اخطار بخش خصوصی به چین
رشد 10درصدی صادرات ایران به چین در مقابل رشد 47درصدی واردات
عکس: خبرگزاری موج، علیرضا صمدی .

اولتیماتوم بخش خصوصی به چینی‌ها
نهاوندیان: تحریم بانکی قابل قبول نیست
گروه بازرگانی- سمینار همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و چین با حضور سفرای دو کشور، معاون وزیر بازرگانی چین، وزیر امور خارجه ایران، رییس اتاق بازرگانی ایران و جمعی از فعالان بخش خصوصی دو کشور صبح دیروز در محل هتل استقلال تهران برگزار شد.
در این سمینار ‌رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران بر خلاف روال دیگر سخنران‌ها که وجه تشریفاتی سخنانشان از وجوه علمی‌و تخصصی آن پررنگ‌تر می‌نمود، به مشکلات عینی موجود در روابط تجاری دو کشور پرداخت‌. وی اعلام کرد که وجود مشکل در افتتاح اسناد اعتباری به هیچ وجه قابل توجیه نیست.
روابط تجاری ایران و چین اگرچه در پی نگاه به شرق دولت نهم رو به رشد گذاشت، اما گاه دستخوش بحران‌های حاشیه‌ای نیز شده است. حدود دو سال پیش در جریان مجمع عمومی‌سالانه اتاق مشترک دو کشور صدای اعتراض بازرگانان ایرانی به رویکرد ابهام برانگیز چینی‌ها چنان بلند شد که سفیر تازه وارد این کشور در تهران وادار به بیان جمله‌ای سر راست شد و گفت «من سفیر تام‌الاختیار بی‌اختیارم!» او در آن زمان دو ماه فرصت خواست تا به مساله پیوستن بانک‌های چینی به تحریم غربی‌ها رسیدگی کند، اما چنین نشد و اکنون دو سال پس از آن مجمع عمومی‌پر سر و صدا، گره گشایش اعتبار و دیگر امور بانکی با این بزرگ‌ترین طرف تجاری شرقی گشوده نشده است.
اسدا... عسگراولادی، رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین پیش از این بارها وعده حل مشکلات بانکی میان دو کشور را به بازرگانان داده است‌. او زمانی در گفت‌و‌گو با «دنیای اقتصاد» گفته بود وقتی من قول مساعد از مدیران چینی می‌گیرم آن را امیدی به حل مشکلات می‌دانم و به این قول‌ها احترام می‌گذارم. بنابراین در نتیجه سفرهای خود وظیفه دارم این قول‌های مساعد را منتقل کنم. حالا هم براساس قول‌هایی که به من داده شد امیدوارم طی دو الی سه هفته آینده خبرهای خوبی برای بازرگانان داشته باشم.
رییس ذی نفوذ اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین در همان زمان خطاب به سفیر چین گفت: پیام بخش‌خصوصی ایران به چین این است؛ از اخم غرب بود که ما لبخند چین را پذیرفتیم و از چین انتظار نداریم که کاری کند که ما اخم غرب را تبدیل به لبخند غرب کنیم.
عسگراولادی در ادامه گفته بود: ای چین بزرگ به شما می‌گویم اگر فشار غرب ما را وادار کند که به اصطلاح عامیانه من بازاری «دستم را بالا کنم» دیگر به چین نمی‌آیم.
اکنون اما در ماه‌های پایانی دولت نهم چینی‌ها در کنار معاون وزیر بازرگانی خود به ایران آمده‌اند تا همان وعده‌ها را تکرار کنند. توقف صادرات جهانی چین در پی بحران مالی، بازرگانان این کشور را نگران کرده با این حال به نظر می‌رسد آنها هنوز معنای نگاه به شرق را در نیافته‌اند.
