شماره روزنامه ۵۹۹۵
|

سرمایه داری

سرمایه داری

  • اژدهای محتاط، فیل دمان و داستان ایران

    حسین سلاح‌ورزی نايب رئيس اتاق ايران
    رهبران حزب کمونیست چین چند روز پیش توسعه لیبرالیسم اقتصادی در این کشور را جشن گرفتند و از فردی مثل کلاوس شاوب آلمانی، مبتکر و مؤسس همایش اقتصادی داووس که آن را نماد سرمایه‌داری می‌دانند و شماری از میلیاردرهای چینی تقدیر کردند.
  • یک سوپرسوسیالیست نامزد رقابت با ترامپ

    دنیای اقتصاد: سناتور الیزابت وارن، از ماساچوست، منتقد تند و تیز بانک‌های بزرگ و سرمایه‌داری به‌طور رسمی روز دوشنبه اعلام کرد که قصد ورود به انتخابات سال ۲۰۲۰ ریاست‌جمهوری را دارد و به این ترتیب به نخستین فرد برجسته‌ای تبدیل شد که به‌طور رسمی نامزدی خود را برای انتخابات اعلام کرد. به نوشته نیویورک‌تایمز، اعلام نامزدی وی نشان‌دهنده اختلافات ایدئولوژیک در درون دموکرات‌ها است که قصد دارند در انتخابات آتی به رقابت با دونالد ترامپ بپردازند.
  • جلیقه زردها به الکوثر رسیدند

    ايسنا: در هفتمین شنبه سیاه جنبش ضد سرمایه‌داری در فرانسه گروه سیاسی شبکه جهانی الکوثر، شب گذشته در برنامه زنده گفت‌وگوی سیاسی«قضیه ساخنه» به موضوع استمرار اعتراضات فرانسوی‌ها و جلیقه زردها پرداخت.
  • رکود منطقه‌ای یا جهانی؟

    گروه نویسندگان دویچه وله
    پس از دوره رونق، رکود رخ می‌دهد و عده بسیار کمی از اقتصاددان‌ها با این قاعده که در ۱۵۰ سال اخیر در اقتصادهای مبتنی بر بازار و سرمایه داری مشاهده شده، مخالف هستند. اتفاق نظر مشابه بین اقتصاددان‌ها بر سر پایان یافتن دوره رونق کنونی در حال شکل‌گیری است و احتمالا این پایان در سال جدید میلادی یا سال ۲۰۲۰ رخ خواهد داد. دوره رونق پس از بحران مالی و رکود اقتصادی سال ۲۰۰۸، در بسیاری از کشورها طولانی ترین دوره بوده است. اگر اقتصاد آمریکا تا سه ماهه دوم سال آینده میلادی دچار رکود نشود که به احتمال زیاد…
  • ۱۰ درس اساسی برای ارزش‌آفرینی شرکت‌ها

    مترجم: مریم رضایی
    منبع: BCG: در سال ۱۶۰۲ وقتی شرکت Dutch East India رسما مالکیت خود را اشتراکی کرد و به‌صورت سندیکایی درآورد، تجارت و بازرگانی به سرمایه‌داری تبدیل شد. کمی پس از آن، در سال ۱۶۲۲، اولین مناقشه بین مدیران و سهامداران، پیش آمد و یکی از افراد درگیر در ماجرا با ادعای نبود شفافیت، نظارت و تخصیص سرمایه، شکایت کرد. طی چهار قرن پس از آن، مدیران و مالکان شرکت‌ها همواره در مورد بهترین شیوه‌های کنترل و اداره تنش‌های موجود بین ارزش‌آفرینی بلندمدت برای سهامداران و هزاران هدف مدیریتی دیگر، در تقلا بوده‌اند. گروه مشاوره…
  • اعتراف نخست‌وزیر فرانسه درباره جلیقه‌زردها

    خبرگزاری صدا و سیما نوشت: نخست وزیر فرانسه اذعان کرد دولت فرانسه در مدیریت اعتراضات فعالان جنبش ضد سرمایه داری در این کشور دچار اشتباه شده است.
  • پاریس بار دیگر آرایش جنگی به خود گرفت / تصاویر

