جایگاه آب و آب‌انبار در فرهنگ مردم تهران

همه این موارد موجب می‌شد بناهای مرتبط با آب نیز حرمت و اهمیت داشته و حتی جنبه «نیمه مقدس» بیابند تهران که مسائل و مشکلات آب و آبرسانی خاص خود را داشت، تا حدود زیادی از الگوی مشابه دیگر شهرهای ایران، در نحوه استفاده از آب و فرهنگ مرتبط با آن تبعیت می‌کرد، در این شهر هم، آب و آب‌انبارها بسیار مورد توجه و اهمیت بودند. این ابنیه پراکنده در سراسر تهران، به لحاظ تامین آب شرب و ریشه‌های فرهنگی خود، اهمیت داشتند. متن وقف‌نامه‌ها و کتیبه‌های سردر آب‌انبارها، تزئینات استفاده شده در ساختمان آنها و همچنین نذر و نیاز برای این ابنیه، نشان‌دهنده اهمیت و احترام این اماکن هستند. حرمت آب و اماکن مرتبط با آن در نظر مردم با این اعتقاد گره خورده بود که «رهبران مذهبی با لبی تشنه کشته شدند و بعضی مثل حضرت ابوالفضل(ع) برای دسترسی به آب به شهادت رسیدند، با توجه به پیشینه مذهبی و زحمتی که واقفین کشیدند، قدرش را بدانید.»

منبع: نسرین شهریوری و شهرام یوسفی‌فر، «بررسی کارکردهای پنهان آب‌انبارهای وقفی در تهران دوره قاجار»، پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، ۱۳۹۶.