فولکس واگن، یادگاری از پورشه و هیتلر

کوشان غلامی

در اوایل دهه ۱۹۳۰ بازار خودروی آلمان شامل اتومبیل‌های متنوع گران قیمت بود؛ ولی توانایی خرید اکثر مردم این کشور در حد یک موتورسیکلت بود. پس پروژه‌های متعددی توسط کارخانه‌های مختلف مانند مرسدس، آدلر، استیر، هانوماگ و ... شروع شد تا خودرویی ارزان و عمومی تولید شود. حتی در چک اسلواکی نیز خودروی تترا ۷۷، مرتبا تغییراتی در جهت کوچک‌تر و ارزان‌تر شدن داشت تا بتواند به بازار آلمان وارد شود. حتی آدولف هیتلر، رهبر نازی‌های آلمان هم به فکر ساختن یک خودروی ارزان بود که همگان بتوانند آن را خریداری کنند. اگر چه او هرگز نتوانست رانندگی را تجربه نماید؛ ولی علاقه شدیدی به اتومبیل داشت.

فردیناند پورشه نیز یکی دیگر از علاقه‌مندان به این طرح بود که با صرف انرژی بسیار و تجربیات گسترده خود، اولین اتومبیل کوچکش را در سال ۱۹۲۲ ساخت و برای تولید انبوه این خودرو در سطح وسیع تلاش زیادی کرد. آرزوی او برای ساخت اتومبیل همگانی در سال ۱۹۳۰ با ایجاد کارخانه‌ای برآورده شد؛ ولی او تصمیم داشت اتومبیل‌هایی بزرگ‌تر با کارآیی بالاتر و قیمت پایین‌تر تولید کند.

در سال بعد او فعالیتش را با کار بر روی پروژه جدیدی آغاز و یک موتور ۵ سیلندر طراحی کرد. با حمایت‌های هیتلر پورشه توانست این اتومبیل‌ها را در حدود نصف قیمت بقیه اتومبیل‌های موجود در آلمان ارائه کند. سه مدل اول این خودرو در گاراژ خانه فردیناند تولید شد، سپس طرح‌های آن در اختیار کمپانی اپل قرار گرفت و اتومبیل‌هایی با قیمت‌های ارزان تولید شد.

این مدل نواقصی داشت که برای اصلاح آن سرمایه گذاری بزرگی از سوی هیتلر انجام گرفت و سه ماه بعد کمپانی VolksWagen به معنی گروه تولید‌کننده اتومبیل‌های مردم آلمان تاسیس شد. در ابتدای کار حدود ۳۰ مدل مختلف اتومبیل ساخته شد که تمامی این مدل‌ها توسط ارتش آلمان تست شدند. پورشه نیز به منظور بالا بردن کیفیت این تولیدات به مطالعه بر روی اتومبیل‌های آمریکایی پرداخت. هیتلر در سال ۱۹۳۸ شعبه جدیدی برای این کمپانی تاسیس کرد و این قسمت جدید به سرعت تولید اتومبیل‌های ارزان قیمت را برای افرادی که قدرت خرید پایین‌تری داشتند، آغاز کرد.اولین اتومبیل‌های قبل از جنگ این کمپانی KdF-Wagen محصول سال ۱۹۳۹ بود که همگان آنها را با نام«بیتل» می‌شناختند. در طی جنگ این کمپانی بر اثر بمباران هوایی شدیدا آسیب دید و با پایان گرفتن جنگ و خودکشی هیتلر در سال ۱۹۴۵ آلمان به چند بخش تقسیم شد و کارخانه KdF در بخشی که تحت کنترل انگلیس‌ها بود، قرار گرفت. پس از آن اتومبیل‌های بیتل به کشورهای دیگر صادر شدند؛ اما فروش خوبی نداشتند. این کمپانی در سال ۱۹۴۵ توانست ۱۷۸۵ دستگاه اتومبیل به بازار عرضه کند که تمامی آنها به عنوان سرویس مورد استفاده قرار گرفتند. در سال بعد این رقم به ۱۰ هزار دستگاه افزایش یافت. این کمپانی در ابتدای سال ۱۹۴۸ به آلمانی‌ها پس داده شد و «هاینریش نورداف» ریاست آن را به عهده گرفت. او تصمیم گرفت کمپانی را توسعه دهد و در این راستا دو کارخانه برای تولید نمونه‌هایی با سقف متحرک (کروکی) فولکس قورباغه‌ای در نظر گرفته شد. کارخانه کارمان (Karmann) برای ساخت نمونه چهار نفره و هبمولر (Hebmüller) برای نمونه‌های دو نفره انتخاب شدند. ‌هاینریش در گذشته برای کمپانی‌های اپل و ب.ام.و کار کرده بود و اطلاعات خوبی در زمینه اتومبیل‌های آمریکایی و روش تولید انبوه آنها داشت. او با علم صادرات اتومبیل کاملا آشنا بود و در همان سال تعداد زیادی از تولیدات این کمپانی را به خارج از آلمان صادر کرد.