نهاوندیان دیروز در سمینار همکاری‌های تجاری ایران و چین گفت: با وجود روابط تجاری ۲۷‌میلیارد دلاری غیرقابل توجیه است که هنوز در روابط بانکی مشکل وجود داشته باشد و بازرگانان دو کشور برای اعتبارات اسنادی خود با مشکل مواجه شوند. با ابتکارات جدید باید این مشکلات حل شود در غیر این صورت با تغییر شرایط، تجار ما راه‌های دیگر را امتحان خواهند کرد. در این شرایط استفاده دو طرف از تسهیلات بانکی باید گسترش یابد. وی همچنین پیشنهاد تعریف مکانیزم حل اختلافات بین تجار دو طرف را ارائه کرد.وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این سمینار آمادگی ایران را برای پایه‌ریزی نظام اقتصادی نوین اعلام کرد.
رشد 47درصدی واردات در برابر رشد 10درصدی صادرات
‌رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران در این سمینار با اشاره به اثرات ناشی از بحران مالی در جهان بر نقش برجسته‌ ایران و چین در حل این بحران تاکید کرد.
محمد نهاوندیان گفت: در این سمینار مسوولان و تجار دو طرف باید در خصوص تعریف شکل جدیدی از همکاری‌ها تمرکز کنند؛ چرا که معتقدم مرحله رشد کمی‌ روابط دو طرف به پایان رسیده و اکنون زمان توجه به جنبه‌ کیفی روابط اقتصادی دو طرف است.
به گفته وی با توجه به اینکه در شرایط کاهش مبادلات چین با بسیاری از کشورها روابط با ایران رشد داشته به این نتیجه می‌رسیم که روابط با این شرایط ویژه است؛ بنابراین زمان آن است که به فکر رشد کیفی مبادلات اقتصادی باشیم چرا که روابط دو طرف نیازمند تعمیق بخشی است.
وی پیشنهاد داد که برای گسترش همکاری‌های اقتصادی علاوه بر تجارت کالایی نگاه اصلی بر روی سرمایه‌گذاری و همکاری‌های تکنولوژیک متمرکز شود؛ برای این منظور نیز باید طرح‌های جدیدی رقم بزنیم. وی ادامه داد: باید مکانیزم حل اختلافات را به طور جدی سامان دهیم. تشکیل اتاق مشترک بین کشورهای عضو سازمان شانگهای نیز می‌تواند به توسعه فعالیت بخش خصوصی این کشورها کمک کند.
رییس اتاق ایران با اشاره به نبود توازن تجاری در روابط اقتصادی ایران و چین گفت: در تراز تجاری دو کشور باید به سمت توازن بیشتر حرکت کنیم، چرا که در سال گذشته صادرات ایران به چین ۱۴/۱۰درصد رشد داشته است، اما در واردات از چین شاهد ۴۷‌درصد رشد بوده‌ایم؛ بنابراین با توجه به تاکید برنامه‌های ملی کشورمان بر صادرات به تجار چینی توصیه می‌کنم که پتانسیل واردات از ایران را به طور جدی بررسی کنند.
نهاوندیان ادامه داد: ایران در حوزه خدمات فنی و مهندسی امکانات بسیاری دارد که در حوزه‌ توازن مبادلات فی‌مابین نقش مهمی‌خواهد داشت؛ چرا که تحکیم روابط با تاکید بر توازن محقق می‌شود.
رییس اتاق ایران عنوان کرد: همکاری‌های ایران و چین در صورتی به شکل منطقی ادامه می‌یابد که در چارچوب توسعه برنامه ملی ایران باشد. البته این به معنای آن است که ما قواعد رقابت منصفانه را به خوبی رعایت کنیم و دقت بیشتری در کیفیت و خدمات پس از فروش داشته باشیم.
به گفته رییس اتاق ایران با گسترش تجارت باید امکان استفاده دو طرف از تسهیلات فی‌مابین افزایش یابد؛ البته علاوه بر آن بانک نیز باید زمینه‌های جدیدی برای اعطای تسهیلات بررسی کند. همچنین درباره حمل و نقل نیز ایران و چین همکاری‌های مختلفی را خواهند داشت و چین در موافقتنامه‌ کریدور شمال- جنوب نقش مهمی‌ ایفا می‌کند. نهاوندیان توصیه کرد که سازمان‌های تضمین کننده اعتبارات نقش بیشتری را در پشتیبانی همکاری‌های اقتصادی بخش‌های خصوصی دو طرف ایفا کنند تا شاهد عمیق تر شدن سرمایه‌گذاری‌ها بین دو کشور باشیم. وی همچنین پیشنهاد تعریف مکانیزم حل اختلافات بین تجار دو طرف را نیز مطرح کرد و افزود: علاوه بر اقدامات مذکور باید حوزه فعالیت‌های اقتصادی بین بخش‌های خصوصی را در بین کشورهای عضو سازمان شانگهای نیز سامان ببخشیم. در ابتدای این سمینار اسدالله عسگراولادی، رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین، گفت: در این اجلاس بیش از 100 نفر از مدیران و کارآفرینان چینی حضور دارند و این فرصت مغتنمی‌برای ایجاد و توسعه روابط تجاری دو کشور است.
