گروه بازار پول - تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ تورم (میانگین) در ادامه روند صعودی خود به رقم ۰/۳۹ درصدی در مردادماه سال‌جاری رسیده‌است. نرخ تورم میانگین از مردادماه سال ۱۳۸۹ تاکنون در حال افزایش بوده است. این در حالی است که نرخ تورم نقطه به نقطه که روند نزولی خود را پس از خردادماه سال‌جاری آغاز کرده‌ بود، در مردادماه به سطح ۱/۴۳ درصد کاهش یافته‌است. همچنین نرخ تورم ماهانه نیز در مردادماه به یکی از کمترین سطوح خود در دو تا سه سال گذشته رسیده و رقم ۲/۱ درصدی را ثبت کرده است که کمترین نرخ تورم ماهانه در ۱۴‌ماه گذشته محسوب می‌شود. روند کاهشی تورم نقطه‌به‌نقطه آمارهای منتشر شده در خصوص روند رشد قیمت‌ها در اقتصاد کشور، حاکی از این است که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در مردادماه سال‌جاری به ۱/۴۳ درصد رسیده است که بیانگر این است که متوسط قیمت‌ کالاها و خدمات مصرفی در کشور در مرداد ۱۳۹۲ در مقایسه با مرداد ۱۳۹۱، در حدود ۱/۴۳ درصد بیشتر بوده‌است. کارشناسان می‌گویند، نرخ تورم نقطه به نقطه، نرخی است که برای مردم «ملموس‌تر» از نرخ تورم میانگین است، اگرچه معمولا در اظهارات رسمی وقتی از نرخ تورم سخن گفته می‌شود، معمولا نرخ تورم میانگین یا متوسط مدنظر است. رسیدن نرخ تورم نقطه‌ای به ۱/۴۳ درصد در مردادماه، حاکی از تداوم روند کاهشی در نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه است که پس از رسیدن این نرخ به نقطه اوج خود در خرداد ماه، آغاز شد. پس از اینکه نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه‌ با جهشی قابل ملاحظه در خرداد‌ماه روبه‌رو شد و از نرخ ۷/۴۱ درصدی اردیبهشت به ۱/۴۵ درصد در خرداد رسید، در دو‌ماه بعدی این نرخ روندی نزولی در پیش گرفته و به ۰/۴۴ درصد در تیرماه و ۱/۴۳ درصد در مردادماه رسیده‌است. انتظار می‌رود در صورتی که نرخ تورم ماهانه در ماه‌های پیش رو نیز در همین حدود باقی بماند، روند کاهشی نرخ تورم نقطه به نقطه در ماه‌های آینده نیز حفظ شود. تورم میانگین در آستانه ۴۰ درصد روند کاهشی در نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در حالی است که نرخ تورم میانگین، همچنان به روند صعودی خود که از مردادماه سال ۱۳۸۹ آغاز شد، ادامه می‌دهد و به رقم ۰/۳۹ درصدی در مردادماه سال‌جاری رسیده‌است. نرخ تورم میانگین در مردادماه سال ۱۳۸۹ معادل ۸/۸ درصد بود که در پایان سال ۱۳۸۹ به رقم ۴/۱۲ درصد رسید، در پایان سال بعد؛ یعنی سال ۱۳۹۰ رقم ۵/۲۱ درصدی را ثبت کرده بود و در پایان سال ۱۳۹۱ نیز تا حدود ۵/۳۰ درصد بالا رفته بود. به عبارت دیگر، در هفت‌ماه پایانی سال ۱۳۸۹، در حدود ۶/۳ درصد بر نرخ تورم میانگین افزوده شد، در دوازده‌ماه ۱۳۹۰ در حدود ۱/۹ درصد نرخ تورم میانگین بالا رفت و در دوازده‌ماه سال ۱۳۹۱ نیز، نرخ تورم میانگین به میزان ۹ درصد افزایش را به خود دید، اما در پنج‌ماه ابتدایی سال ۱۳۹۲، در حدود ۵/۸ درصد بر نرخ تورم میانگین