پورشه که تا آن زمان به عنوان مهندس مشاور کمپانی فعالیت داشت، در کارخانه بزرگ خود اتومبیل‌های اسپرت تولید می‌کرد. نورداف در آوریل سال ۱۹۶۹ پس از بازنشستگی در گذشت و با تغییر مدیریت، این کمپانی دچار مشکلات شدید شد که به مرور زمان موفق به حل آنها شدند. تا سال ۱۹۷۲ این کمپانی توانسته بود حدود ۱۵ میلیون دستگاه اتومبیل تولید کند که پیروزی بزرگی محسوب می‌شد؛ البته در ماه مه سال ۱۹۸۱ تولید ۲۰ میلیون بیتل توسط فولکس واگن در کشور مکزیک جشن گرفته شد.

نسل بعدی اتومبیل‌های فولکس واگن، اتومبیل‌های دیفرانسیل جلوی پاسات بود که از مدل آئودی ۸۰ الهام گرفته شده بود. در سال ۱۹۷۴ نیز گلف به بازار عرضه شد که به سرعت جای خود را در بازارهای مختلف اتومبیل پیدا کرد.

در ماه ژوئن سال ۱۹۷۹ با تولید یک گلف، کمپانی ساخت ۳۵ میلیون اتومبیل خود را جشن گرفت. سپس کمپانی امتیاز ساخت مدل‌های پاسات و پولو را به کمپانی سئات اسپانیا واگذار نمود. همچنین در سال ۱۹۸۲ قرار دادی با دولت چین امضا کرد تا مدلی از پاسات به نام سانتانا در کشور چین تولید شود. اگرچه تولید اتومبیل‌های اسپرت برای این کمپانی سوددهی نداشت، اما این کمپانی برای رقابت با دیگر کارخانجات مجبور شد به تولید این نوع خودروها نیز بپردازد.در دهه بعد این کمپانی به تقویت بازار خود در آمریکا پرداخت و توانست نیمی از محصولات خود را به کشور آمریکا صادر نماید. این کمپانی در سال ۱۹۷۹ تعداد ۳۳۰ دستگاه اتومبیل تولید کرد. از سال ۱۹۸۵ موتورهای ۱۶ سوپاپ در اتومبیل Gti نیز مشاهده و همچنین در سال ۱۹۸۸ اتومبیل‌های دو دیفرانسیل نیز تولید شد.از سال ۲۰۰۲ به بعد با مدیریت جدید شرکت، نسل ششم فولکس گلف و مدل‌های مختلفی از جتا و پاسات تولید شد. در سال ۲۰۰۶ مدیریت شرکت به مارتین وینترکورن، مدیر سابق شرکت آئودی رسید که سهم زیادی در پیشرفت این شرکت داشت.این کمپانی در حال حاضر از کارخانجات بزرگ اتومبیل سازی جهان بوده و مرتبا اتومبیل‌های جدیدی به بازار عرضه می‌کند. محصولات تولیدی شرکت خودروسازی اشکودا در جمهوری چک که از زیرمجموعه‌های شرکت فولکس واگن آلمان است نیز هر ساله به روز شده و روند صعودی خود را طی می‌کند. فولکس واگن با بیش از ۳۷۰ هزار کارمند در سراسر جهان، در سال گذشته میلادی درآمدی بالغ بر ۱۰۵ میلیارد یورو را از آن خود کرده است.