هر چه سریع‌تر یکسان‌سازی

دکترکوروش پرویزیان
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران

برای یکسان‌سازی نرخ ارز شاید همین الان هم خیلی دیر کرده باشیم. اقتصاد ما سال‌ها است با ارز چند نرخی اداره می‌شود و این منشأ بروز مشکلات و فسادهای گسترده‌ای شده است. البته در دولت کنونی مسوولان بانک مرکزی تلاش‌های خوبی انجام داده و توانسته‌اند گام‌های مثبتی برای ثبات بخشی به بازار ارز و کاهش تلاطم‌های ارزی بردارند اما متاسفانه هنوز با گذشت نزدیک به 4 سال از عمر دولت هنوز یکسان‌سازی نرخ ارز محقق نشده است. باید پذیرفت شرایط بانک مرکزی در دوره حاضر از حیث دسترسی به منابع و تنوع منابع ارزی بسیار بهتر از زمان ریاست آقای عادلی یا بهمنی است و این انتظار وجود داشت که خیلی زودتر سیاست یکسان‌سازی اجرایی شود. بدون شک این اقدام منافع و پیامدهای مثبت فراوانی برای تولیدکنندگان داخلی و به‌ویژه صادرکنندگان خواهد داشت و با واقعی کردن قیمت‌ها اولا جلوی یارانه‌ای که به واردات داده می‌شود، گرفته می‌شود و از سوی دیگر به تولیدکنندگان کشور فرصت رقابت و وارد شدن به فضای بین‌المللی را می‌دهد. از این رو باید بانک مرکزی هر چه سریع‌تر اقدام به یکسان‌سازی ارز کند.

باید توجه کرد یکسان‌سازی نرخ ارز لزوما مساوی با افزایش نرخ ارز نیست. متاسفانه برخی تصور می‌کنند یکسان‌سازی به معنای بالا رفتن نرخ ارز است و اعتقاد دارند با یکسان‌سازی نرخ ارز، نرخ تورم نیز روند افزایشی می‌گیرد و تلاطم شدیدی را در بازارها ایجاد می‌کند؛ اما این تصور غلطی است. نکته دیگر این است که برخی ادعا می‌کنند هنوز پیش شرط‌ها و زمینه‌های لازم برای یکسان‌سازی ایجاد نشده و باید تا تحقق این پیش شرط‌ها صبر کنیم. یکی از مهم‌ترین موضوعات در این حوزه این است که نوسانات در این بازار کنترل شده باشد، خوشبختانه در سال‌های اخیر دامنه نوسانات کوچک شده و به زیر 10 درصد رسیده است. از طرف دیگر تفاوت نرخ مبادله‌ای و بازاری نیز کوچک شده و مثلا فاصله 40 تا 50 درصد نیست. از سوی دیگر منابع ارزی دولت نیز با تحقق برجام بسیار بیشتر از قبل شده و در نتیجه تقریبا تمامی زمینه‌هایی که برای برداشتن گام نهایی و انجام یکسان‌سازی مورد نیاز بوده، صورت پذیرفته است. نباید فراموش کرد که بانک مرکزی می‌تواند با مداخله در بازار و خرید و فروش ارز یا ایجاد بازارهای اولیه یا ثانویه نرخ ارز مورد نظر خود را محقق کند و از این رو ایجاد تلاطم در بازار و نوسانات ارزی با انجام یکسان‌سازی چندان قابل درک نیست. با یکسان شدن نرخ ارز باید به سمت یک نظام نرخ ارز شناور حرکت کنیم که با مدیریت بانک مرکزی بتوانیم نرخ ارز را متناسب با تغییرات ذخایر ارزی کشور و درآمدهای ارزی از بروز نوسانات جلوگیری کنیم و در عین حال فضای رقابت واقعی را برای تولیدکنندگان و واردکنندگان ایجاد کنیم.