عسکر اولادی ابراز امیدواری کرد که مبادلات تجاری دو کشور در چشم‌اندازی ۲۰ ساله‌ از ۱۰۰‌میلیارد دلار عبور کند.
تحول زیربنایی با کمک بخش غیر دولتی
همچنین وزیر امور خارجه در سمینار همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و چین در جمع فعالان اقتصادی دو کشور تاکید کرد: ایران با حمایت از مواضع اصولی اعضای جامعه بین‌المللی و به ویژه پیشنهادهای اخیر جمهوری خلق چین آمادگی خود را برای پایه‌ریزی نظام اقتصادی نوین اعلام می‌کند. منوچهر متکی با اشاره به بحران بین‌المللی مالی در دنیا عنوان کرد: این بحران در سال ۲۰۰۸ موجب ایجاد هرج و مرج برخی از ساختارهای اقتصادی در جهان شده و در واقع گسترش بحران جهان را در مخاطره انداخته است، البته همین بحران موجب شده تا در سایر اقتصادها به ویژه در شرق آسیا ایده‌های جدیدی در حوزه اقتصادی مطرح شود. متکی ادامه داد: انتقادهایی که به نظام مالی اقتصاد بین‌الملل وارد شده ریشه در نظام اقتصادی ناعادلانه داشته است. البته در این میان سیاست‌های اقتصادی و مالی چین برای کنترل بحران قابل توجه و تقدیر است. وی اضافه کرد: در حال حاضر روابط اقتصادی کشورها حرف اصلی را در معادلات بین‌المللی می‌زند، بنابراین نقش فعال چین به عنوان چهارمین اقتصاد جهان که حجم تجارت آن در سال ۲۰۰۸ به بیش از ۲تریلیون دلار رسیده؛ انکارناپذیر است.
وزیر امور خارجه در ادامه به اقتصاد روبه‌رشد کشورمان در حوزه‌های مختلف از جمله علمی‌و فناوری اشاره کرد و افزود: با توجه به پیش‌بینی‌هایی که از دو دهه آینده و تولد قدرت‌های منطقه‌ای در غرب و شرق آسیا انجام می‌گیرد توسعه و تقویت روابط تجاری ایران و چین ضروری است‌.
وی با بیان اینکه پیش از این مبادلات تجاری فی‌مابین قابل ملاحظه نبوده از رشد تدریجی حجم تبادلات دوطرف اظهار رضایت کرد و افزود: حجم مبادلات دو کشور از ۴۰۰‌میلیون دلار در سال ۲۰۰۴ به ۲۹‌میلیارد دلار در سال ۲۰۰۸ رسیده است که نشان می‌دهد روند مبادلات دو طرف در سال‌های اخیر به طور متوسط بین ۳۰ تا ۵۰‌درصد رشد داشته است.
متکی خاطرنشان کرد: در حال حاضر چین اولین شریک تجاری ایران در آسیا و سومین شریک تجاری ایران در بین سایر شرکای تجاری محسوب می‌شود، البته باید اذعان کرد که ظرفیت‌های بالقوه بسیاری برای گسترش هر چه بیشتر روابط تجاری وجود دارد.وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: برای گسترش روابط دو کشور به توسعه روابط تجاری درکنار تلاش برای حفظ منافع دو جانبه تمایل داریم، البته تجارت بین دو طرف به نوسازی و تحول زیربنایی نیاز دارد که این امر با کمک بخش غیردولتی امکان‌پذیر است.
