اقتصاد ایران

دنیای اقتصاد: در هفته‌های اخیر، این موضوع در محافل رسمی و فضای مجازی مطرح شده که رابطه نقدینگی و تورم در اقتصاد ایران به چه شکل است؟ در این بین گروهی معتقدند که نقدینگی در اقتصاد ایران عامل افزایش نرخ تورم نیست و نباید نگران رشد نقدینگی بود. برخی دیگر معتقدند که نقدینگی متغیر مهمی برای مهار تورم است و نمی‌توان در شرایطی که نقدینگی تا سطح ۴۰درصد رشد داشته است، صحبت از مهار تورم کرد. مسعود نیلی در یک گفت‌وگوی تحلیلی، به بررسی رابطه نقدینگی و تورم طی دهه‌های اخیر پرداخته است. نکته کلیدی در صحبت‌های این…

دنیای‌اقتصاد: نیروی انسانی یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌‌‌های تولید در ایران است که کمبود آن و همچنین کهولت سنی در این زمینه، معضل بزرگ رشد تولید کشور شده است. اقتصاد ایران با پتانسیل‌‌ بالای خود، توانایی افزایش تولید برای اضافه کردن بر حجم مبادلات خود با دیگر کشورها را دارد؛ اما تا زمانی که مشکلات کلان و در عین حال ساده‌‌‌ای همچون صندوق‌های بازنشستگی و افزایش رغبت کارفرمایان به بهبود تولید و حفظ نیروی کار متخصص برطرف نشود، ایران به درجا زدن در میزان تولید و تجارت خود ادامه می‌دهد.

شواهد چند سال اخیر نشان داده است که قیمت‌گذاری دستوری محصولات لبنی، همه افراد را در جایگاه متهم قرار می‌دهد و از طرف دیگر همه افراد را مدعی می‌کند و هیچ اثری بر بهبود اقتصاد ایران و بالاخص صنعت لبنیات نداشته است. قیمت‌گذاری دستوری باعث شده است که سیاستگذاران نتوانند اهداف خود را آنچنان که بایسته و شایسته است، به منصه ظهور برسانند. مهم‌ترین مانع پیش ساخته در ارتباط با قیمت‌گذاری دستوری، دخالت دولت برای نهاده‌های ورودی به دلیل قیمت‌های دستوری می‌تواند باشد. به این معنی که دولت به دلیل اینکه برای…

دنياي اقتصاد- میکائیل زین‌الدین: بررسی‌های به‌عمل آمده از سیاست‌های ارزی اتخاذ شده از سوی بازار‌ساز و همچنین میزان حضور این نهاد در بازار ارز خبر از تلاش بیشتر برای کنترل نرخ ارز می‌دهد.

صبا نوبری: تورم به‌عنوان یکی از اصلی‌‌‌ترین معضلات اقتصاد ایران طی دهه‌‌‌های اخیر شناخته می‌شود که همواره رسیدن به بهبود و ثبات اقتصادی در گرو کاهش پایدار آن بوده است. با این حال طی ماه‌‌‌های گذشته، کاهش نرخ رشد نقدینگی به‌عنوان مقدمه‌‌‌ای برای کاهش تورم عنوان شده است. روند کاهشی این متغیر می‌‌‌تواند اتفاقی مثبت برای اقتصاد ایران باشد؛ اما کارشناسان معتقدند کاهش نرخ رشد نقدینگی برای مهار پایدار تورم کافی نیست. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد که شاید با ادامه سیاست‌‌‌های پولی فعلی، تورم به محدوده ۴۰ تا ۳۵درصد کاهش…

چشم‌‌‌انداز تورم سال ۱۴۰۲ و سال‌های باقی‌‌‌مانده از این دولت چگونه است؟ این سوال موضوع اصلی سخنرانی‌‌‌ها، مقالات و یادداشت‌‌‌های متعددی است. اگر متغیر تورم را معیار بررسی قرار دهیم، چند سال گذشته بدترین سال‌های اقتصاد ایران بوده است. البته وضعیت در مورد سایر متغیرهای کلان اقتصادی (رشد اقتصادی، بیکاری، تراز اقتصادی، کسری بودجه و...) هم چندان مطلوب نیست. در این یادداشت قصد ندارم به بررسی متغیرهای نقدینگی و پایه پولی و تئوری‌‌‌های تورم بپردازم، چه این روزها مباحث داغی بین طرفداران ایده‌‌‌ها و…

