گرگ و میش صلح در دریای چین
«ما» ۷۳ساله که به همراه چهار خواهر و حدود ۳۰دانشجو از بنیاد «ما یینگ جئو» در حال سفر بود، قبل از ترک تایوان با خبرنگاران صحبت کرد و گفت که این سفر فقط برای ادای احترام به مزار اجدادش در چین نبوده، بلکه برای ایجاد صلح بوده است. وی افزود: «علاوه بر اینکه قصد دارم تاج‌گلی به اجدادم بدهم، دانشجویان دانشگاه تایوان را نیز برای تبادل‌‌‌نظر با آنها به سرزمین اصلی می‌‌‌برم، به این امید که از طریق شور و شوق و تعامل جوانان، فضای کنونی بین دو تنگه را بهبود بخشم تا صلح سریع‌‌‌تر و زودتر به ما در اینجا برسد.»
به نشانه اینکه پکن دیدار «ما» را مهم می‌‌‌بیند -هرچند او دیگر سمتی در دولت یا حزب کومینتانگ (KMT) ندارد- مقامات عالی‌‌‌رتبه چینی از او در فرودگاه استقبال کردند. هیات استقبال‌‌‌کننده چینی شامل معاون اداره امور تایوان در چین و دبیرکل کمیته دائمی حزب کمونیست شانگهای بودند. «ما» و هیات همراه با دانشجویان دانشگاه چین و برخی مقام‌‌‌های چینی دیدار کردند. این سفر در حالی انجام شد که تنش‌‌‌ها بین چین و تایوان به سطوح خطرناکی رسیده است.چین پس از به قدرت رسیدن تسای در سال ۲۰۱۶، گردشگری و سایر مبادلات با تایوان را لغو کرد و توافق سازش معروف به «اجماع ۱۹۹۲» را که «ما» آن را پذیرفته بود رد کرد. این توافق چنین تفسیر می‌‌‌کرد که دو طرف توافق کرده‌‌‌اند یک‌چین وجود داشته باشد؛ اما هر کدام در تعریف آن آزادند: «جمهوری خلق چین» (نام رسمی سرزمین اصلی) یا «جمهوری چین» (نام رسمی تایوان). تسای و حزب طرفدار استقلال «ترقی‌‌‌خواه دموکراتیک» یا DPP استدلال می‌کنند که این توافق هرگز مکتوب نشده و پکن هرگز «ما» و تفسیر KMT از آن را تایید نکرده است.
بااین‌‌‌حال، پکن سال‌ها به‌‌‌طور ضمنی تفسیر «ما» را پذیرفته و به دو طرف اجازه داد تا مساله دشوار حاکمیت تایوان را کنار بگذارند و گرم‌شدن بی‌‌‌سابقه روابط را آغاز کنند که البته به نفع اقتصاد و تجارت تایوان بود.چنین روابط خوبی پس از ایجاد روابط نزدیک‌‌‌تر از سوی دولت‌‌‌های تسای و ترامپ، با فروش تسلیحات پیشرفته‌‌‌تر به تایوان، اعزام مقامات بلندپایه آمریکایی به تایوان و تصویب بسیاری از اقدامات کنگره آمریکا با هدف تقویت روابط با تایوان پایان یافت؛ آن هم در حالی که روابط چین و آمریکا بدتر می‌‌‌شد. پکن چنین اقداماتی را تلاشی برای تغییر وضعیت موجود می‌‌‌دانست و با افزایش فشار سیاسی، نظامی و اقتصادی بر تایوان پاسخ داد تا از حرکت به سمت استقلال رسمی جزیره‌‌‌ای که امیدوار است روزی با آن متحد شود، جلوگیری کند. این شامل پرواز هواپیماهای جنگنده و کشتی‌‌‌های جنگی تقریبا به‌‌‌صورت روزانه در نزدیکی تایوان بود. چین تایوان را استانی سرکش می‌‌‌شناسد و بارها اعلام کرده که در نهایت اتحاد مجدد مسالمت‌‌‌آمیز را ترجیح می‌دهد؛ اما از توسل به‌‌‌زور برای جلوگیری از استقلال رسمی آن صرف‌‌‌نظر نکرده است.
تنش‌‌‌ها پس از آن بالا گرفت که نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، در اوت ۲۰۲۲ به تایوان سفر کرد و به بلندپایه‌‌‌ترین سیاستمدار آمریکایی تبدیل شد که در سه‌دهه اخیر به این جزیره سفرکرده است. پکن با محاصره جزیره پاسخ داد و دیگر خط میانی در تنگه تایوان را که دو طرف را از هم جدا می‌کند، به رسمیت نمی‌‌‌شناسد. «چارلز چن»، قانون‌گذار تایوانی، سخنگوی سابق دفتر ریاست‌جمهوری در زمان ریاست «ما»، گفت: «رئیس‌‌‌جمهور بسیار نگران وضعیت کنونی روابط بین تنگه‌‌‌ای است. بنابراین او از دست یاری خود برای توسعه روابط پایدار دوطرف استفاده می‌کند. او احساس می‌کند از آنجا که دولت قادر به انجام این کار نیست، شهروندانی مانند او می‌‌‌توانند.»
