کاپیتان محمد رضا محمدی بنایی صنعت دریانوردی و کشتیرانی در عرصه تجارت جهانی به عنوان یکی از مهم‌ترین و بانفوذترین حوزه‌ها تلقی می‌شود. این صنعت به این دلیل حائز اهمیت است که پل ارتباطی بین کشور‌ها از بعد تجاری، صنعتی و حتی توریستی محسوب می‌شود؛ در نتیجه هر گونه خدشه و خلل در امور مربوط به دریانوردی می‌تواند آسیب‌های جدی به روابط سیاسی بین‌المللی طرفین وارد کند. در این حوزه، بیمه‌های دریایی خصوصا کلوپ‌های P&I از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. کلوپ‌های P&I همان موسسات متقابل حمایت و غرامت مالکان کشتی‌ها هستند که وظیفه اصلی آنها حمایت و پرداخت انواع خسارات اعم از مسوولیت مالکان عضو کلوپ در قبال اشخاص ثالث، محیط زیست دریایی، تاسیسات بندری و پرداخت هزینه‌های غرامت مرگ، نقص عضو و از کار افتادگی و بیماری دریانوردان، جبران غرامت مسوولیت تصادم، خسارات وارده بر محمولات و شناورهای ثالث، همچنین غرامت ناشی از جریمه‌های دریایی است. این کلوپ‌ها دارای ویژگی تعاونی هستند که مالکان کشتی‌ها می‌توانند با پرداخت مبالغی تحت عنوان حق ورود، به عضویت آنها درآمده و در پوشش مسوولیت‌های یکدیگر در زمان وقوع حوادث دریایی در قبال اشخاص ثالث به صورت متقابل مبادرت ورزند. در سطح جهانی ۱۳کلوپ عضو انجمن بین‌المللی، فعالیت‌های وسیعی در زمینه P&I انجام می‌دهند و کشتی‌های بزرگ و شرکت‌های کشتیرانی مطرحی را تحت پوشش خود قرار داده‌اند، اما از آنجا که صنعت بیمه و کشتیرانی کشور مورد تحریم قرار گرفته، به تبع آن، این موسسات اجازه پوشش کشتی‌ها و شناورهای ایرانی و همچنین شناورهایی که حامل محمولات نفتی ایران هستند یا به جهت انجام فعالیت‌های تجاری وارد آب‌های ایران می‌شوند را ندارند. کلوپ‌های P&I ایرانی در جهت مقابله با تحریم‌ها و فشارهای ناشی از آن و به منظور ارائه پوشش حمایت و غرامت به شناورهای حامل محصولات نفت، پتروشیمی و میعانات گازی صادراتی، همچنین برطرف کردن خلأ پوشش‌های ارائه شده توسط کلوپ‌های عضو انجمن بین‌المللی، با هدف حفظ توانمندی کشور در زمینه تجارت و صنایع دریایی، تاسیس شده‌اند و مجوزهای مربوطه را از بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران دریافت کردند. در این راستا و طی دو سال گذشته، این موسسات علاوه بر فشارهای خارجی ناشی از تحریم، مشکلات و چالش‌های بسیاری را در مسیر ارتقا، پیشرفت و نهادینه کردن فعالیت کلوپ‌های P&I در عرصه صنایع بیمه‌ای و دریایی کشور متحمل شدند، مشکلاتی که چه بسا از جانب برخی عناصر و ارگان‌های داخلی نیز اعمال شده است. کمبود ساختار سازمانی تعریف شده و عدم قوانین مدون و مشخص در عرصه فعالیت کلوپ‌های P&I ایرانی از یک سو و عدم حمایت و مساعدت ارگان های دولتی مرتبط از سوی دیگر بر این مشکلات دامن زده است. به عنوان مثال، خلأ موجود در قوانین آیین‌نامه‌ای کلوپ‌های P&I خصوصا در حوزه مالیاتی به مثابه سدی است که در برابر فعالیت‌های اینگونه موسسات قد علم کرده است. این در حالی است که کلوپ‌های بیمه‌ای P&I بر خلاف سایر شرکت‌های سهامی بیمه از طریق شراکت سهامداران شکل نگرفته و به صورت یک صندوق غیرانتفاعی اداره می‌شود که خود اعضای داخلی را پوشش می‌دهند، در نتیجه نیازمند برخورد مالیاتی متفاوتی خواهند بود. متاسفانه در چند سال گذشته دولت وقت حمایت قابل توجهی در جهت پیشبرد اهداف چنین موسساتی انجام نداده و مقابله با مشکلات ناشی از تحریم‌های بین‌المللی را به خود این موسسات واگذار کرده است. این در حالی است که اساسا عامل چنین تحریم‌هایی تصمیمات و سیاست‌های کلی نظام است و این وظیفه دولت‌ها است که به عنوان بازوی اجرایی نظام، با کمک نهادهای ذی‌نفع، سهم حداکثری در کاهش اثرات تحریم بر آحاد ملت و بخش خصوصی و مخصوصا موسسات خدمات‌رسان را به عهده گیرد. در چنین شرایطی که نبود ساختارهای اساسی و قوانین متناسب با فعالیت کلوپ‌های P&I عرصه را برای ادامه فعالیت این‌گونه موسسات در داخل کشور تنگ کرده است، قرار گرفتن در یک میدان رقابتی نابرابر با شرکت‌های بیمه‌ای دیگر بر فشارهای وارده بر این موسسه افزوده است. توضیح اینکه شرکت‌های سهامی بیمه‌ای که با سرمایه‌های هنگفت تاسیس شده‌اند و سرمایه‌گذاری قابل توجهی هم در زمینه بیمه‌های دریایی و کشتیرانی نکرده‌اند، حالا این کلوپ‌ها را محل ماجراجویی می‌پندارند. عدم استقبال و دعوت در سندیکاها و اصناف مربوطه از جمله این بی‌توجهی‌ها است. علاوه بر این در نظر برخی از دوستان، این موسسات مخل کسب درآمد مورد انتظار شرکت‌های تجاری بیمه‌ای در رشته‌های مربوط به بیمه‌های دریایی است، در حالی که این تئوری از پایه مردود است؛ چرا که اساسا همتراز دانستن کلوپ‌های P&I با شرکت‌های بیمه که با هدف سوددهی تاسیس شده‌اند، امری نادرست است. بنابراین، با توجه به مجموعه مصائب و مشکلات موجود سر راه فعالیت این کلوپ‌ها، حمایت تمامی ارگان‌ها و نهادهای مرتبط با صنعت بیمه و دریانوردی اعم از دولتی و خصوصی جزو لاینفک موسسات حمایت و غرامت کشتی‌ها محسوب می‌شود. یکی از خواص کلوپ‌های P&I برقراری ارتباط بین صنعت بیمه با صنایع دریایی و کشتیرانی است که در نتیجه این امر فعالیت کلوپ‌های P&I در زمینه ارتقای کیفی و کمی در عرصه تجارت دریایی کشور و صنایع وابسته نیز منشا اثر خواهد بود. با توجه به مجموعه مشکلات مطروحه در این نوشتار که البته تنها گوشه‌ای از مصائب موجود بر سر راه موسسات P&I است، امید است با استقرار دولت جدید که با شعار تدبیر و امید شروع به کار کرده، قفل‌ها و گره‌های کور موجود در این مسیر یکی پس از دیگری گشوده شود و با کمک همگی ارگان‌های مرتبط چالش‌های پیش روی فعالان عرصه بیمه‌های دریایی خصوصا کلوپ‌های P&I حل و فصل شود.