کشف حفره‌های نظام مالی

دنیای اقتصاد: چهارمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، ۶ و۷ بهمن‌ماه در مرکز همایش‌های بین‌المللی برج میلاد برگزار می‌شود و در همین رابطه روز گذشته فرهاد نیلی رئیس پژوهشکده پولی و بانکی در نشست خبری به تشریح اهداف و برنامه‌های این نشست دو روزه پرداخت. نیلی در ابتدای این نشست خبری به اهداف اصلی شکل‌گیری این همایش در سال ۹۰ اشاره کرد و گفت: در آن زمان این بحث مطرح بود که ماموریت اصلی بانک‌های مرکزی در تمام دنیا راهبری نظام‌های پرداخت است که این موضوع تحت‌الشعاع سایر حوزه‌های بانکی قرار گرفته است. بر همین اساس تصمیم گرفته شد این موضوع ارتقا یابد و با این انگیزه نخستین همایش سالانه بانکداری و نظام‌های پرداختی در سال ۹۰ برگزار شد و هفته آینده نیز چهارمین همایش برگزار می‌شود.

وی درباره تفاوت‌های چهارمین همایش بانکداری و نظام‌های پرداختی با همایش سال‌های گذشته تصریح کرد: همایش هفته آینده تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای با سال‌های گذشته دارد. نقش بازیگران اصلی و قوانین این حوزه، چالش‌ها، فضای کسب و کار و سامانه‌های پرداخت موجود و همچنین چشم‌انداز پیش رو و ارزیابی عملکرد دهه گذشته در صنعت بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت در این همایش بررسی می‌شود.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی همچنین درباره ویژگی‌های چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت افزود: همایش هفته آینده ۳ ویژگی اصلی دارد: نخستین ویژگی آن است که در حوزه تلاقی فناوری و بانکداری اقداماتی انجام شده اما فعالیت‌های سنتی بانکداری تاثیر چندانی از این فناوری نداشته است. تاکید رئیس‌کل بانک مرکزی نیز بر این بود که همایش بیش از آنکه مربوط به فناوری باشد، باید در رابطه با بانکداری باشد. بر همین اساس بخش بانکداری در این همایش برجسته تر شده است.

نیلی درخصوص ویژگی همایش گفت: در این همایش تمرکز به‌جای تکیه بر شاخص الکترونیک بودن، بانکداری محور بررسی قرار گرفته است و تلاش می‌شود به این مساله پاسخ داده شود که چگونه می‌توان از طریق فناوری بانکداری را متحول کرد.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی درباره دومین ویژگی چهارمین همایش بانکداری و نظام‌های پرداخت، با بیان اینکه در این همایش وجه تجاری و حرکت بانک‌ها در این زمینه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، تصریح کرد: اینکه یک همایش برگزار شود و افراد در آن سخنرانی کنند و اقدام دیگری انجام نشود، مناسب نیست. باید چالش‌های موجود در همایش در قالب گفت‌و‌گو بررسی شود.

وی با بیان اینکه در این همایش چند چالش موضوع گفت‌و‌گو خواهد بود، گفت: اولین موضوع چشم‌انداز نظام مالی کشور است که در این رابطه معاون اول رئیس‌جمهور، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس‌کل بانک مرکزی و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گفت‌و‌گو خواهند کرد.