    در پنجمین هفته متوالی از اعتراضات مردمی به نظام سرمایه داری در فرانسه؛ از صبح امروز شهرهای این کشور به ویژه پاریس بار دیگر آرایش جنگی به خود گرفته است. جنبش ضدسرمایه داری (جلیقه زردها) و مخالفان سیاست های دولت امانوئل ماکرون از دقایقی پیش آرام آرام در حال آمدن به محل های برگزاری تظاهرات هستند.
  • موانع داخلی رشد سرمایه‌داری در ایران

    بررسی نظام سنتی جامعه ایرانی و تحولاتی که در اواخر سده گذشته و اوایل سده کنونی هجری قمری در آن روی داده ما را به نتیجه‌گیری‌هایی درباره موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری نوین صنعتی و مردم‌سالاری در جامعه ایرانی هدایت می‌کند. موانع تاریخی رشد سرمایه‌داری نوین صنعتی و مردم‌سالاری در ایران به‌طور عمده، از ترکیب دو دسته پدیده‌ها و نهادهای داخلی و خارجی سرچشمه می‌گیرند. موانع داخلی رشد سرمایه‌داری را باید درخصوصیات شیوه‌های تولید شهری، روستایی و ایلی و نظام سیاسی و اجتماعی حاصل از آن جست و جو کرد. حال…
  • توصیه رئیس قوه‌قضائیه به مسوولان فرانسوی

    دنیای اقتصاد: رئیس قوه‌قضائیه با اشاره به فرمایش‌های مقام معظم رهبری در خصوص موج بیداری اسلامی، تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب سال‌ها قبل پیش‌بینی کرده بودند که موج بیداری اسلامی در کشور‌های اسلامی ساکن نخواهد ماند و به اروپا نیز سرایت خواهد کرد. امروز با توجه به اعتراضاتی که در قلب اروپا شاهد آن هستیم، می‌بینیم که پیش‌بینی مقام معظم رهبری در حال تحقق است و سرنوشت محتوم بی‌عدالتی ناشی از سرمایه‌داری لجام گسیخته، اعتراضاتی است که گریبان حامیان ظلم به مستضعفان را می‌گیرد.
  • استیضاح دولت فرانسه کلید خورد

    باشگاه خبرنگاران جوان: سه حزب مخالف مکرون در نشستی مشترک تصمیم گرفتند استیضاح دولت این کشور را به جریان بیاندازند.
  • محرمانه‌های کره‌شمالی

    دانیل تودور / جیمز پی‌یر سون ترجمه: محمدحسین باقی
    سوار شدن به اولین قطار کره‌شمالی تا مدت‌ها یک رویداد خاطره‌انگیز تلقی می‌شد. مردان به‌طور اخص برای اولین‌بار آن را طی خدمت نظامی تجربه کردند یعنی زمانی که برای خدمت در فلان واحد نظامی خاص به نقطه‌ای از کشور اعزام می‌شدند. با این حال، این روزها نوع جدیدی از مسافر درحال ظهور است. از زمان طلوع سرمایه‌داری توده‌ای، تعداد روزافزونی از «مسافران سوداگر» مبادرت به مسافرت در اقصی نقاط کشور کرده‌اند. این روش حمل‌ونقل به سوداگران اجازه می‌دهد که واحدهای کاری خود را ترک و به مراکز تجاری سفر کنند و کالاها…
  • ریختن آب به آسیاب سرمایه‌داری!

    زیتون مصباحی‌نیا
    رمان «ارتش تک‌نفره» از موآسیر اسکلیر داستان مردی است یهودی که خانواده‌اش در کودکی به دلیل آزارهای قومی و اقلیت‌کشی از روسیه به برزیل مهاجرت کرده‌‌اند. جمله‌ای در سراسر رمان تکرار می‌شود: «می‌آغازیم به ساختن جامعه‌ا‌ی نوین». شعار کمونیست‌ها. مایر گوینزبیرگ آدمی است معمولی که تمام همّ و غمش در زندگی تحقق این شعار است.
  • متهم اصلی اعتراض کارگری

