در نشست پنجمین کنگره بین‌المللی جراحیهای چاقی و متابولیک مطرح شد
جراحی چاقی زیبایی یا درمان؟
یکی از محورهای مهم این همایش که شاید همواره در موضوع جراحی چاقی مغفول مانده اهمیت موضوع روان‌شناسی در زمینه چاقی است. به گفته برگزار‌کنندگان این همایش، بیماری چاقی عوارض روان شناختی دارد و افرادی که دارای اضافه وزن هستند از نظر زندگی شخصی و اجتماعی و در محیط کار خود با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. حتی برخی و شاید بخش زیادی از کارفرمایان حاضر به پذیرش افراد چاق نیستند یا این افراد درباره ازدواج با مشکلاتی مواجهند و حتی افرادی که پس از زایمان دچار عارضه چاقی شده‌اند، باز هم دچار مشکلات جدید در زندگی خود هستند.
در حوزه جراحی چاقی دو موضوع تخصصی پیش از جراحی وجود دارد؛ نخستین موضوع مبحث سبک زندگی است. مراعات‌های ساده‌ای لازم است تا افراد با آمادگی روانی و تقویت اراده فردی پای به اتاق عمل بگذارند و برای این منظور تمرین‌ها و آموزش‌های گام به گام برای این منظور وجود دارد که برای دستیابی به این هدف ضروری است. مساله بعد، انتظار بیماران از جراحی است؛ بیماری که قرار است جراحی کند با مشکلاتی در زندگی روبه‌رو شده و گاهی اوقات جراحی را به عنوان راه‌حلی برای درمان مشکلات مذکور انتخاب کرده است. به عنوان مثال در زندگی خود مورد خیانت قرار گرفته و گمان می‌کند اگر به وزن ایده‌آل برسد زندگی او به حالت قبل برمی‌گردد، اما ممکن است جراحی نتواند نقشی در رفع چنین مشکلاتی داشته باشد یا در سایر حوزه‌ها مانند از دست دادن شغل در نتیجه چاقی و... نیز مشابه همین مثال را می‌توان ذکر کرد. بر این اساس باید پیش از جراحی برای بیمار مشخص کرد که انتظار او از جراحی چاقی دقیقا چیست؟
موضوع دیگری که از اهمیت زیادی برخوردار است، مساله آمادگی برای پذیرش مسائل پس از بیماری توسط بیمار است. بیماران پس از جراحی، فرآیند سیری را به عنوان یک فرآیند متفاوت می‌نگرند و شاید با خوردن چند قاشق غذا میلی به آن نداشته باشند، اما از منظر روانی نتوانند این سیری را بپذیرند. به همین دلیل از نظر روان‌شناختی باید آمادگی کافی برای پذیرش شرایط جدید را داشته باشند. بر این اساس روان‌شناسان قبل و بعد از جراحی بیماران را برای پذیرش همه این موضوعات آماده می‌کنند.
جراحان حوزه چاقی معتقدند هیچ جراحی چاقی مداومت مادام‌العمر ندارد، زیرا چاقی یک بیماری مزمن است و برای انواع جراحی چاقی، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد امکان بازگشت را باید در نظر گرفت که نیمی از آن به خود بیمار و نیمی به جراح بستگی دارد؛ به عنوان مثال کم‌تحرکی یا عدم رعایت عادات غذایی و سبک زندگی و... همگی در بازگشت این بیماری اثرگذارند همچنین انتخاب جراحی مناسب یا انجام درست جراحی توسط جراح که همه این موضوعات برای بازگشت بیماری مهم هستند.
چاقی؛ منشأ بیماری‌های مختلف
رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران در این نشست که برای تشریح اهداف پنجمین کنگره جراحی چاقی و متابولیک با حضور خبرنگاران حوزه سلامت و بهداشت برگزار شد با بیان اینکه بیش از ۶۰ درصد از جمعیت کشور که بالغ بر ۵۰ میلیون نفر می‌شوند چاق هستند، افزود: ۱۲درصد جمعیت کشور به بیماری‌های دیابت و بین ۲۵ تا ۳۳ درصد از جمعیت به فشار خون مبتلا هستند که منشأ همه این بیماری‌ها چاقی است. به گفته او از سنین کودکی تا میانسالی و کهولت، چاقی سلامت و کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و منجر به بروز بیماری‌هایی می‌شود که بر طول عمر تاثیر می‌‌گذارند. به گفته عبدالرضا پازوکی در چاقی مفرط تا۲۰ سال کاهش طول عمر وجود دارد و برای کاهش ریسک‌های ناشی از آن نیاز به جراحی است. معیار ما برای اضافه وزن و چاقی، شاخص توده بدنی (BMI) است، به‌طوری که عدد ۵/ ۱۸ تا ۲۵ عددی نرمال محسوب می‌شود و ۲۵ تا ۳۰ را اضافه وزن و ۳۰ به بالا را چاقی می‌‌دانیم. وی گفت: جراحی چاقی یک ضرورت درمانی است و نباید آن را جراحی زیبایی دانست و ایران در سطح بین‌المللی، یکی از کشورهای موفق در عرصه جراحیهای چاقی و متابولیک است.
