دکتر محمد مصدق، نخست وزیر وقت در ۱۷ آذرماه ۱۳۳۰ در آستانه انتخابات دوره هفدهم قانون‌گذاری، یک سخنرانی بسیار مهم و قابل تامل داشت که در آن خطاب به ایرانیان تاکید کرد که این انتخابات، نخستین انتخابات پس از مشروطیت خواهد بود که در آن نفوذ خارجی و دخالت ارباب قدرت و سیاست وجود نخواهد داشت. این انتخابات، کاملا آزاد خواهد بود و رای‌دهندگان باید با درنظرگرفتن وجدان و منافع ملی (وطن) هرکس را که مایلند و به شایستگی، دلسوزی و درستی او اطمینان دارند انتخاب کنند و تحت نفوذ و تلقین هیچ‌کس نباید باشند جز اراده، خواست و تشخیص خودشان و با چشم باز و پس از بررسی قبلی بسیار. مصدق در این نطق معروف خود خطاب به ملت افزود: شما با ورقه‌ای که به صندوق می‌اندازید برای دو سال سرنوشت خود و کشور[همه ملت] را در اختیار وکیل منتخب می‌گذارید، لذا باید قبلا این فرد یا افراد را به خوبی بشناسید که امانتدار باشند. وطن امانتی است که شما به دست ایشان می‌سپارید، وطن یعنی «خانه، کاشانه و همه چیز» اتباع. «شایسته‌سالاری» یعنی انتخاب شایسته‌ترین و بهترین نامزد یا نامزدها. این اصطلاحی است که در کتاب‌ها و دروس دموکراسی و علم حکومت به‌کار می‌رود. دموکراسی یعنی حکومت همه شما و شما انجام این مهم را وکالتا به منتخب خود واگذار می‌کنید که رفاه، سربلندی و آتیه و به عبارت ساده‌تر؛ مسیر زندگانی شما ـوطن ـ را تعیین کند، بنابراین «انتخاب کردن» کار ساده‌ای نیست، سرنوشت‌ساز است. غفلت و سهل‌انگاری در انتخاب کردن و انتخابات و تمرین دموکراسی یعنی شکست ملی و وارد مساله و مشکل شدن کشور و پشیمانی فردا سودی نخواهد داشت. وظیفه دولت در جریان انتخابات، تنها این است که از صندوق‌ها محافظت شود و آرای شما محفوظ بماند و خوانده شود و روز رای‌گیری آرامش و امنیت برقرار باشد. باید توجه داشته باشید با کارهایی که شده است، وطن ما ایران اینک زیر ذره‌بین جهانیان قرار دارد، باید رشد سیاسی و فرهنگی خودرا در این انتخابات آزاد به ثبوت برسانید که سلطه‌گران در اراده و رشد شما منفذی نیابند تا دوباره از آنجا وارد شوند و رخنه خود را شروع کنند که اخراج مجددشان اگر محال نباشد نیاز به زحمت و مرارت فراوان و صرف وقت دارد.