قیمت ذرت و سویا در بازارهای جهانی افزایش یافت

طی هفته گذشته قیمت ذرت و سویا در بازارهای جهانی افزایش یافت؛ به طوری که قیمت هر بوشل ذرت برای تحویل در ماه مارس با ۷۵/۹سنت، (۲درصد) افزایش به ۹۹/۴دلار رسید. کارشناسان دلیل افزایش قیمت ذرت در بازارهای جهانی را به پیش‌بینی اخیر سازمان خواروبار جهانی (FAO) درخصوص کاهش میزان تولید ذرت به میزان ۵/۴درصد در کشور آرژانتین به عنوان دومین کشور عمده تولیدکننده ذرت در جهان، نسبت می‌دهند. براساس گزارشی که توسط مدیریت مطالعات اقتصادی و برنامه‌ریزی بورس کالای ایران تهیه شده است، قیمت سویا نیز برای تحویل در ماه مارس با ۵/۱۸سنت (۵/۱درصد) افزایش به ۴۹/۱۲دلار به ازای هر بوشل رسید. از دلایل افزایش قیمت سویا طی هفته گذشته در بازارهای جهانی می‌توان به خرید سویا توسط کشور چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده سویا در جهان اشاره کرد. لازم به ذکر است که عمده خرید سویا توسط کشور چین از آمریکا و آمریکای‌جنوبی بوده است.

کارشناسان دلایل افزایش میزان واردات غلات توسط واردکنندگان سنتی را به سه عامل قیمت مناسب آنها در بازارهای جهانی، هزینه حمل و کاهش ارزش دلار نسبت می‌دهند. شاخص Baltic Dry که هزینه حمل‌ونقل کامیونی در جاده‌های بین‌المللی را بیان می‌کند، با ۸/۴درصد کاهش طی هفته گذشته به پایین‌ترین میزان خود از ۲۲ژوئن سال۲۰۰۷ تاکنون رسید.

تحلیل بازار داخلی

افزایش شدید قیمت نهاده‌های دامی در کشور، نه تنها تاثیرات فراوانی در عدم صرفه اقتصادی محصولات نهایی دارد، بلکه به دلیل عدم استفاده خوراک مناسب در تغذیه دام و طیور، سلامت عمومی جامعه را نیز با تهدید جدی مواجه کرده است. با توجه به سیاست‌های اتخاذ شده توسط وزارت جهاد کشاورزی در چند سال اخیر و تمرکز این بخش به خودکفایی محصول گندم و اختصاص انواع یارانه‌ها به تولیدکنندگان و اعمال سیاست‌های تشویقی از قبیل خرید تضمینی گندم با قیمت‌های مناسب، کشاورزان از الگوهای پیروی شده سال‌های گذشته تبعیت نکرده‌اند و از کشت سایر غلات از قبیل جو و ذرت به سمت تولید گندم گرایش پیدا کرده‌اند. دولت کاهش میزان تولید این دسته از غلات را طی سال‌های گذشته از طریق واردات جبران می‌کرد و از آنجایی که محصولات وارداتی نظیر جو و ذرت به دلیل ثبات قیمت‌ها در بازار جهانی و حتی کاهش قیمت‌ها در برخی مقاطع، با قیمت مناسبی به دست مصرف‌کننده می‌رسید، بنابراین بازار تولید محصولات دامی با تنش خاصی مواجه نشد. ولیکن طی سال‌جاری و با افزایش بی سابقه قیمت نفت، قیمت کلیه محصولات کشاورزی از قبیل نهاده‌های دامی در بازارهای جهانی به شدت افزایش یافت و از طرفی با توجه به افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی، توجه کشورهای توسعه‌یافته به استفاده از سوخت‌های زیست‌محیطی همانند اتانول که از استحصال ذرت، گندم و نیشکر به دست می‌آید، به شدت افزایش یافت، این عوامل سبب شد که نهاده‌های دامی وارداتی به کشور به‌رغم تصمیم دولت در صفر کردن تعرفه واردات، با افزایش قیمت بی‌سابقه‌ای مواجه شوند. اگرچه قیمت خوراک دام و طیور در بازار جهانی نسبت به سال گذشته در حدود ۳۰درصد افزایش یافته است؛ ولیکن به دلیل برخی مشکلات در زنجیره توزیع کالاهای وارداتی و به دلیل کاهش میزان تولید نهاده‌های دامی در داخل کشور، قیمت‌های بازار داخلی به حدود دوبرابر رسیده است. با توجه به فقدان یک مکانیسم مناسب جهت تعیین قیمت محصولات وارداتی، قیمت‌ها در بازار داخلی به صورت روزانه افزایش می‌یابد.

تجربه راه‌اندازی بورس‌های کالایی در اکثر کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه و استفاده از آنها به عنوان اهرمی قدرتمند در جهت تنظیم بازار محصولات کشاورزی موجب شده که دولت‌ها از طریق این بورس‌ها سیاست‌های تنظیم‌گری و نظارتی خود را در بازار این محصولات اعمال کنند، بدین ترتیب وزارت جهاد کشاورزی نیز می‌تواند از تجربه سایر کشورها در استفاده از بورس‌های کالا به منظور کشف قیمت و همچنین ایجاد شفافیت در بازار استفاده کرده و علاوه‌بر تنظیم مناسب الگوی کشت محصولات کشاورزی و به خصوص نهاده‌های دامی از صرف میلیاردها ریال هزینه در نظام توزیع جلوگیری کند.