رئیس پنجمین کنگره بین‌المللی جراحیهای چاقی و متابولیک افزود: بررسی‌‌های علمی نشان داده میزان عوارض و مشکلات جراحی چاقی کمتر از جراحیهای کیسه صفرا یا آپاندیس است و از سال ۸۴ دوره‌های کوتاه‌مدت و از سال ۸۶ دوره فلوشیپ جراحی چاقی را در سطح منطقه ایجاد کردیم و نخستین مرکز قطب جراحی متابولیک بیمارستان حضرت رسول اکرم در خاورمیانه است. در حال حاضر شش مرکز دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، شهید بهشتی، مشهد، شیراز و اصفهان در حال تربیت فلوشیپ جراحی چاقی هستند.
جراحی چاقی کار تیمی است
در ادامه این نشست دبیر علمی پنجمین کنگره جراحیهای چاقی و متابولیک، با بیان اینکه انتظار داریم بیمه‌ها هم درمان‌‌های نوین را تحت پوشش ببرند، افزود: چاقی یک بیماری متابولیک است، این یعنی چاقی عوارضی نظیر فشار خون بالا، چربی خون، آپنه خواب، کمردرد و... را به دنبال دارد؛ پس جراحی چاقی می‌تواند به درمان سایر بیماری‌های فرد کمک کند. کرمان ساروی با بیان اینکه این جراحی‌ها باید توسط پزشکان فلوشیپ انجام شود، ادامه داد: این عمل، کار یک جراح عمومی نیست مگر جراحان عمومی که دوره‌هایی گذرانده باشند و انجمن، صلاحیت آنها را تایید کرده باشد.
وی با بیان اینکه از ۲۱ کشور سخنران در کنگره حاضر هستند، ادامه داد: این سخنرانان از استادان برجسته آمریکایی و اروپایی هستند که درباره روش‌های جدید جراحیهای چاقی، سخنرانی خواهند کرد.۳۴ مقاله برای کنگره پذیرفته شده است و در کنار آن، کارگاه‌هایی نیز با موضوع چاقی برگزار خواهد شد. وی گفت: عنوان جراحی چاقی به جراحی متابولیک تغییر کرده است، چون چاقی یک بیماری متابولیک است. دبیر علمی کنگره بین‌المللی جراحیهای چاقی و متابولیک در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه چاقی منجر به نازایی، فشار خون، آپنه خواب و کاهش ۱۵ساله سن فیزیولوژیک بدن می‌شود، افزود: در جراحی چاقی، معده کوچک یا بخشی از جذب غذاها کم می‌شود، اما نباید به این جراحی مانند یک شعبده‌‌بازی نگاه کرد، زیرا آنچه به ماندگاری کاهش وزن و بهبود پس از جراحی چاقی کمک می‌کند پایبندی به رژیم غذایی و انجام ورزش روزانه است.
ساروی با بیان اینکه جراحی چاقی نیازمند حضور تیم پزشکی است، بیان کرد: برای نخستین‌بار در کنگره یک بخش را به جراحان جوان اختصاص دادیم تا تجارب خود را با یکدیگر و به همراه استادان به اشتراک بگذارند. وی ادامه داد: جراحی چاقی از سن ۱۶ تا ۶۵ سالگی قابل انجام است و در صورتی که فرد شرایط بیهوشی را داشته باشد می‌توان آن را انجام داد.
عوارض جراحی چاقی چیست؟
دبیر اجرایی پنجمین کنگره جراحی چاقی و متابولیک نیز با بیان اینکه در این کنگره ۶میهمان خارجی به صورت حضوری سخنرانی خواهند کرد، تاکید کرد: از آنجا که افراد چاق در معرض خطر ۲۱ نوع سرطان قرار دارند، بنابراین جراحی چاقی، یک عمل زیبایی نیست و در همه جای دنیا، بیمه‌ها از جراحی چاقی استقبال می‌کنند، زیرا این جراحی از هزینه‌های سلامت کم می‌کند. بنابراین از وزارت بهداشت و سازمان‌های بیمه‌‌گر می‌خواهیم در کشور نیز از این عمل جراحی حمایت کنند. فولاد اقبالی اضافه کرد: جراحی چاقی در افراد ۱۶ تا ۶۵ سال انجام می‌شود و پیروی از سبک زندگی سالم، ورزش و تغدیه سالم بعد از عمل بسیار ضروری است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر عوارض ناشی از جراحیهای چاقی بیان کرد: یکی از اهداف کنگره بحث درباره عوارض و به حداقل رسیدن این عوارض است. از جمله مزایای کار تیمی قبل از انجام عمل جراحی، این است که تمام بیماران قبل از اعمال جراحی، با جراحی و عوارض آن آشنا شوند و راه‌های مقابله با عوارض را بدانند. خطر عوارض جراحی چاقی در صورتی که نکات از سوی بیمار رعایت شود؛ به حد انجام عمل جراحی کیسه صفرا پایین می‌‌آید، اما اگر پیگیری‌‌های بیمار به‌طور مرتب انجام نشود یا بیمار نکات تغذیه‌‌ای و پزشکی گفته‌شده را رعایت نکند این جراحی خطرات و عوارضی به دنبال دارد.