دنیای‌اقتصاد: اگر نگاهی گذرا به روند شکل‌‌‌گیری و تشکیل اتاق بازرگانی بیندازیم، می‌‌‌توانیم تکوین آن را متناسب با تکوین دولت در ایران بدانیم. با افزایش پیچیدگی شکل فعالیت دولت به تناسب پیچیدگی فعالیت اقتصادی در جامعه ایران، اتاق بازرگانی نیز از محفلی متشکل از بازرگانان بزرگ تهران، به تشکیلات بوروکراتیک تبدیل شد. از یکسو دولت با تاسیس صنایع ده‌‌‌ها رسته و گروه را در اقتصاد ایران فعال کرد. در همین راستا اتاق بازرگانی که ناگزیر از تعامل با دولت است، درون ساختار خود به جداسازی فعالیت‌‌‌هایش در قالب کمیسیون‌‌‌ها…

دنیای‌اقتصاد - محمد آزاد: یادداشت پیشین به سال ۱۳۴۲ رسید؛ سالی که به شکل نمادین آغاز رویدادهای بعدی سیاست ایران و سرنوشت قطعی آن رویدادها در سال ۱۳۵۷ است. همچنین در یادداشت پیش، بنا بر این قرار گرفت تا نمونه‌‌‌هایی از مشارکت اتاق در پیشبرد برنامه جامع اقتصادی ارائه شود که با تکیه بر صنعت و خدمات سرنوشت ۱۵سال بعدی اقتصاد ایران را رقم بزد. در ۲۲ اسفند همین سال آخرین جلسه اتاق بازرگانی دوره هفتم با حضور عالیخانی برگزار شد. او گفت که اعضای اتاق باید منافع قاطبه بازرگانان و مصالح کشور را هدف قرار دهند.

دنیای‌اقتصاد: کاهش تورم در شرایط فعلی اقتصاد ایران به یک اولویت اقتصادی بدل شده است؛ اما به نظر می‌رسد مسیری که باید برای دستیابی به این هدف طی شود برای سیاستگذار چندان مشخص نیست. طی ماه‌های گذشته اعمال برخی سیاست‌های پولی از جمله تعیین سقف برای رشد ترازنامه بانک‌ها و کاهش قدرت تسهیلات‌دهی شبکه بانکی باعث شده است روند نرخ رشد نقدینگی پس از یک شتاب شدید کاهشی شود و در همین راستا مسوولان اقتصادی این تغییرات را مقدمه‌ای برای کاهش تورم عنوان می‌کنند.

دنیای‌اقتصاد: برنامه‌‌‌های پنج‌ساله یا اصولا هر چشم‌‌‌انداز میان‌‌‌مدت و بلندمدتی که در اقتصاد ایران طراحی و تدوین می‌شود، بدون توجه به نقش و جایگاه بخش خصوصی امکانی برای تحقق اهداف ندارد. در برنامه هفتم توسعه نیز آنچه واضح و مبرهن است اینکه سیاستگذار برای بخش خصوصی چندان جایگاهی قائل نبوده یا اینکه فضایی را طراحی و تدوین کرده است که عرصه را بر بخش خصوصی تنگ می‌کند.

تسنیم: وزیر اقتصاد با بیان اینکه برنامه هفتم کسری ۱۲۰۰هزار میلیارد تومانی دارد، گفت پیشنهاد تاسیس بانک توسعه اقتصادی را داده بود که در این برنامه گنجانده نشد. سیداحسان خاندوزی در نشست بررسی کلیات لایحه برنامه هفتم در کمیسیون تلفیق مجلس افزود که در این لایحه باید برای «پوشاندن کسری هزار و ۲۰۰هزار میلیارد تومانی» محرک‌ها و منابعی پیش‌بینی شود. وزیر امور اقتصادی و دارایی این را هم گفت که «ادامه وضع موجود اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد امکان تامین مالی ۳هزار و ۵۰۰‌هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری…

