گروه بازار پول- بانک مرکزی تازه‌ترین گزارش بودجه خانوار را منتشر کرد. این گزارش نشان می‌دهد در سال گذشته، درآمد متوسط خانوارهای شهری کشور به میزان 20 میلیون و 906 هزار تومان و هزینه متوسط خانوارهای شهری کشور به میزان 21 میلیون و 654 هزار تومان رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد کسری بودجه خانوارهای شهری کشور در سال گذشته، به حدود 748 هزار تومان رسیده است. روندی که اگرچه بیانگر افزایش میزان «ریالی» کسری بودجه است، اما حکایت از کاهش میزان «درصد» این کسری در سال گذشته دارد. گزارش بانک مرکزی همچنین نشان می‌دهد «بعد خانوار» شهری کشور نیز، در سال گذشته در ادامه مسیر پیشین با کاهش مواجه بوده و معادل 43/3 شده است.
کاهش شکاف کسری بودجه
بر اساس گزارش بانک مرکزی، متوسط هزینه خانوارهای شهری در سال ۱۳۹۱، در مقایسه با سال قبل از آن، با رشدی به میزان ۵/۲۴ درصد، به حدود ۲۱ میلیون و ۶۵۴ هزار تومان رسیده است. این در حالی است که در این سال، درآمد خانوارها، در حدود ۰/۲۵ درصد رشد داشته و تقریبا ۲۰ میلیون و ۹۰۶ هزار تومان شده است. این موضوع نشان می‌دهد در سال گذشته نیز مشابه سال‌های پیشین، میانگین درآمد خانوارهای ایرانی از میانگین هزینه‌های آنها کمتر بوده و خانوارها در امور مالی خود با «کسری بودجه» مواجه بوده‌اند. در سال ۱۳۹۰، خانوارهای ایرانی با کسری بودجه تقریبا ۶۷۳ هزار تومانی در سال مواجه بودند. با استفاده از آمارهای جدید مشخص می‌شود که رقم این کسری در سال ۱۳۹۱ به حدود ۷۴۸ هزار تومان رسیده است.
البته به‌دلیل اینکه در این سال رشد درآمد خانوارها از رشد هزینه آنها بیشتر بوده، «درصد کسری بودجه» نسبت به سال پیشین کمتر شده است. آمارها نشان می‌دهد درصد کسری بودجه خانوارها در سال گذشته، در حدود ۴/۰ واحد درصد کمتر شده است. نرخ کسری بودجه خانوارهای شهری ایرانی در سال ۱۳۹۰ معادل ۰/۴ درصد بود (هزینه خانوارها به این میزان از درآمدهای آنان بیشتر بود.) مطابق آمارهای جدید، این نرخ در سال گذشته حدود ۶/۳ درصد کاهش یافته است.
مطابق این گزارش، هزینه‌های خوراکی (پس از هزینه‌های متفرقه و دخانی) بیشترین رشد را بین اقلام مصرفی خانوارهای کشور در سال گذشته داشته و در حدود ۴/۳۱ درصد نسبت به سال ۱۳۹۰ بیشتر شده است. همچنین این آمار نشان می‌دهد سهم هزینه‌های خوراکی از کل هزینه‌های خانوارهای کشور در سال ۱۳۹۰، معادل ۹/۲۴ درصد بود. این سهم در سال گذشته به رقم ۲/۲۶ درصد رسیده و نشان می‌دهد خانوارها درصد بیشتری از هزینه‌های خود را در سال گذشته، صرف هزینه‌های خورد و خوراک خود کرده‌اند.
کاهش بعد خانوار
نکته قابل‌توجه دیگر در گزارش جدید بودجه خانوارهای شهری که از سوی بانک مرکزی منتشر شده، «تداوم کاهش بعد خانوار در سال ۱۳۹۱» است.
«بعد خانوار» به تعداد متوسط اعضای هر خانوار گفته می‌شود که البته در اینجا، بعد خانوارهای شهری مدنظر است. مطابق آمارها، بعد خانوارها در سال‌های گذشته به‌طور مداوم در حال کاهش بوده است که می‌توان آن را در نتیجه تمایل کمتر خانوارهای شهری ایرانی به داشتن فرزند و همچنین، افزایش خانوارهای تک‌نفره (تمایل کمتر به ازدواج) تفسیر
کرد. مطابق آمار، بعد خانوار در سال گذشته معادل ۴۶/۳ بوده است. این عدد در سال ۱۳۹۰، معادل ۵۳/۳ و در سال ۱۳۸۹ معادل ۷/۳ بود. این در حالی است که در سال ۱۳۸۱، بعد خانوارهای شهری به میزان ۴۳/۴ گزارش شده بود. موضوعی که بیانگر کاهش مداوم بعد خانوار در همه سال‌های گذشته است. «دنیای اقتصاد» در روزهای آتی جزئیات بیشتر از این گزارش منتشر خواهد کرد.

دخل و خرج ایرانیان در سال گذشته