افزوده شده که نشان می‌دهد نیمه ابتدایی سال ۱۳۹۲، همزمان با آخرین ماه‌های دولت احمدی‌نژاد، دوره‌ شتاب گرفتن نرخ تورم میانگین بوده‌است. علاوه بر این با توجه به روند اخیر، به نظر می‌رسد نرخ تورم میانگین در شهریورماه برای نخستین بار در ۱۸ سال اخیر (ازسال ۱۳۷۴ به بعد) از آستانه ۴۰ درصد عبور کند. نرخ تورم میانگین، از مقایسه متوسط قیمت‌ها در دوازده‌ماه منتهی به یک‌ماه (که نرخ برای آن محاسبه می‌شود)، با متوسط قیمت‌ها در دوازده‌ماه منتهی به آن ‌ماه در سال قبل محاسبه می‌شود. به عنوان مثال وقتی گفته می‌شود نرخ تورم میانگین در مردادماه سال ۱۳۹۲ به میزان ۰/۳۹ درصد بوده است، به این معنا است که متوسط قیمت‌ها از شهریور ۱۳۹۱ تا مرداد ۱۳۹۲، در حدود ۰/۳۹ درصد بالاتر از متوسط قیمت‌ها از شهریور ۱۳۹۰ تا مرداد ۱۳۹۱ بوده ‌است. کارشناسان می‌گویند به دلیل همین نحوه محاسبه نرخ تورم میانگین است که این نرخ، در مقابل تغییرات سریع قیمتی، واکنشی به نسبت تدریجی از خود نشان می‌دهد؛ یعنی به دلیل اینکه در محاسبه آن از ارقام قیمتی ۲۴‌ماه گذشته استفاده می‌شود، زمانی که در یک‌ماه به طور ناگهانی نرخ رشد قیمت‌ها افزایش یا کاهش زیادی به خود ببیند، این تغییرات به سرعت در نرخ تورم ماهانه و تا حدی نقطه‌به‌نقطه منعکس می‌شود، اما زمان نسبتا طولانی‌تری می‌خواهد تا تورم میانگین این تغییرات را در خود نشان دهد. کمترین تورم ماهانه ۱۴‌ماه اخیر گزارش منتشر شده نشان می‌دهد میزان شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در مردادماه سال‌جاری به عدد ۷/۱۷۳ رسیده است. مقایسه این عدد با شاخص تیرماه که معادل ۷/۱۷۱ بود؛ حاکی از رشد ۲/۱ درصدی شاخص قیمت مصرف‌کننده در مردادماه است که معادل با «تورم ماهانه ۲/۱ درصدی در مرداد» است. بر اساس اطلاعات مربوط به ماه‌های پیش، پس از خرداد‌ماه سال ۱۳۹۱ (با نرخ تورم ۰/۱ درصدی)، این نرخ کمترین تورم ماهانه در ماه‌های اخیر و به عبارت دیگر کمترین نرخ تورم در ۱۴‌ ماه گذشته بوده‌است. این موضوع می‌تواند به عنوان ادامه روند کنترلی تورم فرض شود که به نظر می‌رسید پس از رکورد زدن تورم ماهانه در بهمن سال گذشته، به طور تدریجی و با وقوع نوسان‌هایی، دنبال شد. بر اساس اطلاعات قبلی، نرخ تورم ماهانه در بهمن‌ماه سال گذشته معادل ۳/۵ درصد، در اسفندماه معادل ۹/۳ درصد، در فروردین‌ماه سال‌جاری معادل ۰/۳ درصد، در اردیبهشت‌ماه معادل ۰/۲ درصد، در خرداد‌ماه با یک افزایش به میزان ۴/۳ درصد و در تیرماه به ۴/۱ درصد رسیده بود که رسیدن نرخ تورم ماهانه به ۲/۱ درصد در مردادماه، روند نزولی شش ماهه قبلی را (البته به جز مورد استثنای خرداد)، تداوم بخشیده است. گفته می‌شود تغییرات در روند قیمت‌ها، ابتدا در تورم ماهانه، در مرحله بعدی در تورم نقطه‌به‌نقطه و در نهایت در تورم میانگین منعکس می‌شود؛ یعنی با تداوم چندماهه نزول تورم ماهانه، می‌توان روند کاهشی تورم نقطه‌به‌نقطه و پس از آن تورم میانگین را در ماه‌های بعدی انتظار داشت.