    دنیای اقتصاد: تعویق پرداخت حقوق و نااطمینانی درخصوص آینده شغلی موجب اعتراض برخی کارگران شده است. گروهی ریشه این معضلات را فرآیند معیوب خصوصی‌سازی می‌دانند و برگشت به «مالکیت دولتی» را پیشنهاد می‌کنند. اما گروهی دیگر عقیده دارد «سرمایه‌داری دولتی» عامل بروز چنین معضلاتی بوده و راه‌حل «اصلاح رویه‌ها به سمت رویکرد مبتنی‌بر اقتصاد رقابتی» است. گروه دوم برای اثبات نظر خود، تجارب متفاوت خصوصی‌سازی در دنیا را مورد استناد قرار می‌دهند.خصوصی‌سازی در آلمان موجب افزایش کارآیی و بهبود رفاه شد اما در روسیه باخت اجتماعی…
  • اقتصاد آزاد و سرمایه‌داری دولتی

    محمود صدری
    طرفداران اقتصاد آزاد در همه جای جهان، از جمله ایران، همواره با پرسش‌ها و نقدهایی تکراری روبه‌رو هستند و پاسخ‌ها و توضیحاتشان معمولا به سد مقاومت‌های چندسویه می‌خورد. یک‌سوی طیف مقاومت‌ها، کسانی هستند که دقیقا می‌دانند اقتصاد آزاد راه کسب درآمد آسان و کم‌ریسک را بر آنان می‌بندد و آگاهانه در مقابل آزادی اقتصادی و رقابت و شفافیت می‌ایستند.
  • دلیل عجیب طراحی شلوار گل مالی یک‌ونیم میلیونی

    خراسان نوشت: بعد از مد شدن شلوار جین های پاره و طرح های عجیب دیگر، چند روزی است که شلوارهای گِلی با قیمت های بالا یکی از اخبار منتشر شده در فضای مجازی است. اگرچه ممکن است یک مد جدید خیلی مورد استقبال قرار نگیرد اما با گذشت زمان کم کم مورد توجه قرار می گیرد و حتی کسانی که در ابتدا آن را دوست نداشتند، برای خریدنش دست به جیب هم می شوند.
  • اشتراکات تجار قاجاری

    تجار قاجاری همه به عمده‌فروشی می‌پرداخته‌اند. ولی معمولا در رشته خاصی از تجارت یا در واردات و صادرات کالاهای خاصی تخصص نداشته‌اند و در صورت لزوم به تجارت و مبادله کالاهای گوناگون و نیز به صرافی می‌پرداختند. فعالیت عمده آنان گردآوری و صدور موادخام مورد نیاز ابزارهای خارجی، در راس آن تریاک، پنبه، ابریشم، خشکبار و مواد غذایی و وارد کردن کالاهای صنعتی به خصوص قماش منچستر و قند و شکر و چای بود. برخی از آنان همراه با تجارت به سرمایه‌گذاران در صنایع نیز اقدام می‌کردند و تمایزی میان سرمایه‌داری تجاری…
  • محرمانه‌های کره‌شمالی

    دانیل تودور / جیمز پی‌یر سون ترجمه: محمدحسین باقی
    آیا می‌دانستید که مردمان متوسط‌الحال کره‌شمالی وابسته به روندهای سرمایه‌داری هستند؟ یا می‌دانستید که لااقل نیمی از مردم کره‌شمالی فیلم‌ها و تئاترهای تلویزیونی کره‌جنوبی را می‌بینند و به موسیقی پاپ کره‌جنوبی گوش فرا می‌دهند؟ و آیا می‌دانستید که سربازان کره‌شمالی زمان بیشتری را صرف کار روی پروژه‌های خصوصی ساخت‌وساز می‌کنند تا توطئه برای تخریب سئول؟ این روزها «پیونگ‌یانگ‌شناسی» [Pyongyangology] به صنعتی نوپا تبدیل شده که الهام‌بخش نوشتن کتاب‌ها، یادداشت‌ها و مطالب روزنامه‌ای و اسناد است.…
  • وضع طبقه حاکم در آستانه مشروطه

    درباریان و اشراف و ملوک‌طوایف که قسمت اساسی طبقه حاکمه را تشکیل می‌دادند بر اثر ورود سرمایه‌داری خارجی و ایدئولوژی رو به ضعف می‌رفتند. سرمایه‌داری خارجی برای عرضه یا عبور کالای خود یا کشف معادن و کسب امتیازات اقتصادی در ایران امنیت می‌خواست و به این ترتیب برای از بین بردن ناامنی که از خصایص دوران ملوک‌الطوایفی است، کوشش فراوان می‌کرد. سرمایه‌داری داخلی نیز از این نظر با سرمایه‌داری خارجی هم‌آوا بود. این کوشش و نبرد سرمایه‌داری خارجی و داخلی هم به تضعیف سیستم ملوک‌الطوایفی کمک می‌کرد.
  • شرایط ویژه و سوء‌تفاهم

