تولد سلطان صاحب‌قران

ناصرالدین‌شاه قاجار ۲۵ تیر ۱۲۱۰ ه.ش در دهکده کهنمیر از توابع تبریز به دنیا آمد. او پیش از پادشاهی ناصرالدین میرزا خوانده می‌شد. ناصرالدین، فرزند محمد شاه قاجار و مهد علیا دختر امیرمحمدقاسم‌‌خان قاجار قوانلو بود. هنگام تولد، پدرش به همراه پدربزرگش عباس میرزا سرگرم مبارزه با ایلات سرکش شمال شرق خراسان بودند.

در دوران خردسالی و نوجوانی ناصرالدین‌‌شاه، کشاکش و اختلاف دائمی بر روابط مهدعلیا و محمد شاه سایه انداخته بود. به‌ دلیل این روابط تیره، برخورد محمدشاه با فرزندش سرد و بی‌‌محبت بود. باوجود چنین روابطی، او پس از درگذشت پسر بزرگش، ناگزیر تصمیم به انتصاب ناصرالدین به مقام ولیعهدی گرفت. تصمیم وی با مخالفت برادران و عموهایش روبه‌‌رو شد. طایفه قاجار دولو نیز که از دیرباز در رقابت با قاجارهای قوانلو بر سر تاج و تخت قاجار به‌ سر می‌‌برد، با این انتصاب که تضمین‌کننده ادامه سلطنت قوانلوها بود، مخالفت ورزید. از طرفی محمد شاه نیز آگاهی داشت در صورت سپردن منصب ولایتعهدی به برادران یا عموهایش (کسانی مانند بهمن میرزا و قهرمان میرزا که نامزد روس‌ها برای ولیعهدی قاجار بود) سلطنت خود را در خطر سرنگونی به دست آنان قرار خواهد داد. بنابراین بر خلاف میل خود، فرمان ولیعهدی ناصرالدین میرزا را صادر و به تبریز ابلاغ کرد. سال بعد، نیکلای اول در ایروان با ولیعهد ایران ملاقات کرد. ناصرالدین میرزا خبر درگذشت محمدشاه را در سال ۱۲۲۸ خورشیدی هنگامی که در تبریز بود شنید، سپس به یاری امیرکبیر به پادشاهی رسید و بر تخت طاووس نشست که البته پس از مدتی حکم اعدام امیرکبیر را در حالت غیر طبیعی صادر کرد.