متکی همچنین از مقامات چینی خواست تا تسهیلات بیشتری را برای بازرگانان و تجار ایرانی فراهم کنند. وی ادامه داد: آنچه ایران باید برای رسیدن به هدف انجام دهد شامل فراهم کردن ابزار تسریع‌کننده روابط تجاری، موافقت‌نامه‌های گمرکی، ایجاد هماهنگی در قوانین تجارت، تسهیل در ورود و خروج تجار دو کشور، ایجاد نهادهای بازرسی برای ارتقای قوانین ناظر بر استانداردهای اجباری، ارتقای کیفیت کالاها، رفع مشکلات بانکی، ایجاد نهادهای حقوقی برای حل اختلافات و نیز ایجاد زمینه برای توسعه روابط راهبردی جهت حضور شرکت‌های چینی در پروژه‌های زیربنایی ایران است.
وزیر امور خارجه همچنین بر لزوم توجه به سیاست گسترش همکاری‌های اقتصادی با قاره آسیا تاکید کرد و گفت: افزایش روابط با قاره آسیا بیانگر تمایل به همگرایی در این منطقه است؛ چرا که وجود تکنولوژی‌ها و نیروهای متخصص ظرفیت‌های بسیاری را جهت مشارکت در امر سرمایه‌گذاری و توسعه همکاری‌ها فراهم آورده است. وی خاطرنشان کرد: توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران در آسیا به مفهوم نادیده گرفتن سایر بازارها نیست.
وی با اشاره به تشکیل اتحادیه اروپا بین کشورهای اروپایی، همچنین تشکیل سازمان آفریقا و نیز همگرایی در بین کشورهای آمریکایی پیشنهاد نهادینه کردن همگرایی در بین کشورهای آسیایی را مطرح کرد.
متکی تاکید کرد: توسعه همه جانبه روابط ایران و چین در واقع کمک به ثبات، صلح و پیشرفت در آسیا و نیز کمک به صلح و امنیت بین‌المللی است. وی خاطرنشان کرد: همانگونه که آسیا در دهه 90 توانست بحران اقتصادی آن زمان را به خوبی اداره کند، لذا می‌تواند در حل بحران اخیر نیز موثر باشد البته در حل مشکلات باید از توان همه گروه‌ها استفاده شود.
فرصت‌ها و بحران‌ها
در ادامه این سمینار سفیر چین در ایران طی سخنانی با اشاره به روند رو به توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری دو طرف عنوان کرد: در حال حاضر روابط تجاری ایران و چین به اوج خود رسیده به طوری که حجم مبادلات دو طرف در سال 2008 از مرز 27‌میلیارد دلار نیز عبور کرد.
سفیر چین در ایران زمینه‌های توسعه همکاری‌های مشترک فی‌مابین را تجهیزات زیربنایی، انرژی، مخابرات و سایر زمینه‌های سرمایه‌گذاری دانست.
وی با اشاره به بحران مالی در جهان و گسترش آن بر لزوم استفاده از فرصت‌های اقتصادی دو طرف جهت گسترش روابط و غلبه بر بحران‌های مالی تاکید کرد. به گفته وی بحران‌های اخیر سبب شده است تا ایران و چین به یکدیگر نزدیک‌تر شوند، بنابراین برای تحکیم این روابط باید تلاش کنیم تا همکاری‌های گمرکی قرنطینه و سایر زمینه‌ها را رشد دهیم. سفیر چین در ایران همچنین تغییر زمینه‌های همکاری و افزایش ارائه خدمات بین دو طرف را مدنظر قرار داد و افزود: البته اخیرا نخست‌وزیر چین بر اهمیت مسوولیت‌های اجتماعی تجار و استفاده از فرصت‌ها برای مقابله با بحران جهانی را مورد تاکید قرار داده است که می‌تواند پیش روی همکاری‌های ایران و چین قرار گیرد.وی گفت: حضور چنین هیاتی در ایران از اقدامات مهم برای گسترش روابط است و در عین حال بیانگر تلاش دولت چین برای همکاری‌های تجاری و صنعتی با ایران است که قطعا واکنش مثبتی از سوی ایران به دنبال خواهد داشت.
