مناظره‌ تاریخ ‌ساز

دنیای اقتصاد- سمیرا دردشتی: بیش از یک‌سوم مردم به گیرنده‌های تلویزیونی خود چشم دوخته بودند تا یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تاریخ آمریکا را رقم بزنند. صورت عرق کرده و رنگ پریده‌ای که به تازگی عمل زانو را پشت‌سر گذاشته و از بیمارستان ترخیص شده بود، در برابر جوان خوش پوش و باوقاری که با طمانینه گام بر می‌داشت و سخن می‌گفت. نفر نخست مردی کارآزموده در عرصه سیاسی آمریکا بود که به مدت ۸ سال معاون آیزنهاور بود و دومی یک سناتور جوان از ایالت ماساچوست که با سودای رسیدن به پست ریاست‌جمهوری توانسته بود نامزد مورد اجماع حزب دموکرات شود. ریچارد نیکسون و جان‌اف.کندی نخستین مناظره زنده تلویزیونی را در تاریخ جهان در ۱۹۶۰ برگزار کردند که تاثیر آن در تعیین رئیس‌جمهوری آینده آمریکا غیرقابل انکار بود. نیکسون مردی پخته در عرصه سیاست بود که در جریان مناظرات رادیویی پیشتاز عمل کرده بود، ولی در عرصه تصویر نتوانست با رقیب جوان و سرحال خود رقابت کند. بنابراین این تصاویر زنده تلویزیونی بود که مردم را مسحور کلام و شیوه رفتار کندی کرد و کلید کاخ سفید را به سناتور جوان سپرد.

از آن پس این روش در سراسر جهان به شیوه‌ای متداول برای ارزیابی کاندیداها در برابر دیدگان مردم مبدل شد و در بسیاری از کشورها این جعبه جادویی بود که می‌توانست رقابت‌کنندگان را به شیوه‌ای بی‌واسطه با مردم مواجه کند. زنده بودن این مناظرات از آن جهت دارای اهمیت است که مردم این فرصت را می‌یابند تا تمامی کنش‌های رفتاری، لغزش‌های کلامی، قوت استدلال و سخنوری و حتی پوشش ظاهری نامزدها را مورد ارزیابی قرار دهند. مثلا در یک مورد، جرالد فورد که به‌عنوان معاون اول نیکسون پس از رسوایی واترگیت جانشین او شده بود و می‌کوشید در انتخابات ۱۹۷۶ جایگاه خود را بار دیگر تثبیت کند، اشتباه کلامی مهلکی را در مناظرات تلویزیونی مرتکب شد که موجب تضعیف هرچه بیشتر جایگاهش شد. فورد در این مناظره مدعی شد که کشورهای اروپای شرقی هیچ‌گاه تحت‌تاثیر اتحاد جماهیر شوروی نبوده‌اند. این اشتباه که از سوی رسانه‌ها نیز برجسته شد، توان رقابتی فورد را بسیار تنزل داد و حذف شدن وی از صحنه رقابت را تسریع کرد. همچنین در جریان این مناظرات گاهی عبارات و جملاتی به گونه‌ای بداهه و در پاسخ به ادعاهای یکی از طرفین یا برای برکشیدن موقعیت خود در برابر دیگری به خدمت گرفته می‌شوند که در تاریخ آن کشور یا در ادبیات سیاسی آن ماندگار خواهند شد و دهه‌ها بعد قضاوت‌های تاریخی جدیدی بر مبنای آنها در اذهان مردم شکل خواهد گرفت.

اعلام آمادگی رونالد ریگان نامزد جمهوری‌خواهان در سال ۱۹۸۰ برای مناظره با جان اندرسون که به‌عنوان نامزد مستقل در برابر کارتر و ریگان وارد عرصه انتخابات شده بود با گفتن جمله: «در هرزمان، با هرکس از جمله اندرسون مناظره می‌کند.» توانست دست بالا را در برابر کارتر که از انجام مناظره با اندرسون استنکاف کرده بود به‌دست آورد، چرا که بسیاری این سخن ریگان را نشان از تواضع او دانسته و عمل کارتر را تقبیح کردند. مناظره‌ها اگرچه تنها منبع الهام‌بخش رای‌دهندگان برای تصمیم‌گیری نیستند، اما می‌توانند در سرنوشت یک نامزد انتخاباتی نقش مهمی ایفا کنند و این امر به یقین بخشی از تاریخ یک کشور را رقم خواهد زد. بنابراین کیفیت برگزاری آنها و شیوه عملکرد نامزدها در این رابطه بسیار تاثیرگذار خواهد بود.