زادروز امپراتور معمار

پنجمین امپراتور سلسله گورکانیان هند در ۵ ژانویه ۱۵۹۲ به دنیا آمد. شهاب الدین محمد شاه جهان، فرزند جهانگیر بین سال‌های ۱۶۲۷ تا ۱۶۵۸ میلادی بر بخش بزرگی از شبه‌قاره هند حکومت کرد. سلسله گورکانیان هند در عصر او به دولتی باشکوه مبدل شد.

شاه جهان که پیش از به دست‌گیری سلطنت به شاهزاده خرم شهرت داشت در پانزده ‌سالگی با ارجمند بانو دختر دایی خود ازدواج کرد و پس از آنکه موفق شد بر رقبا و کارشکنی‌ها غلبه کند و بر تخت سلطنت تکیه بزند، به نام «شاه جهان» شهرت یافت و همسر او نیز به «ممتاز محل» ملقب شد. ماجرای علاقه او به همسرش شهرت بسیاری دارد. آنها مدت ۱۸ سال در کنار یکدیگر زندگی کردند و یک‌سال پس از به قدرت رسیدن شاه جهان ممتاز محل که در تمام سفرها با شاه همراه بود دچار بیماری شد و از دنیا رفت. ثمره این عشق چهارده فرزند بود که تنها ۷ نفر از آنها به سنین بزرگسالی رسیدند.

شاه جهان مانند پدر بزرگ خود اکبرشاه به هنر، معماری و شعر و ادب فارسی علاقه بسیار داشت و در مدت ۳۱ سال سلطنت او آثار و بناهای متعددی به دستور وی ساخته شد و دربارش محل رفت و آمد اهل ادب و هنر بود. همچنین وی فرمان‌های خود را عمدتا به زبان فارسی صادر کرده است. بنای تاج محل و آرامگاه آصف الدوله - قلعه آگرا و قلعه سرخ دهلی و باغ شالیمار لاهور از جمله بناهایی است که در دوره زمامداری وی بر هندوستان ساخته شده است. بنای مرمرین عشق یا همان آرامگاه تاج محل که شاه بنابر وصیت همسر محبوب خود ممتاز محل ساخته است، جزو عجایب هفتگانه جدید در جهان است. این بنا ترکیبی از معماری ایرانی اسلامی و تا حدودی هندی است و شخص شاه در طراحی بخش‌های مختلف آن بسیار نقش داشته است. شاه جهان پیش از مرگ، مدتی را بیمار بود و از اداره امور کشور ناتوان شده بود و این امر موجب شکل‌گیری رقابتی خونین میان چهار فرزندش بر سر جانشینی شد که در نهایت به پیروزی اورنگ زیب انجامید. وی دیگر برادرانش را کشت و پدرش را به مدت ۸سال در قلعه آگرا زندانی کرد. شاه جهان سرانجام پس از تحمل یک دوره حصر و بیماری در ۲۲ ژانویه ۱۶۶۶ از دنیا رفت و جسدش در کنار ارجمند بانو (ممتاز محل) در تاج محل دفن شد.