انتظارات بیش‌از بازده واقعی‌است
محسن کرکه آبادی دانشجوی ارشد مهندسی مالی بازارهای مالی مکان بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند. از سپرده‌های بانکی و اوراق قرضه دولتی که ریسک صفر دارند تا بازار آتی و اوراق بهادار که برای ورود به آنها پذیرش ریسک لازم است. طی چند سال گذشته بازار سرمایه ایران رشد چشمگیری داشته و استقبال از بازار سرمایه توسط افراد از اقشار مختلف جامعه افزایش یافته است. امروزه شاهد آن هستیم که تعداد شرکت‌ها، ابزارهای مالی و تنوع سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بسیار بیشتر از گذشته شده است، اما با این وجود سوال‌هایی ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد را مشغول کرده است: اگر سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه سودآور است، چرا طیف گسترده‌ای از آنها به موفقیت نرسیده‌اند؟ یا سرمایه‌گذاری آنها بازدهی کمتری نسبت به بازدهی مورد انتظار فرد دارد؟ چگونه است که بسیاری از افراد تازه وارد به بازارها علاقه خود را به سرمایه‌گذاری از دست می‌دهند؟ و حتی بعضی از افراد تمایلی نسبت به سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر نشان نمی‌دهند؟!
فرهنگ سرمایه‌گذاری
قبل از پاسخ به این سوال‌ها ابتدا باید پرسشی از سرمایه‌گذاران شود که انتظار آنها از نرخ سودآوری سالانه در بازار سرمایه چقدر است؟ مدت زمان مورد انتظار برای رسیدن به سودآوری برای آنها چقدر است؟ تا چه اندازه پذیرای ریسک هستند؟
اینها سوالات مشترکی بین سرمایه‌گذاران در کشورهای مختلف است که جواب‌های بسیار متفاوتی دارند.
محسن کرکه آبادی دانشجوی ارشد مهندسی مالی بازارهای مالی مکان بسیار مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند. از سپرده‌های بانکی و اوراق قرضه دولتی که ریسک صفر دارند تا بازار آتی و اوراق بهادار که برای ورود به آنها پذیرش ریسک لازم است. طی چند سال گذشته بازار سرمایه ایران رشد چشمگیری داشته و استقبال از بازار سرمایه توسط افراد از اقشار مختلف جامعه افزایش یافته است. امروزه شاهد آن هستیم که تعداد شرکت‌ها، ابزارهای مالی و تنوع سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بسیار بیشتر از گذشته شده است، اما با این وجود سوال‌هایی ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد را مشغول کرده است: اگر سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه سودآور است، چرا طیف گسترده‌ای از آنها به موفقیت نرسیده‌اند؟ یا سرمایه‌گذاری آنها بازدهی کمتری نسبت به بازدهی مورد انتظار فرد دارد؟ چگونه است که بسیاری از افراد تازه وارد به بازارها علاقه خود را به سرمایه‌گذاری از دست می‌دهند؟ و حتی بعضی از افراد تمایلی نسبت به سرمایه‌گذاری‌های ریسک‌پذیر نشان نمی‌دهند؟!
فرهنگ سرمایه‌گذاری
قبل از پاسخ به این سوال‌ها ابتدا باید پرسشی از سرمایه‌گذاران شود که انتظار آنها از نرخ سودآوری سالانه در بازار سرمایه چقدر است؟ مدت زمان مورد انتظار برای رسیدن به سودآوری برای آنها چقدر است؟ تا چه اندازه پذیرای ریسک هستند؟
اینها سوالات مشترکی بین سرمایه‌گذاران در کشورهای مختلف است که جواب‌های بسیار متفاوتی دارند. علت این تفاوت‌ها ریشه در فرهنگ سرمایه‌گذاری و نوع نگرش سرمایه‌گذاران با توجه به شرایط اقتصادی کشورشان دارد. اگر به کشورهای مختلف توجه شود، همبستگی زیادی بین رشد بازار سرمایه و رشد اقتصادی آنها وجود دارد. در اصل بازار سرمایه هر کشور قلب تپنده اقتصاد آن کشور است؛ بنابراین یکی از راه‌های رسیدن به شرایط خوب اقتصادی و رشد صنایع مختلف رونق بازار سرمایه از طریق سرمایه‌گذاری واقعی است که این امر علاوه‌بر فاکتورهای مهم اقتصادی و کارآیی بازار به مساله‌ای مهم چون فرهنگ سرمایه‌گذاری و نوع نگاه سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری نیازمند است.