«حزب ترقی‌‌‌خواه دموکراتیک» (DPP) روز دوشنبه «ما» را به مخالفت با افکار عمومی به دلیل بازدید از سرزمین اصلی متهم کرد؛ آن هم یک روز پس از اینکه پکن یکی دیگر از معدود متحدان باقیمانده تایوان، یعنی هندوراس را «شکار کرد»؛ کشوری که روز یکشنبه (۶فروردین‌‌‌ماه) روابط خود را با تایپه قطع کرد تا شناسایی را به پکن تغییر دهد. «چانگ چی هائو»، سخنگوی DPP گفت: «پکن یک‌روز قبل از سفر «ما» را برای تحریک هندوراس به‌منظور قطع روابط دیپلماتیک با تایوان انتخاب کرد. به‌‌‌عنوان رئیس‌‌‌جمهور سابق، او باید برنامه سفر خود را تنظیم و موضع خود را -مثلا با تاخیر یک یا دوروزه در سفر- بیان می‌‌‌کرد.»
انتقاد «حزب ترقی‌‌‌خواه دموکراتیک» از «ما» در مقایسه با اظهارت گذشته این حزب نسبتا ملایم است. تنها ۱۰ماه تا انتخابات ریاست‌جمهوری تایوان باقیمانده است. بنابراین، تایوان برای حفظ ریاست‌جمهوری باید نظر رای‌‌‌دهندگان را جلب کند. به گفته «بنیاد افکار عمومی تایوان» با استناد به نظرسنجی خود در ماه مارس، اکثریت قریب به‌‌‌اتفاق تایوانی‌‌‌ها -۷۶درصد- طرفدار کاهش تنش‌‌‌های بین‌تنگه‌‌‌ای هستند. «پاول هوانگ»، پژوهشگر بنیاد مذکور گفت: «کافی است بگوییم که اکثر تایوانی‌‌‌ها همزیستی مسالمت‌‌‌آمیز را به‌‌‌جای رویارویی آشکار، نتیجه مطلوب می‌‌‌دانند؛ چیزی که می‌‌‌تواند نشان‌‌‌دهنده کارت «مقابله با چین برای نجات تایوان» از سوی DPP باشد که در بازه ۲۰۱۹-۲۰۲۰ با موفقیت از آن استفاده کرد که ممکن است در انتخابات آینده کارساز نباشد.»
نظرسنجی‌‌‌های دولتی که به‌‌‌طورمعمول انجام می‌شود، نشان می‌دهد که تنها ۳۰درصد مردم تایوان خواهان استقلال رسمی هستند و اکثریت آنها ترجیح می‌دهند وضعیت موجود استقلال را حفظ کنند. در فرودگاه تایوان، «ما» مورد استقبال اکثر حامیان قرار گرفت و تنها تعداد انگشت‌‌‌شماری از معترضان یک‌گروه هوادار استقلال که مخالف سفر او بودند، فریاد می‌‌‌زدند که «ما» تایوان را تحقیر می‌کند و باعث می‌شود «حاکمیت ما از دست برود.» بااین‌‌‌حال، سفر «ما» به تایوانی‌‌‌هایی که نگران تبدیل‌‌‌شدن تایوان به میدان نبرد هستند، امیدهایی داده است؛ به‌‌‌ویژه با صحبت‌‌‌های مکرر در مورد احتمال وقوع جنگ از سوی برخی مقامات نظامی ایالات‌‌‌متحده (و مقامات سابق آمریکا)، از جمله فردی که به‌‌‌تازگی به تایوان سفر کرده و از یک‌‌‌میلیون تایوانی مجهز به سلاح و آماده برای جنگ حمایت کرده است.
«جیه ون چیه»، مفسر ایستگاه رادیویی محلی، گفت: «ما تایوانی‌‌‌ها او [«ما»، رئیس‌‌‌جمهور] را ستایش می‌‌‌کنیم. او خردورزی یک سیاستمدار را نشان می‌دهد. همچنین امیدواریم که او به تلاش خود ادامه دهد و ماموریت خود را برای سرزمین و مردمش فراموش نکند. اگر به راه آمریکا ادامه دهید و مهره آمریکایی‌‌‌ها باشید، به شما می‌‌‌گویم که نبردی سخت پیش‌روی ماست.» این دیدار اولین باری است که «ما» با توجه به خصومت‌‌‌های بین دو طرف [چین و تایوان] و موقعیت قبلی‌‌‌اش به‌‌‌عنوان یک مقام دولتی، توانسته است به سرزمین اصلی چین سفر کرده و به اجدادش ادای احترام کند. خانواده «ما» -پسر مهاجرانی از سرزمین اصلی- از وحشت جنگ داخلی رنج بردند.
قانون‌گذار «چن» گفت که پیام ما برای این سفر بسیار واضح است: اینکه صلح همچنان ممکن است؛ البته اگر دو طرف تنگه تبادلات منظم و مکرر، درک متقابل و تعامل داشته باشند. «چن» گفت: «دیدار او از چین نشان خواهد داد که این امر می‌‌‌تواند صلح به دنبال داشته باشد، مجبور نیستیم به طرف جنگ حرکت کنیم. مردم زیادی در تایوان خواهان همزیستی مسالمت‌‌‌آمیز هستند، نه جنگ. پیام او نه‌‌‌تنها برای مردم تایوان، بلکه برای آمریکایی‌‌‌ها و کل جهان است. صلح هنوز امکان‌‌‌پذیر است.»