دبیر اجرایی پنجمین کنگره بین‌المللی جراحی چاقی افزود: در کل از هر هزار مورد جراحی چاقی که انجام می‌شود، یک مورد مرگ‌‌ومیر رخ می‌دهد. از هر هزار نفری که جراحی چاقی انجام می‌دهند در ۳ تا ۶ نفر، خونریزی رخ می‌دهد که دو مورد از آنها به مداخلاتی مانند مداخله لاپاراسکوپیک نیاز دارد؛ لخته شدن خون در پا و آمبولی ریه از دیگر عوارض این جراحی است که با پوشیدن جوراب واریس و راه رفتن بیمار پس از جراحی، این عارضه قابل کاهش یافتن است. وی ادامه داد: اگر استانداردهای جراحی و نکات آموزش داده شده به بیمار رعایت شود عوارض قابل چشم‌‌پوشی است اما اگر جراحی چاقی توسط افراد بدون مدرک انجام شود یا تیم پزشکی به درستی بیمار را قبل و بعد از عمل پایش نکند، عوارض عمل جراحی چاقی بسیار خطرناک خواهد بود.
ایران در جراحی چاقی حرف برای گفتن دارد
در این نشست رئیس انجمن جراحی چاقی ایران نیز با بیان اینکه جراحی چاقی را باید به صورت تیمی از متخصصان تغذیه، جراح چاقی و بیهوشی و... با همکاری یکدیگر انجام داد، گفت: اگر جراحی چاقی توسط پزشکی انجام شود که تجربه کافی ندارد یا تیم تخصصی برای پیگیری وضعیت بیمار فعالیت نکنند، ممکن است منجر به سوءتغذیه و مرگ بیمار شود در غیر این صورت عوارض ناشی از جراحی چاقی معادل جراحی کیسه صفراست.علیرضا خلج افزود: با وجود تحریم‌ها و مشکلاتی که داریم، اما ایران جزو کشورهایی است که در رشته جراحی چاقی، حرف برای گفتن دارد. قطعا کسی باید عمل جراحی چاقی را انجام دهد که دوره‌های تخصصی را گذرانده باشد.وی ادامه داد: از سال ۱۳۹۰، تصویب شده فقط کسانی که فلوشیپ جراحی چاقی هستند، مجاز به انجام عمل چاقی هستند. خلج با بیان اینکه مهم‌ترین علت قابل پیشگیری مرگ و میر افراد، چاقی است، اظهار کرد: جراحی چاقی برای افرادی انجام می‌شود که به هیچ عنوان نمی‌توانند با رژیم غذایی و ورزش و سایر درمان‌‌ها، وزن خود را کاهش دهند.
لایف استایل عامل مهم درمان چاقی
مدیر علمی گروه غیرجراحی پنجمین کنگره بین‌المللی جراحیهای چاقی و متابولیک نیز در این نشست خبری با بیان اینکه جراحی چاقی، فقط قسمتی از درمان چاقی است، گفت: اگر اصلاح سبک زندگی فرد مانند وضعیت تغذیه و تحرک بدنی اتفاق نیفتد، در بازه زمانی ۶ماهه پس از جراحی، کاهش وزن رخ می‌دهد اما استمرار نمی‌‌یابد و ممکن است عوارض خطرناکی نیز برای بیمار به جا بگذارد.
به گفته غلامرضا محمدی، نکته‌ای که وجود دارد آن است که تعادل وزنی به رابطه بین ورودی و خروجی در بدن وابستگی دارد. ورودی زیاد یا خروجی کم باعث چاقی می‌شود و جراحی سعی می‌کند این تعادل را ایجاد کند، اما پس از جراحی تنظیم ورودی و خروجی و تطابق این دو از اهمیت زیادی برخوردار است. گاهی اوقات یک ماده غذایی پرکالری حتی در حجم کم می‌تواند یک ساعت ورزش سنگین را بی‌نتیجه کند. البته سوخت‌و‌ساز پایه نیز در این موضوع اهمیت دارد. ارزیابی این سه موضوع یعنی فعالیت‌های بدنی، تغذیه و سوخت‌و‌ساز پایه برای رسیدن به نتیجه قطعی از اهمیت برخوردار است. گاهی اوقات شخص هیچ ورودی ندارد و با وجود تلاش و ورزش و تمرین بسیار باز نتیجه کافی به دست نمی‌آورد که دلیل آن ناترازی در سوخت و‌ساز پایه در بدن است که باید مورد ارزیابی قرار گیرد. استپ وزنی یکی از موضوعاتی است که در این مسیر شاهد آن هستیم ازاین رو استفاده از یک تیم برای دستیابی به نتیجه ضروری است که می‌تواند شامل متخصصان تغذیه، ورزش، روان‌شناسان و... باشد.