به دستاوردهای بزرگی می‌رسیم
سفیر کشورمان در چین نیز در این سمینار با بیان اینکه زمینه‌های گسترش همکاری بین دو کشور از چند ماه پیش آغاز شده، عنوان کرد: با وجود توسعه‌ همه‌ جانبه روابط، خوشبختانه مشکلی به معنای واقعی وجود ندارد و تمایل جدی برای همکاری و توسعه روابط در زمینه‌های مختلف دیده می‌شود‌. از سوی دیگر مقامات خلق چین نیز در سال 2009 تحرک فوق‌العاده‌ای را برای توسعه روابط با ایران آغاز کرده‌اند. بنابراین معتقدم با همکاری‌های طرفین به دستاوردهای بزرگی دست خواهیم یافت.
رایزن بازرگانی ایران در پکن مستقر شود
در ادامه همایش سرمدی سرپرست امور بین‌الملل وزارت بازرگانی، نیز عنوان کرد: ایران در چارچوب همکاری‌ها برای توسعه پایدار و ایفای نقش در جامعه بین‌المللی برای همکاری‌های منطقه‌ای اهمیت بالایی قائل است و بر همین اساس اجلاس سیزدهم بازرگانی و اقتصادی ایران و چین و نیز برپایی همایش‌ها و تبادل هیات‌های تجاری و همکاری در قالب سازمان شانگهای از عمده‌ترین همکاری‌های دو کشور محسوب می‌شود.
سرمدی همچنین پیشنهاد کرد که رایزن بازرگانی ایران در پکن برای گسترش همکاری تجاری مستقر شود.
افت حجم مبادلات چین بی‌سابقه بود
همچنین معاون وزیر بازرگانی چین در این نشست گفت: چین به عنوان بزرگترین کشور در حال توسعه آماده است تا تجربیات خود را در زمینه صنعت تجهیزات زیربنایی و تجارت به ایران منتقل کند و در حال حاضر همکاری‌های فی‌مابین در پروژه‌های عمرانی به ویژه مترو تهران و سد طالقان اجرا شده که نقش مثبتی در گسترش همکاری‌های دو کشور دارد.
معاون وزیر بازرگانی چین همچنین به گسترش بحران مالی در جهان اشاره کرد و افزود: آثار این بحران موجب کاهش تولید در چین و حتی کاهش طرح‌های اجرایی و حجم سرمایه‌گذاری‌ها شده است. البته در این راستا دولت چین اقدامات بسیار زیادی را انجام داده است. در سه ماه اول امسال GDP چین 1/6‌درصد رشد داشته که 5/4‌درصد نسبت به سال قبل افت نشان می‌دهد.
این مقام چینی خاطرنشان کرد: مبادلات تجاری چین از ضربات بحران مالی جهان تاثیر پذیرفته و از سه ماهه اول امسال حجم مبادلات چین ۳۹‌درصد کاهش نشان می‌دهد که بی‌سابقه بوده است. وی با بیان اینکه تاریخ توسعه اقتصادی جهان ثابت کرده حمایت‌های یک طرفه راه‌حل بحران نیست، توصیه کرد که دولت‌ها به سمت اتخاذ سیاست اقتصاد باز حرکت کنند.
معاون وزیر بازرگانی چین توسعه‌ همکاری‌ها در حوزه انرژی و نیز تجارت غیرنفتی شامل همکاری‌های توریستی، علمی، فناوری و حفظ محیط زیست را به تجار ایرانی توصیه کرد.
وی تصریح کرد: در وضعیت فعلی دولت دو کشور باید خدمات بیشتری را به بخش‌های خصوصی جهت گسترش تجارت بین دو طرف داشته باشند. معاون وزیر بازرگانی چین خبرداد: به زودی دو نمایشگاه سرمایه‌گذاری و تجارت در استان‌های مسلمان‌نشین چین برگزار می‌شود که امیدواریم زمینه را برای رشد همکاری‌ها هر چه بیشتر فراهم کند. در پایان افتتاحیه رسمی‌ سمینار همکاری‌های اقتصادی ایران و چین یک قرارداد همکاری بین وزیر امور خارجه ایران و معاون وزیر اقتصاد چین به امضا رسید.