دنیای اقتصاد - فاطمه اسماعیلی: پرونده فرابورس ایران در اولین ماه زمستان سال‌جاری در شرایطی بسته شد که نماگر این بازار در آخرین روز کاری این ماه در سطح ۴/ ۸۴۵واحدی قرار گرفت و با ثبت افت ۳درصدی معاملات دی را به پایان رساند. بر این اساس، بازدهی این بازار از ابتدای سال تاکنون به حدود ۵درصد رسید.

فرابورس دی‌ماه با تحولات زیادی همچون عرضه اولیه سهام دو شرکت برای نخستین بار به روش بوک بیلدینگ، ورود صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه به بازار سرمایه، افتتاح بازار شرکت‌های کوچک و متوسط در فرابورس و به دنبال آن دو عرضه اولیه در این بازار بود. علاوه بر این طی معاملات این ماه مرحله اول اسناد خزانه اسلامی کوتاه‌مدت در نماد «سخا۱» تسویه شد. در مجموع اما این تحولات نتوانستند زمینه رشد شاخص کل این بازار را فراهم کنند و همان‌طور که گفته شد افت حدود ۳درصدی در کارنامه دی ماه رقم خورد.

مهم‌ترین‌ رویدادهای دی‌ماه فرابورس

ورود VCها به بازار سرمایه: صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه که پیش از این از آنها به‌عنوان حلقه مفقوده میان دانش و شرکت‌های دانش‌بنیان و ثروت‌آفرینی نام برده می‌شد، چهارمین روز زمستان سال جاری توسط فرابورس ایران وارد بازار سرمایه شدند. بر این اساس در راستای تامین مالی پروژه‌های نوآورانه در حوزه سلامت، دارو و فناوری اطلاعات و ارتباطات، چهارم دی ماه پذیره‌نویسی صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه رویش لوتوس در نماد «رویش۱» در فرابورس ایران آغاز شد و به مدت سه روز ادامه یافت. ششمین روز دی نیز فرابورس ایران شاهد آغاز پذیره‌نویسی واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه یکم آرمان آتی در نماد «آتی۱۱» به مدت سه روز کاری بود.

افتتاح رسمی تابلوی کوچک‌های بورس: تامین مالی بورس محور همواره به‌عنوان یکی از شیوه‌های کارآمد در توسعه اقتصادی کشور مورد تاکید صاحب‌نظران اقتصادی بوده و بر نقش موثر آن در افزایش تولید تاکید شده است. بر این اساس هر ساله با ورود شرکت‌های زیادی به بورس تهران و فرابورس ایران شاهد افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه در بحث تامین مالی بخش‌های بیشتر و متنوع‌تری از اقتصاد کشور و صنایع هستیم. بر این اساس ششمین روز دی ماه با آیین رونمایی از «صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه» و گشایش «بازار شرکت‌های کوچک و متوسط» فرابورس ایران همراه شد تا به این ترتیب بازار سرمایه ایران شاهد آغاز به‌کار رسمی این دو شاخه از فعالیت‌ها باشد. این بازار با عرضه اولیه ۱۰ درصد از سهام شرکت مجتمع پتروصنعت گامرون شکل رسمی‌تری به خود گرفت. در این عرضه، ۶میلیون سهم «شگامرن» با کشف قیمت ۳۰ هزار ریالی در گروه «محصولات شیمیایی» مورد معامله قرار گرفت. گز سکه دومین شرکتی است که معاملات خود را در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس ایران آغاز کرد. بر این اساس در روزهای پایانی دی ماه این بازار شاهد عرضه ۱۰ درصد از سهام «غگز» معادل ۴میلیون و ۹۱۹ هزار سهم در گروه محصولات غذایی و آشامیدنی به جز قند و شکر با کشف قیمت ۱۱۰۰ریالی بود.

گام‌های مثبت بازار سهام در عرضه اولیه سهام: پس از بروز مشکلاتی عمده در فرآیند عرضه‌های اولیه که همواره اعتراض سهامداران و کارگزاران چه به لحاظ فنی و چه به لحاظ عادلانه بودن را در پی داشت، ماه گذشته فرابورس ایران میزبان دو عرضه با روش جدید ثبت سفارش (Book Building) بود. این اقدام که گامی مهم برای حرفه‌ای کردن فرآیند عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه ایران به شمار می‌رود، در نوزدهمین روز دی ماه با کشف قیمت ۲۳۱۰ ریالی هر سهم شرکت پاکدیس کلید خورد. به این ترتیب ۲۸ میلیون سهم «غدیس» معادل ۱۰ درصد از سهام این شرکت وارد بازار دوم فرابورس شد و تا پایان دی ماه بازدهی حدود ۴۱درصدی ازآن سهامداران خود کرد.