    محمود صدری روزنامه‌نگار
    نخستین آشنایی ایرانیان با متون اقتصادی، چپ‌گرایانه و در ستیز با اقتصاد آزاد بود. امروز هم هنوز همین تلقی از اقتصاد، غالب است. ظاهرا نخستین متن اقتصادی مدونی که ایرانیان خوانده‌اند، گزیده‌هایی از کتاب «اصول اقتصاد سیاسی» نوشته سیسمون دو سیسموندی اقتصاددان سوئیسی بوده است. این کتاب در اواخر پادشاهی محمدشاه قاجار با عنوان فارسی «اکونومی پلتیک یا آداب مملکتداری» با ترجمه رضا (ژول) ریشار فرانسوی منتشر شده است. «اکونومی پلتیک» کتابی انتقادی و خلاف آن چیزی بود که بعدها در دانشکده‌های اقتصادی جهان…
  • سوسیالیسم رادیکال علیه سرمایه‌داری دولتی

    دنیای اقتصاد: اینها همان کسانی هستند که هدف بهترین دانشگاه‌های چین تولید آنها بود: مردان و زنانی جوان که در ایدئولوژی حزب کمونیست چین غرق شده‌اند. آنها مارکس و لنین و مائو می‌خوانند و گروه‌های دانشجویی را شکل می‌دهند تا در مورد ترقی و پیشرفت سوسیالیسم بحث کنند. آنها رفتار پرولتاریای دانشگاه از جمله نگهبانان، آشپزان و کارگران ساختمانی را بررسی می‌کنند. آنها داوطلبانه به خانواده‌های روستایی کمک می‌کنند و بر حسب وظیفه شعارهای پرزیدنت «شی» را تکرار می‌کنند.
  • آخرین سنگر سرمایه‌داری دولتی

    55آنلاین: مکتب «سرمایه‌داری دولتی» این روزها پس از شکست سنگین «دلار ۴۲۰۰ تومانی» به تئوریسین‌های اقتصادی دهه ۶۰ پناه برده است تا با نقاب «حمایت از طبقات محروم» بتواند «ماشین توزیع رانت» را دوباره به کار اندازد.تئوریسین‌های اقتصادی دهه ۶۰ اگرچه اکنون خود را نهادگرا می‌خوانند، اما در عمل به هیچ‌کدام از آموزه‌های نهادگرایان شهیر چون داگلاس نورث، عجم‌اوغلو و دسوتو وفادار نیستند.
  • گفته ها

    جیمز اسکات در اقتصاد معنوی دهقان، اخلاق معاشی اقتصاد روستایی پیش از سرمایه‌داری را چنین شرح داده است.
  • افسانه «نوسازی اقتدارگرا»

    نویسندگان: بوبولو و لیلیا شوتسووا ترجمه: محمدحسین باقی
    الگوی چین نزد منتقدان یک ناسزا است. این اصطلاح تمام اشکال سوءاستفاده‌های حقوق بشری، فساد روزافزون و سوءحکمرانی، استثمار اقتصادی، بدتر کردن بی‌عدالتی‌ها و فرسایش و ویرانی محیط‌‌زیست را پنهان می‌سازد. با این حال، موافقان و منتقدان بر یک چیز توافق دارند: اینکه مدل چین یک مدل سرمایه‌داری اقتدارگرایانه است. آنها این مدل را با چند ویژگی قابل‌توجه پیوند می‌دهند: همزیستی نوسازی اقتصادی و سیاست‌های غیردموکراتیک؛ کنترل دولتی «فرماندهی از بالا»ی اقتصاد؛ مدیریت اقتصادی از بالا به پایین و اصلاحات آهسته و پی…
  • افسانه «نوسازی اقتدارگرایانه»