پریچت و ورکر (۲۰۱۸) در کتاب جدید خود تحت عنوان «تعامل و توسعه» با جمع‌بندی نظریات پیشین توسعه اقتصادی با محوریت رانت، نهادها و ساختار استقرار یا حل و فصل سیاسی بینش جدیدی را به مساله توسعه‌نیافتگی از دریچه فضای رانت و فضای تعامل ایجاد می‌کنند. بر خلاف نظریات پیشین (نورث، والیس، وینگست و عجم‌اوغلو)، طرح پیشنهادی آنها با تکمیل مباحث پیشین ابزار تحلیلی قدرتمندی برای بررسی اقتصادهای درحال توسعه مانند ایران در اختیار ما قرار می‌دهد. این نظریه یکی از جدیدترین تحلیل‌های اقتصاد سیاسی توسعه است که توسط…

تورم در اقتصاد ایران پدیده‌‌‌ای ساختاری است، به‌طوری که در یک‌قرن گذشته اقتصاد ایران بارها با تورم‌‌‌های بالا و پی در پی مواجه بوده است.

در سال‌های اخیر تورم به‌عنوان مسبب بسیاری از مشکلات اقتصادی و حتی اجتماعی در ایران شناخته شده است و بخش بزرگی از افراد جامعه، به‌‌‌ویژه افراد دارای سطح درآمد پایین‌‌‌تر، با این پدیده مزمن و خطرناک دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از همین‌رو، بررسی آمار پایه پولی و نقدینگی، به‌عنوان مهم‌ترین‌‌‌های موتور‌‌‌های رشد تورم در اقتصاد، از اهمیت زیادی برخوردار است.در سناریوی خوش‌بینانه، رشد متوسط ماهانه ۵/ ۲درصدی نقدینگی، مبتنی بر رشد متوسط نقدینگی در ۱۰سال گذشته رخ خواهد داد.

سازمان برنامه که در اصل به پیشنهاد قوام براى تهیه برنامه عمرانى اول ایجاد شد، در سال‌هاى پس از او با ریاست عبدالرضا، فرزند هاروارد دیده رضاشاه به‌عنوان یکى از اصلى‌ترین اهرم‌هاى قدرت، در دست دربار قرار گرفت. به فاصله کمى، با فشارهاى آمریکا ابوالحسن ابتهاج به ریاست این سازمان مهم رسید. این سازمان عملا کارهایى را که «اداره اصل چهار آمریکا» قصد داشت انجام دهد، به عهده گرفت.

دنياي اقتصاد-ميکائيل زين‌الدين: سیگنال‌های منتشر شده از سوی بازوی مدیریت ارزی بانک مرکزی، مرکز مبادله ارز و طلا، خبر از تعیین محدوده نرخ ارز می‌دهد. روز گذشته روابط عمومی مرکز مبادله ارز و طلا در مطلبی از احتمال تثبیت نرخ ارز تا پایان سال ۱۴۰۲ خبر داد. در این گزارش آمده است: براساس مدل‌سازی جدید سازمان برنامه‌وبودجه که براساس مفروضات فعلی اقتصاد ایران انجام شده است، تثبیت نرخ ارز در سال ۱۴۰۲ پیش‌بینی شده است.

دنیای اقتصاد: دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس بر ضرورت جانمایی ایران در نظم جدید جهان تاکید کرد. بر اساس این گزارش، اقتصاد ایران در شرایط حاضر به‌شدت نیازمند تولید منابع ارزی جدید و همچنین افزایش سطح سرمایه‌گذاری راهبردی است که این دو مقوله بسیار مهم، صرفا با تاکید بر اقتصاد داخلی محقق نمی‌شود. این گزارش توصیه‌های سیاستی خود را برای جانمایی بهتر ایران در اقتصاد جهان ارائه کرده است.

دنیای‌اقتصاد- محمد آزاد: در یادداشت پیشین علینقی عالیخانی، از مشاهیر اقتصاد به صحنه وارد شد و به شکل رسمی از اول سال‌۱۳۴۲ با در دست گرفتن سکان وزارت اقتصاد کار خود را آغاز کرد.

