اعمال سانسور و علایق شخصی در شبکه بیت‌کوین می‌‌‌‌دانند. موضوعی که برخلاف آرمان‌‌‌‌های شبکه بیت‌کوین و اهداف ساتوشی ناکاموتو، سازنده آن است. بیت‌کوین یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز و جامعه محور است و کسی نمی‌تواند خواسته جامعه آن را نادیده بگیرد یا سانسور کند. البته پروتکل اردینالز کاملا به ضرر بیت‌کوین نیست و با افزایش کاربرد‌‌‌‌های بیت‌کوین، طبیعی است که تعداد کاربران آن افزایش پیدا می‌کند و به‌صورت گسترده‌‌‌‌تری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما افزایش کاربرد و امکانات بیت‌کوین نباید به شبکه و فعالیت کاربران آن آسیبی وارد کند و این موضوعی است که باید همواره مورد توجه توسعه‌‌‌‌دهندگان و جامعه محبوب‌‌‌‌ترین ارز دیجیتال بازار باشد.
عرضه استیبل‌کوین
توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه تنها ویژگی جدیدی نیستند که به شبکه بیت‌کوین اضافه شده است و اخیرا، استیبل‌کوین نیز راه خود را به شبکه این ارز دیجیتال باز کرده است. استیبل‌کوین یک ارز دیجیتال است که همواره ارزش خود را نسبت به یک دارایی مانند دلار آمریکا یا طلا حفظ می‌کند. استیبل‌کوین‌‌‌‌ها این امکان را به دارندگان می‌دهند تا از نوسانات قیمتی شدید بازار ارز‌‌‌‌های دیجیتال در امان و همچنان از فناوری و مزایای بلاک‌چین بهره‌‌‌‌مند باشند. پس از ایجاد استاندارد توکن بحث برانگیز BRC-۲۰ و عرضه پروتکل اردینالز، هم اکنون اولین استیبل‌کوین بیت‌کوین نیز به بازار عرضه شده و استیبلی نام گرفته است. این استیبل‌کوین توسط شرکتی آمریکایی به همین نام توسعه‌یافته است و از استاندارد BRC-۲۰ استفاده می‌کند. هر واحد استیبلی، ارزشی برابر با یک‌دلار آمریکا دارد.
درحالی‌که به نظر می‌رسد این استیبل‌کوین به روشی معتبر، توسط متولی نظارتی و با پشتوانه مدیریت می‌شود، اما عرضه این استیبل‌کوین مانند پروتکل اردینالز بحث و حاشیه‌‌‌‌های خود را به همراه داشته است و جوامع بیت‌کوین نگران اثرات مخرب این استیبل کوین در زمان افزایش استفاده از آن هستند. استیبل‌کوین‌‌‌‌ها معمولا باعث افزایش ارزش ذاتی شبکه‌‌‌‌های بلاک‌چینی می‌‌‌‌شوند و اکثر شبکه‌‌‌‌های برتر بلاک‌چینی به همین دلیل استیبل‌کوین خود را عرضه کرده‌‌‌‌اند. استیبل کوین‌‌‌‌ها فواید و کاربرد بسیاری دارند و در نتیجه عرضه استیبل‌کوین اختصاصی، ارز دیجیتالی بومی شبکه مورد استفاده بیشتری قرار می‌گیرد که منجر به بالا رفتن ارزش شبکه و قیمت توکن و ارز دیجیتال آن می‌شود.
با این حال، برای بیت‌کوین موضوع پیچیده است و درحالی‌که در ظاهر عرضه استیبل‌کوین می‌تواند به نفع این شبکه باشد، اما بیت‌کوین دارای بلاک‌چین مناسبی برای پشتیبانی از چنین خدماتی نیست. همانند پروتکل اردینالز، افزایش محبوبیت این استیبل‌کوین در نهایت می‌تواند منجر به بالاتر رفتن کارمزد بیت‌کوین شود که اثرات منفی قابل‌توجهی در معاملات و استفاده از بیت‌کوین به‌عنوان یک ارز پرداختی دارد. علاوه بر افزایش کارمزد، عرضه و محبوبیت خدمات جدید ممکن است مشکلات دیگری نیز برای اعتبار بیت‌کوین به همراه داشته باشند. خدماتی مانند توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه و استیبل‌کوین ممکن است از امنیت و کارآیی ثابت‌شده بیت‌کوین بهره‌‌‌‌مند نباشند. این به آن معنی است که این احتمال وجود دارد تا در زمانی، این برنامه و خدمات با مشکلاتی مواجه شوند.