    نویسندگان: بوبولو و لیلیا شوتسووا ترجمه: محمدحسین باقی
    در سال‌های اخیر، چین به‌عنوان نمادی برای یک «الگوی» جدید اقتصادی جلوه کرده که معمولا به آن «نوسازی اقتدارگرا» یا «سرمایه‌داری دولتی» می‌گویند. این ایده که توسعه اقتصادی به بهترین شکل و با یک دولت عاقل و «قیم» مدیریت شود، به‌طور خاص، در پرتو بحران مالی جهانی «مد» شده است. نزد بسیاری از ناظران، این بحران نه‌تنها ضعف اقتصادهای توسعه‌یافته غربی را در معرض نمایش قرار داده، بلکه ارزش لیبرالیسم دموکراتیک را هم زیرسوال برده است.
  • گفته‌ها

    سر هنری ساویچ لندور مامور انگلیسی در اوایل قرن بیستم، در گزارشی که از وضع ایران ارائه کرده است، نبود سرمایه‌داری ملی در ایران یا عدم حضور تجار ایرانی در تجارت‌های بزرگ را ناشی از «ناآشنایی و نابلدی» آنها دانسته است.
  • طبقه ناراضی عصر قاجار

    مشکلات طبقه تاجر و بازرگان ایرانی در عهد قاجار، هم ناشی از سیاست غارتگرانه حکام داخلی بود و هم برخاسته از وضعیت نیمه استعماری مناطق اقتصادی ایران که به تصرف روس و انگلیس درآمده بود؛ مجموع اینها و مسلما شرایط برآمده از آن که ارتباط تنگاتنگی هم با یکدیگر داشتند، عواملی بودند که مانع از رشد سرمایه‌داری در ایران می‌شد و در نتیجه با توجه به رشد سرمایه‌داری در جهان، نارضایتی تجار ایرانی را به‌دلیل کوتاه شدن دستش چه از بازار داخلی و چه به‌دلیل عدم توانایی ورود به بازارهای جهانی به‌وجود آورد. این بود…
  • خداحافظی کوبا با میراث مارکسیسم

    دنیای اقتصاد: کوبای کمونیستی پس از شش دهه مالکیت خصوصی را پذیرفت. کاسترو و یارانش برای دهه‌ها این نوع از مالکیت را به‌عنوان نماد نظام سرمایه‌داری مورد انکار قرار داده بودند. این تحول بزرگ قرار است در قانون اساسی جدید کوبا گنجانده شود. در قانون قبلی صرفا مالکیت دولتی، تعاونی، کشاورزی و سرمایه‌گذاری مشترک به رسمیت شناخته شده بود. هدف این اصلاحات تقویت اقتصاد و افزایش سرمایه‌گذاری خصوصی است. مقامات کوبا معتقدند قانون اساسی سال ۱۹۷۶ پاسخگوی امروز نیست.
  • گره‌گاه‌های جنسیت

    مريم نورائي نژاد
    کتاب «مجموعه مقالاتی درباره گره‌گاه جنسیت و دیگر نظام‌های سلطه» دربردارنده مقالاتی از کیمبرلی کرنشاو، آنجلا دیویس، پاتریشیا کالینز، اونجلینا هالوینو، چاندرا موهانتی و آدری لرد، صاحبنظران معاصر و برجسته فمینیسم است. گروهی از مترجمان به سرپرستی فرانک فرید، مقالات برجسته این صاحبنظران را به فارسی ترجمه کرده‌اند.
  • داستان کارخانه برق

    داستان خرید کارخانه برق حاج امین‌الضرب به این صورت بر سر زبان‌ها بود که حاجی امین‌الضرب که اصفهانی زیرک و تاجر سرمایه‌داری بود و جز ملتزمین رکاب با مظفرالدین‌شاه به روسیه رفت.
  • توسعه وابسته در ایران

    از دهه ۱۸۸۰ به بعد، به سبب بهبود سیستم حمل‌ونقل، ایجاد خطوط جدید تلگراف به اروپا، رفت و آمد کشتی‌های بخار در دریای خزر و خلیج‌فارس و به‌خصوص افتتاح کانال سوئز، تجارت ایران با اروپا چندبرابر شد. تقاضای پنبه، برنج، میوه، ابریشم و تریاک در اروپا، تاثیر مهمی در کشاورزی ایران گذاشت و زراعت محصولات نقدآور جای زراعت معاشی را گرفت. افتتاح سازمان‌های مالی دولت‌های بریتانیا و روسیه در ایران نیز به تجارت شتاب داد.
بیشتر