دنیای‌اقتصاد: یک پژوهش به بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه پرداخته است. این برنامه در شرایطی به مجلس ارائه شده که اقتصاد ایران با چالش‌های قابل‌توجهی از جمله تورم بالا، رکود اقتصادی، نرخ پایین تشکیل سرمایه ثابت، کسری بودجه و نوسانات شدید ارزی مواجه بوده است. این شرایط در کنار فاصله قابل‌توجهی که در میان هدف‌گذاری و تحقق برخی از موارد برنامه ششم توسعه وجود دارد، موجب شده است بررسی اصلاحات اقتصادی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

آمارهای منتشرشده توسط مرکز آمار ایران و بانک مرکزی نشان می‌دهد اقتصاد ایران در سال۱۴۰۱ کمی بیش از ۴درصد رشد کرده است. این رشد نه دستاوردی خارق‌العاده است و نه البته قابل اغماض و بی‌اهمیت؛ رشدی است متوسط برای اقتصاد ایران که می‌تواند شروع خوبی برای خروج از رکودی باشد که بیش از یک دهه به طول انجامیده است.

رشد اقتصادی بخش صنعت ایران در سال ۱۴۰۱ به بالاترین سطح پنج‌ساله رسیده و پس از اعمال تحریم‌های ۱۳۹۷ مسیر رو به رشدی را پیموده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد عمده رشد تولیدات صنعتی در دو سال اخیر از مسیر «خودرو و قطعات» بوده است. با این حال طبق داده‌های مرکز آمار در مورد وضعیت تولید به قیمت‌های ثابت سال ۱۳۹۰، مشاهده می‌شود باوجود رشد فزاینده صنعت در سال‌های گذشته اما همچنان سهم این بخش از تولید پایین‌تر از ۱۵ سال پیش قرار دارد.بخش صنعت را می‌شود یکی از مهم‌ترین بخش‌های رشد تولید در کشور دانست. چرا که…

برای پرداختن به مقصود اصلی این نوشتار، اثر نااطمینانی اقتصاد کلان بر بنگاه‌ها، لازم است با یک مقدمه و بیان چند حقیقت آماری مهم شروع کنیم. شکل یک تفاوت تورم سالانه هر ماه از ماه قبل در بازه ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۲ را نشان می‌دهد. مشاهده می‌شود که پس از خروج آمریکا از برجام و آغاز مجدد شرایط تحریمی، میزان نوسانات تورم به شدت افزایش یافته است. به بیان دیگر، در حالی که قبل از تحریم‌ها تورم به صورت قابل قبولی پایدار بوده است، پس از تحریم، تورم بسیار پیش‌بینی‌ناپذیر شده است و تورم هر ماه می‌تواند به میزان قابل…

آمارها نشان می‌دهد که طی یک دهه اخیر میزان رشد تشکیل سرمایه در کشور یک روند نزولی داشته و حتی میزان آن کمتر از رشد استهلاک بوده است. موضوعی که باعث می‌شود، هم سرمایه‌گذاری در بخش ماشین‌آلات و هم در بخش زیرساخت‌ها و ساختمان‌ها یک روند نزولی داشته باشد. البته آخرین آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۱ اوضاع کمی بهتر شده است، اما در کل نمی‌توان امیدوار بود که با این وضعیت سرمایه‌گذاری، صنایع بتوانند جهش قابل توجهی داشته باشند. بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری در صنایع، لازم است که به شکل اعتبارات یا…

گزارش‌‌ها و مطالعات اخیر از نزولی شدن روند تشکیل سرمایه و سرمایه‌گذاری در سال‌های دهه ۹۰ حکایت دارد. از آنجا که سرمایه‌گذاری در کنار بهره‌‌وری، از مهم‌ترین عوامل تضمین‌کننده رشد اقتصادی آتی و ارزش‌آفرینی در هر کشوری است، نزولی شدن این روند در کنار سهم ناچیز بهره‌‌وری در اقتصاد ایران، هشداری جدی برای آینده اقتصاد کشور خواهد بود؛ به این معنی که علاوه بر اینکه فرصت‌‌های جدیدی از طریق سرمایه‌گذاری برای تضمین رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی فراهم نمی‌شود، به دلیل استهلاک سرمایه‌گذاری‌‌های سال‌های قبل در…