نیلی افزود: همچنین بانک مرکزی دو پروژه مهم در رابطه با نقشه راه ۱۴۰۰ بانک مرکزی و چشم‌انداز نظام بانکی را مورد بررسی قرار داده که در این همایش ارائه می‌شود و مورد بررسی قرار می‌گیرد.‌

دبیر همایش و رئیس پژوهشکده پولی و بانکی به وضعیت کارت‌های اعتباری به‌عنوان یک حفره یا نقصان در نظام مالی اشاره کرد و گفت: درخصوص کارت‌های اعتباری، به نظر می‌رسد به حوزه‌ای رسیده‌ایم که باید به لحاظ فناوری میلیون‌ها کارت پلاستیک اعتباری در دست مردم ساماندهی شود که در این همایش درخصوص ارائه بهتر خدمات در این حوزه گفت‌وگو می‌شود.وی افزود: باید به سمتی حرکت کنیم که فرد برای تسهیلات خرد به بانک مراجعه نکند؛ اما این موضوع نشان می‌دهد در این حوزه موفق نبوده‌ایم و باید در راستای الکترونیکی بودن تمام فرآیند بانکداری تلاش کنیم.

نیلی تصریح کرد: ساختار درآمدی بانک‌ها همیشه درآمد مبتنی بر تسهیلات بوده است در صورتی که خدمات کارمزد نیز باید جایگاهش مشخص شود، باتوجه به اینکه تجربه شاپرک به ما نشان داد که جامعه تا سطح هوشیاری لازم فاصله دارد و باید در این زمینه از تجربه جهانی استفاده کنیم.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی سومین ویژگی این همایش را «بررسی شکاف بین دانش بانکداری الکترونیکی در ایران» بر شمرد و تاکید کرد: برای بررسی دقیق این موضوع در همایش هفته آینده «برت کینگ» نظریه‌پرداز و آینده پژوه استرالیایی و «جان کلی» مشاور ارشد ویتنامی سخنرانی خواهند داشت.

وی ادامه داد: بررسی کلان روندهای بین‌المللی بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، ایجاد فضای مناسب جهت تبادل نظر درخصوص چشم‌انداز صنعت بانکداری، معرفی نقشه راه نظام‌های پرداخت ملی، بحث و تبادل نظر درخصوص آخرین تحولات صنعت بانکداری الکترونیکی، بررسی قوانین و مقررات موجود و همچنین ارائه دستاوردهای ملی و بین‌المللی از جمله اهداف این همایش است.

نیلی بررسی «مباحث حقوقی نظام بانکی»، «نظارت بانکی نوین» و «بانکداری همراه» را از جمله موارد مورد بررسی در همایش برشمرد و گفت: در حوزه نظارت از طریق بخشنامه نمی‌توان عمل کرد و بانکداری همراه نیز همواره با این چالش مواجه بوده که این موضوع تنها در حوزه بانکی است یا حوزه‌های دیگر نیز می‌توانند به این بخش ورود کنند. بر همین اساس این موارد در چهارمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت بررسی می‌شود. هم‌اکنون زمانی است که در نظام بانکی از پوسته به سمت هسته حرکت کنیم. وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره تاثیر کاهش قیمت نفت بر اهداف اقتصادی طراحی شده در سال آینده، تصریح کرد: در صورت لزوم اهداف اقتصادی سال آینده از طریق بازنگری در لایحه بودجه سال آینده عملیاتی می‌شود.

نیلی همچنین درباره دستاورد همایش‌های سال‌های گذشته بانکداری الکترونیک افزود: همایش‌های گذشته دستاوردهای مناسبی به همراه داشته است و در همین راستا عملکرد شفاف نظام بانکی در حوزه نظام پرداخت ارائه شده است. نکته‌ای که در این رابطه وجود دارد این است که فناوری باید وارد هسته سخت بانک‌ها شود.

وی همچنین به موضوع کارت‌های اعتباری اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون حدود ۲۰۰ میلیون کارت بدهی داریم و این در شرایطی است که تنها ۲ میلیون کارت اعتباری وجود دارد. این آمار نشان می‌دهد که این امکان فراهم شده است که مردم هر زمانی که می‌خواهند از پول خود استفاده می‌کنند؛ اما قرار بود هرگاه مردم دچار مشکل می‌شوند از طریق کارت اعتباری از اعتبارات بانکی استفاده کنند.