به‌عنوان مثال، ممکن است به دلایل مختلفی استیبل کوین استیبلی ارزش یک‌دلاری خود را از دست دهد، از بین رفتن ارزش این استیبل‌کوین در زمانی که محبوبیت گسترده‌‌‌‌ای پیدا کرده است، می‌تواند اثر مستقیمی بر شبکه بیت‌کوین و قیمت ارز دیجیتال آن داشته باشد و منجر به از بین رفتن سرمایه بسیاری از کاربران شود.
شکوفایی یا مسیری به نابودی؟
هم اکنون جامعه بیت‌کوین به دو دسته تقسیم شده است و درحالی‌که برخی مخالف افزایش کاربرد و خدمات بیت‌کوین هستند، گروهی دیگر نیز از عرضه این خدمات جدید استقبال می‌کنند و بر این باور هستند که با افزایش کاربرد بیت‌کوین، این شبکه می‌تواند جایگاه برتر خود را در آینده حفظ کند. بیت‌کوین از سال۲۰۰۹ تا به امروز نسبت به برخی دیگر شبکه‌‌‌‌های بلاک‌چینی مانند اتریوم تغییرات و بهبود‌‌‌‌های کمتری به خود دیده است و بسیاری معتقد هستند که در آینده نزدیک، بیت‌کوین به‌دلیل عقب‌ماندگی خود از ویژگی‌‌‌‌های جدید و پیشرفت‌‌‌‌های تکنولوژی می‌تواند جایگاه برتر خود را در بازار از دست دهد و با شبکه‌‌‌‌های برتر دیگر بازار جایگزین شود.
عرضه خدماتی مانند پشتیبانی از توکن‌‌‌‌های غیرقابل معاوضه و استیبل‌کوین‌‌‌‌ها، می‌توانند راهی برای افزایش جذابیت دوباره بیت‌کوین باشند و محبوب‌‌‌‌ترین ارز دیجیتال بازار را مدرن کنند. با وجود اینکه از زمان عرضه پروتکل اردینالز و استیبلی زمان زیادی نمی‌‌‌‌گذرد، اما هم اکنون نیز اثرات عرضه خدمات جدید در شبکه بیت‌کوین به خوبی دیده می‌شود و طی یک ماه گذشته، تراکنش‌‌‌‌های روزانه بیت‌کوین از ۲۵۰هزار به بیش از ۶۸۰هزار رسیده است.
با این حال اثرات مخرب این تغییرات جدید نیز نباید نادیده گرفته شود. در زمانی که توان پردازش کافی وجود ندارد، اضافه شدن خدمات اضافی به شبکه بیت‌کوین می‌تواند منجر به آسیب‌‌‌‌های غیرقابل جبرانی در سلامت شبکه و فعالیت روزانه کاربران شود. در نهایت، بحث و گفت‌وگو موافقان و مخالفان گسترش شبکه بیت‌کوین در کوتاه‌مدت نمی‌تواند تغییراتی را به همراه داشته باشد و خدمات و ویژگی‌‌‌‌های جدید مانند پروتکل اردینالز و استیبل‌کوین استیبلی، فرصت مناسبی را برای ادامه فعالیت و اثبات خود دارند. هم‌اکنون چالش و آزمون مهمی پیش روی بیت‌کوین است که نتیجه آن می‌تواند مسیر آینده محبوب‌‌‌‌ترین ارز دیجیتال بازار را برای همیشه تغییر دهد.
