تاثیرات محتمل بحران مالی جهان در تجارت ایران شامل کاهش درآمدهای نفتی، کاهش ارزش صادرات به‌دلیل کاهش قیمت نفت و در نتیجه کاهش قیمت محصولات پتروشیمی و کاهش ارزش صادرات محصولات فلزی به‌دلیل کاهش بهای فلزات است. محمدرضا ایزدیان در گفت‌وگو با فارس، با بیان این مطلب در خصوص بحران مالی و اقتصادی جهانی و تاثیرات آن بر اقتصاد کشورمان اظهار داشت: بحران مالی و اقتصادی جهان را می‌توان در چهار محور دامنه بحران، نوع و ماهیت بحران، حوزه جغرافیایی و زمان و پایداری بحران بررسی کرد.

وی افزود: در بررسی دامنه بحران می‌توان به ریشه‌های بحران در حوزه واقعی اقتصاد که شامل جنگ عراق و افغانستان و علائم رکود در اقتصاد آمریکا در اوایل قرن حاضر و رسوخ آن به حوزه‌های مالی و بازارهای سرمایه‌ای است، اشاره کرد.مدیرکل برنامه‌ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: در بررسی نوع و ماهیت بحران می‌توان به اینکه این بحران جزء بحران‌های مربوط به ادوار تجاری (دوره‌های رونق و رکود) است یا خیر و مسائلی نظیر سوء مدیریت، فساد و زیاده‌طلبی پرداخت.ایزدیان در مقایسه مشخصات تجارت خارجی ایران و ارتباط آن با بحران مالی و اقتصادی جهانی گفت: بخش اعظم صادرات ایران نفت است و صادرات غیرنفتی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته و تا حدود ۲۰درصد از کل صادرات ایران ارتقا پیدا کرده است. در زمینه واردات نیز بخش اعظم واردات ایران یعنی ۸۰ تا ۹۰ درصد، شامل مواد اولیه و واسطه ای بوده از سوی دیگر در سال‌های اخیر واردات کالاهای مصرفی اندکی رشد داشته است. وی افزود: ترکیب ساختار صادرات غیرنفتی ایران شامل محصولات و میعانات گازی، پتروشیمی، محصولات فلزی و آهن آلات، فرش، پسته، زغفران، خاویار، خرما و محصولات صنعتی و معدنی و کشاورزی شامل پوشاک، مصالح ساختمانی و میوه و تره بار است و ترکیب ساختار واردات ایران مربوط به ماشین‌آلات سرمایه‌ای، اقلام واسطه‌ای (ckd)، آهن‌آلات، مواد شیمیایی، برخی اقلام مصرفی با دوام نظیر خودرو و cbu و لوازم خانگی است. مدیرکل برنامه‌ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: مقاصد صادراتی نفت عمدتا کشورهای اروپایی و جنوب شرقی آسیا، میعانات گازی عمدتا جنوب و شرق آسیا و پتروشیمی عمدتا جنوب و شرق آسیا است. محصولات صنعتی نیز عمدتا به کشورهای اروپایی و برخی بازارهای جدید در آمریکا و سایر محصولات به بازارهای پیرامونی کشور صادر می‌شود. همچنین مبادی وارداتی ماشین‌آلات و اقلام سرمایه‌ای عمدتا کشورهای اروپایی، چین، کره و ژاپن است و نهاده‌های واسطه‌ای نیز از کشورهای اروپایی، جنوب و شرق آسیا و مواد اولیه از کشورهای آسیایی وارد می‌شود.

وی در تشریح پیامدهای درجه اول بحران اخیر جهانی گفت: پیامدهای اصلی بحران اخیر شامل کاهش شدید ارزش سهام در اغلب بورس‌های اصلی جهانی و مراکز بحرانی، کاهش اعتماد مصرف کننده در آمریکا، علائم رکود در اقتصادهای آمریکایی و اروپایی و کاهش نرخ رشد اقتصادی مراکز اصلی بحران است.

ایزدیان در تشریح پیامدهای درجه دوم بحران اظهار داشت: پیامدهای درجه دوم بحران شامل کاهش ارزش سهام در کشورهای عربی، کاهش تقاضای جهانی نفت و کاهش قیمت نفت، کاهش قیمت‌های جهانی کالاها نظیر فلزات و پتروشیمی، کاهش تقاضای کالاهای مصرفی که به صورت کند و تدریجی آغاز شده است و کاهش شدید سفته بازی و معاملات کاغذی در کالاها است.

وی افزود: پیامد‌های درجه سوم شامل کاهش نرخ رشد امور زیربنایی و عمرانی کشورهای عربی، کاهش نرخ رشد اقتصادهای نوظهور جنوب و شرق آسیا و کاهش نرخ رشد اقتصادی کشورهای اروپایی تا پایان سال ۲۰۰۹ است.وی افزود: درصورت کارآیی نظام توزیع، بحران می‌تواند باعث کاهش قیمت فلزات شیمیایی وارداتی و تاثیر مثبت آن بر قیمت تمام شده در داخل کشور باشد؛ چرا که بنگاه‌های اقتصادی ما اتکای زیادی به نهاده‌های واسطه‌ای و اولیه دارند. ایزدیان گفت: برای مقابله با بحران‌های مالی و اقتصادی جهان باید برنامه ریزی مناسبی در توسعه جدی تر صادرات غیرنفتی به ویژه کالاها با تمرکز بیشتر بر بازارهای پیرامونی داشته باشیم.

وی افزود: طراحی مجدد دیپلماسی تجاری و اقتصادی، به‌دنبال بحران، بررسی وضعیت تامین منابع مالی، ارزیابی وضعیت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال‌های آتی، تغییرات الگوهای سرمایه گذاری و جذب منابع مالی آزاد می‌تواند راهکارهایی باشد تا بتوانیم تاثیرات این بحران‌ها را در تجارت خارجی خود به حداقل برسانیم.