دنیای‌اقتصاد: در اقتصاد ایران دولت و نظام بانکی رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند. در سال‌‌‌های گذشته که تحریم‌‌‌های اقتصادی تامین مالی دولت را با چالش مواجه کرده، این رابطه پر‌رنگ‌‌‌تر نیز شده‌است. با این حال انتقال بار کسری بودجه بر شانه‌‌‌های سیستم بانکی عوارض خود را دارد و تا همیشه نمی‌تواند ادامه یابد. به همین جهت کارشناسان اقتصادی همواره این مساله را مورد توجه قرار داده و بر انجام اصلاحاتی برای رسیدن سلامت سیستم بانکی تاکید کرده‌‌‌اند. بانک مرکزی نیز در نشریه اقتصادی خود این موضوع را مورد بررسی قرار داده…

دنیای‌اقتصاد: در روزهای اخیر، صحبت یکی از مسوولان درخصوص وعده‌های کم غذایی چینی‌ها و بحث صرفه‌جویی در مصرف، در راه توسعه این کشور بحث‌برانگیز شده است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که مصرف کالری چینی‌ها به‌طور متوسط از ایرانی‌ها بالاتر است. نکته قابل توجه این است که اصولا بر اساس علم اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته و با رفاه بالاتر، از مصرف غذایی بیشتری برخوردار هستند و افزایش مصرف خانوار، یکی از عوامل بهبود وضعیت رشد اقتصادی است. بنابراین راز توسعه اقتصادی و افزایش رفاه چین، رفتار و تعداد وعده غذایی مردم این کشور…

بهاره ‌چراغی: با وجود اینکه هنوز هم گردوغبار رقابت‌‌‌های انتخاباتی در پارلمان بخش خصوصی نخوابیده و جدال بر سر صحت و سقم برگزاری این رویداد بالاست، به نظر می‌رسد هیات‌رئیسه جدید خود را برای یک‌دوره پرچالش آماده می‌کند.

اگرچه تبلیغات رسانه‌‌‌ای و فرهنگ‌‌‌سازی و نیز اثرات ناشی از تحریم و ممنوعیت‌‌‌های وارداتی، بازار ایران را تشنه تولید ملی با کیفیت کرده اما رکود، تورم، تحریم، هدر رفت سرمایه‌‌‌ها و تولید گریز بودن اقتصاد ایران و شاید چند ده علت دیگر موجب شده تا سرمایه در گردش تولیدکنندگان کوچک و متوسط در سال‌های اخیر روندی کاهشی داشته و در نتیجه توجیه اقتصادی تولید کاهش یابد. با وجود این، استارت‌آپ‌‌‌ها در چنین بن بست‌‌‌هایی با ابتکاراتی که انجام می‌دهند در نهایت راهکاری قابل اتکا را به طرفین ارائه می‌کنند.

چابک آنلاین: هرچند درسال‌های گذشته بخش‌های اقتصادی ایران با برخی شوک‌ها و رکود ناشی از بیماری کرونا روبه‌رو شد اما به گفته مدیران ارشد بانکی، در سال گذشته بخش عمده اقتصاد ایران از این شوک‌ها عبور کرده و درحال تجهیز منابع خود برای توسعه ساختارهای تولید و تجاری هستند. این روند در سال ۱۴۰۱ باعث شد تا بخش عمده‌ای از صنایع کشور نسبت به تامین نیازهای تولید و عمرانی خود اقدام به اخذ تسهیلات از سیستم بانکی کنند. این موضوع میزان درآمدهای عملیاتی و سود‌سازی بانک‌ها را تا حدود بسیار زیادی بالا برد. از طرفی، بانک‌ها…

یک کارشناس اقتصادی گفت: تورم‌های بالا ادامه خواهد داشت.