فوتبال دولتی، مستحق حق پخش نیست

محمدجعفر صافی رئیس سابق شبکه سه سیما با آغاز مجدد رقابت‌های لیگ برتر فوتبال، بحث قدیمی پرداخت حق پخش تلویزیونی مسابقات دوباره مطرح شد و همچون سال‌های گذشته موضوع ممنوعیت ورود دوربین‌های صداوسیما به دلیل عدم تفاهم دو طرف در زمینه پرداخت حق پخش به سوژه خبری رسانه‌های ورزشی مبدل شد. اجرای این تصمیم البته با ورود شورای امنیت ملی و تلاش برخی از نهادها برای ایجاد تفاهم بین فدراسیون فوتبال و صدا وسیما فعلا به تاخیر افتاد، اما مساله پرداخت حق پخش تلویزیونی هنوز به نتیجه نرسیده و یکی از مسائل حل نشده در ورزش ایران به شمار می‌رود. آقای کفاشیان اخیرا در مصاحبه‌ای اعلام کردند: «اگر نمی‌خواهند حق پخش را بدهند به ما بگویند تا لیگ را مثل مسابقات لیگ پاکستان و بنگلادش برگزار کنیم، چرا که دیگر نمی‌توانیم مثل کره و ژاپن باشیم.»

اینکه در همه جای دنیا شبکه‌های تلویزیونی برای پخش مسابقات ورزشی باید بهای واقعی پخش رقابت‌ها را پرداخت کنند یک حقیقت غیر قابل انکار است اما باید این سوال را بپرسیم که وقتی بودجه باشگاه‌های فوتبال لیگ برتر از طریق منابع دولتی تامین می‌شود و سازمان‌ها یا کارخانه‌های دولتی هزینه‌های باشگاه‌ها را پرداخت می‌کنند آیا منطقی است که صداوسیما هم از منابع دولتی حق پخش بازی‌ها را به باشگاه‌ها پرداخت کند؟

در واقع به این ترتیب علاوه بر پرداخت هزینه‌های جاری باشگاه‌ها از طریق منابع دولتی، هزینه حق پخش تلویزیونی هم از طریق همین منابع تامین می‌شود که این روند در هیچ جای دنیا مرسوم و متداول نیست.

شاید گفته شود صداوسیما از محل پخش مسابقات درآمد آگهی دارد و از محل این درآمد می‌تواند نسبت به پرداخت حق پخش اقدام کند اما تنها بخشی از بودجه سازمان صداوسیما از طریق درآمد آگهی تامین می‌شود و بخش قابل توجهی از سوی دولت پرداخت می‌گردد که به این صورت باز هم پای منابع دولتی به فوتبال و ورزش حرفه‌ای کشور باز می‌شود.

در واقع زمانی می‌توان انتظار داشت حق پخش واقعی و منطقی بازی‌های فوتبال پرداخت شود که باشگاه‌ها از منابع مالی دولتی استفاده نکنند اما وقتی هزینه باشگاه‌ها را سازمان‌های دولتی پرداخت می‌کنند، چطور می‌توان از ورود دوربین‌های تلویزیونی دولتی به ورزشگاه‌ها جلوگیری کرد؟

اگر به صحبت‌های کفاشیان توجه کنیم به این نکته می‌رسیم که فوتبال کشور ما قطعا در سطح کشورهایی مثل بنگلادش و پاکستان نبوده و نیست، اما سوال اینجاست که اگر حق پخش کامل بازی‌ها پرداخت شود، آیا سطح کیفی لیگ برتر ما به لیگ‌های ژاپن و کره‌جنوبی می‌رسد؟

در واقع آیا تنها مشکل موجود در فوتبال ما مسائل مالی است؟ آن هم در شرایطی که با وجود افزایش مبلغ قراردادها و پرداخت میلیاردها تومان به بسیاری از بازیکنان در لیگ برتر، کیفیت رقابت‌های فوتبال باشگاهی ایران هیچ پیشرفتی نداشته و حتی سطح لیگ ضعیف‌تر از سال‌های گذشته شده است.

گذشته از نتایج و سطح فنی بازی‌ها باید ببینیم از نظر زیرساخت‌ها و امکانات، لیگ حرفه‌ای فوتبال ما در چه سطحی قرار دارد؟

چند ورزشگاه استاندارد و کامل در فوتبال ایران وجود دارد؟ شرایط زمین چمن در چند ورزشگاه و چند شهر مناسب و در سطح فوتبال حرفه‌ای است؟ جدول زمان‌بندی بازی‌ها، برنامه‌ریزی بلندمدت، مدیریت منسجم، مسائل فرهنگی و اخلاقی، توجه به تیم‌های پایه و پرورش استعدادها، رفتارهای نادرست برخی از بازیکنان و مربیان، شرایط فرهنگی ورزشگاه‌ها و رفتارهای تماشاگران؛ اینها از جمله مسائل و مشکلاتی هستند که باید در فوتبال حرفه‌ای به‌طور کامل رفع شده باشد، اما کدام یک از این مسائل در فوتبال امروز ما حل شده و آیا اگر مساله حق پخش برطرف شود، فوتبال باشگاهی ایران با عبور از همه این مشکلات به سطح فنی و حرفه‌ای لیگ‌های کره و ژاپن می‌رسد؟

تا زمانی که فوتبال حرفه‌ای ما و باشگاه‌های ما از محل بودجه و منابع دولتی استفاده می‌کنند عیار واقعی سطح فوتبال ایران و لیگ برتر ایران مشخص نخواهد شد و این مشکلات همچنان ادامه پیدا می‌کند. چهره واقعی فوتبال ایران زمانی دیده می‌شود که باشگاه‌ها به بخش خصوصی واگذار شوند، دولت صرفا مسوولیت نظارت بر عملکرد باشگاه‌ها را بر عهده بگیرد و فدراسیون فوتبال به دنبال اجرای استانداردهای جهانی در رقابت‌های لیگ برتر باشد.

سال‌ها پیش در نشست مشترکی که پیرامون پخش مسابقات فوتبال بین رسانه‌ها و AFC در مالزی برگزار شد، آقای ولاپان خطاب به من گفتند: «فوتبال شما حرفه‌ای نیست و تا حرفه‌ای شدن فاصله دارد.» امروز هم باید بپذیریم که فوتبال ما هنوز حرفه‌ای نشده و باید کمک کنیم تا فوتبال ما واقعا حرفه‌ای شود. مقدمه حرفه‌ای‌سازی فوتبال، واگذاری کلیه تیم‌های لیگ برتر به بخش خصوصی است و در این صورت صداوسیما و هر رسانه دیگری نیز باید با انجام کارشناسی دقیق حق پخش واقعی مسابقات فوتبال را در یک سطح مطلوب و حرفه‌ای به‌طور کامل پرداخت کند.