نیلی درباره نحوه کارکرد کارت‌های اعتباری گفت: بانک مرکزی افراد را براساس انضباط مالی شناسایی می‌کند و این افراد بر این اساس از کارت اعتباری استفاده کنند. طراحی کارت‌های اعتباری به لحاظ شرعی نیز مشکلی ندارد و سیاست‌گذار نیز می‌خواهد این کاررا انجام دهد.

رئیس پژوهشکده پولی و بانکی درباره اسپانسرهای این همایش نیز گفت: همایش کاملا حاکمیتی نیست و بانک مرکزی از بخش حاکمیتی حمایت می‌کند اما اسپانسر همواره وجود داشته و منافاتی با شأن بانک مرکزی ندارد.

صدور ۲ میلیون کارت اعتباری

همچنین ناصر حکیمی مدیرکل فناوری اطلاعات بانک مرکزی نیز در نشست خبری چهارمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت حضور داشت و درباره این همایش تاکید کرد: بررسی نقشه راه بانک مرکزی مرداد ماه سال جاری به پایان رسید و در این همایش جزئیات کامل‌تری از آن مطرح می‌شود. این نقشه راه، علاوه‌بر اینکه نشان‌دهنده مسیر بانک مرکزی است می‌تواند الگوی بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری در راستای تحول باشد.

وی همچنین درباره آخرین وضعیت کارت‌های اعتباری گفت: یکی از نگاه‌های مردم به سیستم بانکی این است که بانک‌ها به مردم خدمات زیادی ارائه نمی‌دهند؛ بنابراین این دیدگاه وجود دارد که بانک‌ها پول‌های ما را اخذ و آن را به‌صورت تسهیلات به دیگران می‌دهند و این نگاه منفی نسبت به بانک‌ها ایجاد شده است. البته این دیدگاه در دنیا وجود داشت و با تحول ایجاد شده در نظام‌های بانکی باعث تغییر نحوه زندگی مردم شده است.

مدیر کل فناوری بانک اطلاعات بانک مرکزی با بیان اینکه نیاز به دریافت تسهیلات در عموم جامعه وجود دارد، تصریح کرد: باید در این زمینه آسیب‌شناسی صورت بگیرد و به جای جذب سرمایه خرد و ارائه تسهیلات کلان، سرمایه کلان جذب و تسهیلات خرد ارائه شود.

حکیمی با بیان اینکه برای تحقق این موضوع باید کارت‌های اعتباری در دستور کار قرار بگیرد که این موضوع در کشورهای مختلف رایج است، تاکید کرد: درخصوص کارت‌های اعتباری، مشکل اساسی وجود ندارد و مشکل تنظیمات و اطلاع‌رسانی در مورد

ساز و کار این کارت‌ها است، در دو دهه اخیر این کار به درستی صورت نگرفته است و شیوه بانکداری سنتی بوده است.

وی افزود: در سال ۸۶ هیات دولت مصوبه‌ای درخصوص کارت‌های اعتباری داشت که اجرایی نشد. براساس آن قرار بود ۴۰ درصد کارت‌ها اعتباری افزایش یابد یعنی حدود ۱۰۰ میلیون کارت در دست مردم باشد اما اکنون ۲ میلیون کارت اعتباری صادر شده است و این مساله باید آسیب شناسی شود.

حکیمی افزود: ترکیه در زمینه ارائه کارت‌های اعتباری تا اواخر دهه ۹۰ میلادی همانند ایران بود، اما هم‌اکنون کارت‌های اعتباری در این کشور بسیار مهم است و دیدگاه مردم به بانک‌ها را تغییر داده است.

مدیر کل فناوری بانک اطلاعات بانک مرکزی با بیان اینکه زیرساخت‌های کارت‌های اعتباری تا حد زیادی به لحاظ فناوری مهیا شده است، گفت: باید تمام خدمات الکترونیکی به‌صورت جامع در سیستم جمع‌آوری شود.

کشف حفره‌های نظام مالی