منظور از سرمایه‌گذاری واقعی، سرمایه‌گذاری است که بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذار با توجه به ریسک و طول دوره سرمایه‌گذاری تعیین شود. متاسفانه در کشور ما انتظارات از سود سالانه بسیار بالا و گاهی چند برابر سود بدون ریسک (سود بانکی) است و بدون داشتن شناخت کافی و درست از صنایع مختلف انتظار بازدهی بالایی دارند که این ریشه در نگاه غلط افراد به سرمایه‌گذاری است.
به نظر می‌رسد بحث فرهنگ‌سازی در این حوزه به اعتقاد اغلب کارشناسان بحث مهمی است و اگر توجه ویژه به آن نشود، در آینده‌ای نه چندان دور به چالشی اساسی تبدیل خواهد شد، همان‌طور که قبلا در بحث ارز و طلا این چالش را تجربه کردیم.
مثالی از آلمانی‌ها
برای روشن شدن اهمیت این موضوع به مثالی از کشور آلمان توجه کنید. در سال‌های ۱۹۲۳-۱۹۲۰ در جنگ جهانی اول، آلمان با یک ابرتورم و همزمان جنگ روبه‌رو بود، اما جالب است بدانیم که تعداد افراد شاغل در بورس قبل از جنگ ۳۴۰۰ نفر و بعد از جنگ ۶۳۰۰ نفر بوده است و جالب‌تر اینکه سرمایه‌گذاری در بورس، به عنوان یک منبع درآمد اصلی کارمندان و کارگران آلمانی محسوب می‌شده است.
اینها همه ریشه در نگاه درست مردم کشور آلمان به سرمایه‌گذاری و فرهنگ صحیح سرمایه‌گذاری دارد که موجب رشد صنایع مختلف و رشد اقتصادی کشورشان در اوضاع بسیار سخت اقتصادی و سیاسی در آن زمان شد.
این آموزش و فرهنگ سازی در کشور ما مدتی است که آغاز شده است، اما به طور جدی و هدفمند دنبال نشده است و برای توسعه این فرهنگ نیازمند برنامه‌ریزی منظم و دقیق هستیم و نه صرفا یکسری آموزش کوتاه‌مدت.
نقش وزارت علوم در توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری
در مسابقه اقتصادی جهان، آینده از آن ملتی است که کامل‌ترین مجموعه آموزش و پرورش را دارد. (ژان مونه) در این راستا، آموزش فرهنگ سرمایه‌گذاری از مدارس و آموزش و پرورش باید آغاز شود، زیرا چنانچه نگاه یک فرد خردسال و نوجوان در این زمینه درست شکل‌گیرد، آینده نگاه به سرمایه‌گذاری درست شکل گرفته است هرچند نباید از بقیه افراد هم غافل شد و باید به تصحیح نگاه آنها نیز پرداخت. یکی از ابزارهای آموزشی در مجموعه آموزش و پرورش راه‌اندازی بورس دانش آموزی، در حوزه تحصیلی یا حتی بورس ایده یا بورس به صورت رسمی و خرید فروش سهام است. ابزار دیگر آموزش تجربیات دیگر کشورها در حوزه بازار سرمایه و نگاه دیگر مردم آنها به سرمایه‌گذاری است. در هر زمان که نقش دانشگاه‌ها در حوزه‌های مختلف بیشتر شده رشد و توسعه در آن حوزه‌ها مشاهده شده است. توسعه بورس در دانشگاه و راه‌اندازی بورس دانشجویی و آموزش فرهنگ سرمایه‌گذاری توسط استادان مالی و متخصص در این حوزه می‌تواند راهگشایی برای گسترش بازار و توسعه تنوع سرمایه‌گذاری در بازار شود و همچنین این فرهنگ در قشر تحصیلکرده که آینده‌سازان این مرز و بوم هستند تصحیح و اصلاح شود.
