فرید فولادی آیا ERP در حال تغییر است؟ آیا ERP در سال 2013 با ERP در سال 2000 تفاوتی دارد؟ آیا ERP شکست خورده است؟!
واقعیت این است که بر خلاف تصور عمومی، ERP نه‌تنها شکست نخورده است، بلکه یک تکنولوژی بالغ است که بسیاری از شرکت‌های متوسط و بزرگ جهان بدون آن نمی‌توانند به فعالیت‌های خود ادامه دهند. اگرچه هسته اصلی تشکیل‌دهنده ERP پس از 25 سال، تغییر جدی نکرده است اما نگرش، انتظارات و نوع استفاده از آن تغییرات زیادی داشته است و به جرات می‌توان گفت که از سال 2011 به بعد تحول جدیدی را تجربه می‌کند که آثار آن را به خوبی در سال 2013 می‌توان یافت. در کشور ما هنوز تفاسیر و برداشت‌هایی از ERP وجود دارد و بعضا حتی در محافل علمی و صنعتی مطرح می‌شود که عملا دیگر موضوعیت ندارند. اگرچه در جهان به نامی که برای ERP انتخاب شده ایرادهای جدی وارد می‌شود و اگرچه 10 سال قبل تعاریف متفاوتی از ERP مطرح بوده است، اما اکنون تعریف ERP در جهان شفاف شده و نام آن نیز صرفا به‌عنوان یک تفاهم، پذیرفته شده است. ERP یک سیستم به هم پیوسته است که دپارتمان‌های مختلف یک سازمان را به یکدیگر متصل کرده و به کارکنان آن یک نگاه جامع از تمام اطلاعاتی که اثر مالی روی کسب‌وکار دارند، می‌دهد. برخلاف تاریخچه ERP که از نرم‌افزارهای انبار و سپس کارخانه‌ای شکل گرفت، هسته اصلی ERP ماژول مالی و خصوصا حسابداری آن است و تمام اجزای آن حول این محور حرکت می‌کنند. اما این برداشت هنوز در کشور وجود دارد و تبلیغ می‌شود که هسته اصلی، سیستم‌های مدیریت تولید است. اکنون سازمان‌ها پذیرفته‌اند که به ERP نیاز دارند، اما انتظار دارند که ساده تر پیاده‌سازی شده و ساده‌تر قابل استفاده باشد. سادگی کلید تحولی است که در زمینه ERP در حال وقوع است و فروشندگان ERP، حداقل آنهایی که هوشمند هستند، تمام توجه خود را معطوف این موضوع کرده‌اند. امروز دیگر پروژه‌های چند ساله ERP، با پیچیدگی‌های زیاد و نیاز به کلی متخصص و منابع و هزینه‌های هنگفت در جهان مطرح نیست، بلکه اجرای مرحله‌ای، گام به گام، کم هزینه و کوتاه‌مدت ERP است که انتظار مشتریان و قصد فروشندگان است. دیگر اصراری بر راه‌اندازی تمام ماژول‌ها و تغییر یکباره تمام فرآیندها در یک پروژه وجود ندارد، بلکه پذیرفته شده است که استقرار ERP در سازمان یک فرآیند افزایشی و مرحله‌ای است که در کنار یک مدیریت تغییر منسجم موفق خواهد شد.

استفاده روزافزون از تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها و همراه بودن آنها نیز موجب شده است که مشتریان علاقه مند به دسترسی به بخشی از اطلاعات و عملیات خود از طریق اینترنت و روی این تجهیزات باشند، برای کاربران مهم است که هنگامی که در منزل هستند یا دور از محل کار خود، به سادگی و بدون نیاز به کامپیوتر، به اطلاعات کاری خود دسترسی داشته یا بتوانند از برخی رویدادها مطلع شوند. اما مشتریان به دنبال حصول چه منفعتی از ERP هستند؟ افزایش بهره‌وری عملیات، سهولت انجام کارها، بهینه کردن انبارش کالاها، یا کاهش هزینه‌های تولید؟ واقعیت این است که همه این موارد از منافع کلیدی ERPها هستند، اما منفعتی که عموم مشتریان امروزه به دنبال آن هستند، «بهبود تصمیم‌گیری» است. مشتریان به دنبال آن هستند که در زمان مناسب و سریع‌تر، تصمیم دقیق تری بگیرند و این میسر نمی‌شود مگر آنکه داده و اطلاعات کافی، به روز و در لحظه وجود داشته باشد و در شکلی پیشرفته‌تر تحلیل‌های کافی و پیش بین (Predictive Analytics) نیز به تصمیم‌گیران ارائه شود. به‌طور خلاصه می‌توان گفت که ERPها باید به سمت سهولت کاربری و سهولت پیاده‌سازی، در دسترس بودن روی انواع تجهیزات و تحلیلی شدن پیش بروند. خوشبختانه در ایران طی یکی دو دهه گذشته استفاده از سیستم‌های یکپارچه اطلاعاتی، که بخش زیادی از نیازهای اطلاعاتی سازمان‌ها را مرتفع می‌کنند، جا افتاده است، اما به دلیل برخوردهای سلیقه‌ای و نامناسب با ERP، این تکنولوژی فراگیر نشده و تصورات نادرست و قدیمی زیادی در مورد آن وجود دارد. یقینا ما نباید مسیری را که جهان در توسعه ERP تا کنون پیموده است، یک‌بار دیگر تکرار کنیم و لازم است که از هم‌اکنون با مفاهیم جدید این تکنولوژی را به‌کار ببندیم، اما نباید فراموش کنیم که این مسیر در مدتی طولانی در جهان شکل گرفته است و ارتقا از سیستم‌های یکپارچه اطلاعاتی به ERPها برای سازمان، مهاجرتی است که باید متناسب با شرایط و نیازهای خودمان آن را برنامه‌ریزی و اجرا کنیم. صرف نصب یک نرم‌افزار ERP، حتی اگر معروف‌ترین آن هم باشد، موفقیت در پیاده‌سازی و نهایتا حصول ارزش‌آفرینی مورد انتظار تامین نخواهد شد.