جمع‌‌آوری سرمایه قشرهای مختلف جامعه
بسیاری از اقشار ضعیف جامعه سرمایه لازم جهت سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و حداقل دانش مورد نیاز برای ورود به این حوزه را ندارند. این وظیفه سندیکاهای مربوطه و سرمایه‌گذاران این قشر است. برای مثال، طرح صندوق سرمایه‌گذاری کارگران توسط سندیکای مربوطه هم می‌تواند به تولید کمک کند تا شاهد رشد صنعت باشیم و از طرفی کمک به کاهش نرخ بیکاری کند و همچنین سرمایه‌های خرد کارگران، سودی معقول نصیب‌شان کند.
آگاه سازی سرمایه‌گذاران
متاسفانه در کشور ما منبع رسمی و مورد تایید برای انواع تحلیل‌ها از جمله بنیادی، تکنیکال یا هرگونه تحلیل دیگری وجود ندارد و بسیاری از تازه‌واردان به این عرصه آگاهی لازم را ندارند و به توصیه‌های منابع غیرمعتبر نظیر شبکه‌های اجتماعی که بسیار فراگیر شده توجه می‌کنند و ضررهای زیادی را می‌بینند. این در حالی است که در بسیاری از بورس‌های قوی دنیا مانند بورس نیویورک مراکز تخصصی و مورد تایید، تحلیل‌های خود را در مورد سهام‌های مختلف صنایع مختلف و شرایط اقتصادی و حتی پیش‌بینی‌های آینده یک صنعت و... در اختیار عموم قرار می‌دهند و این تحلیل‌ها با هم کمی متفاوت است و شخص بر اساس استنباط شخصی خود و با توجه به تحلیل‌ها خرید می‌کند. جای خالی این بخش در بورس ایران احساس می‌شود و وجود چنین پایگاه اینترنتی به تازه‌واردان کمک شایانی می‌کند.
توسعه ابزارهای مالی
همان‌طور که در چند سال گذشته شاهد آن بودیم توسعه ابزارهای مالی نظیر قراردادهای آتی و حق اختیار تبعی کمک زیادی به توسعه بازار کرده است. به طوری که این ابزارها سرمایه‌های زیادی را به خود جذب کرده‌اند و همچنین باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و از طرفی کاهش سفته‌بازی در بازارهایی چون ارز و طلا شده‌اند. توسعه هرچه بیشتر این ابزارها می‌تواند دولت را به دستیابی به سیاست‌های اقتصادی در بازار سرمایه سوق دهد و سرمایه‌گذاری هدفمندی را در بازارهای مالی ایجاد کند.
در انتها باید گفت که ترویج فرهنگ سرمایه‌گذاری منوط به راهکارهای ذیل است:
۱- ترویج فرهنگ سرمایه‌گذاری در مقاطع تحصیلی پایه.
۲- جذب و ورود آگاهانه افراد از طریق آموزش‌های لازم توسط نهاد‌های مسوول.
۳- بهبود دانش سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذارانی که بدون کسب حداقل دانش وارد بازار سرمایه شده‌اند.
۴- جلوگیری از سوءاستفاده‌های مالی همچون سفته بازی از طریق توسعه بازار سرمایه و طراحی و توسعه ابزارهای مالی جدید.
ارسال نظر