بازار دوم فرابورس در دی ماه عرضه اولیه دیگری را نیز تجربه کرد. به این ترتیب در بیست و دومین روز دی ماه، ۱۰ درصد از سهام شرکت ریل سیر کوثر در نماد «حسیر» عرضه شد و ۴۷ میلیون و ۱۸۲ هزار و ۳۰۱ سهم این شرکت به قیمت ۲۰۹۰ ریال مورد معامله قرار گرفت. «حسیر» در ۶روزی که مورد معامله قرار گرفت بازدهی ۲۷ درصدی نصیب سهامداران خود کرد.

از دیگر تحولات دی ماه فرابورس نیز می‌توان به قطعیت معامله عرضه یکجای ۶۰ درصد از سهام کنترلی شرکت سرمایه‌گذاری و خدمات مدیریت صندوق بازنشستگی کشوری در نماد «خدمات بازنشستگی۴» در بازار سوم، قطعیت معامله عرضه یکجای ۸۶/ ۷ درصد از سهام کنترلی شرکت سرمایه‌گذاری لقمان در نماد «سرمایه لقمان۴» در بازار سوم و انتقال شرکت کشت و صنعت شهداب ناب خراسان در نماد «غشهداب» از بازار پایه توافقی و به بازار دوم اشاره کرد. همچنین مرحله اول اسناد خزانه اسلامی کوتاه‌مدت در نماد «سخا۱» که در راستای تسویه بخشی از بدهی‌های دولت به طلبکاران غیردولتی و تداوم جریان پرداخت‌های خزانه‌داری کل کشور منتشر شده بود در تاریخ ۱۹ دی ماه سررسید شد.

نگاهی به جزئیات بازار

بررسی نوسان‌های شاخص فرابورس در این ماه حکایت از افت ۲۳ واحدی این نماگر دارد. آیفکس در این ماه افت و خیزهای بزرگی را تجربه کرد. بیشترین میزان رشد شاخص در این ماه صعود ۸ واحد شاخص در هشتم دی ماه بود. ۱۲دی ماه اما این بازار شاهد افت چشمگیری به میزان ۱۶ واحد بود. پس از آن نماگر این بازار برای هفت روز متوالی حرکت در مسیر نزولی را ادامه داد و در ۲۶دی به کف این ماه یعنی محدود ۵/ ۸۲۶ واحدی سقوط کرد. در کنار افت شاخص فرابورس در دی ماه، ارزش بازار نیز با افت بیش از ۳ درصدی (معادل ۳میلیارد و ۵۷ میلیون تومان) همراه شد و به حدود ۹۷ هزار میلیارد تومان رسید.

در معاملات فرابورس ایران در دی‌ماه به طور میانگین روزانه ۲۶۹ میلیون ورقه بهادار در ۴۵۵ هزار نوبت معاملاتی در تمامی بازارهای فرابورس مورد معامله قرار می‌گرفت که ارزش این حجم از دادوستدها ۱۶۳میلیارد تومان بود. به این ترتیب با ثبت این میزان معامله در دی شاهد افت بیش از ۱۳درصدی حجم و ۲۳درصدی ارزش این تبادلات نسبت به میانگین آذرماه سال ۹۵ بودیم. همچنین این دو متغیر نسبت به زمان مشابه سال گذشته به ترتیب کاهش ۴ و ۵ درصدی را تجربه کردند. طی این ماه بازارهای اول، دوم و پایه (بازارهای خرد) به‌ترتیب معامله ۶۷۴، ۱۵۶۳ و ۲۰۱۷ میلیون سهم به ارزش ۱۲۶، ۴۹۷ و ۳۲۶ میلیارد تومان را تجربه کردند.

ماه گذشته در بازار ابزارهای نوین مالی تعداد ۱۱۱ میلیون ورقه بهادار به ارزش ۲ هزار و ۱۳۸ میلیارد تومان دادوستد شد که مرتبط با معاملات اوراق بدهی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق تسهیلات مسکن بود. دادوستد ۲۱ میلیون ورقه اوراق بدهی به ارزش یک هزار و ۹۴۱ میلیارد تومان، ۹۰ میلیون ورقه در ETFها (صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله) به ارزش ۱۱میلیارد تومان و حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار ورقه تسهیلات مسکن به ارزش ۸۵ میلیارد تومان، نتیجه معاملات انجام شده در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس در هفته معاملاتی منتهی به ۲۹دی ماه بود.

بازار اوراق با درآمد ثابت فرابورس دی ماه نیز در مجموع میزبان حدود ۱۱ میلیون ورقه اسناد خزانه اسلامی به ارزش ۹۵۶ میلیون و ۴۱۰ هزار تومان در ۶ هزار و ۳۵۴ نوبت معاملاتی بود تا این اوراق در محدوده قیمتی ۸۵ تا ۹۹هزار تومان مورد دادوستد قرار گیرند. در عین حال بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان از افزایش متوسط نرخ سود موثر اوراق اسناد خزانه اسلامی در این ماه دارد. بر این اساس ماه گذشته متوسط نرخ سود موثر این اوراق با افزایش ۹/ ۱واحد درصدی همراه شد و به حدود ۸/ ۲۴درصد رسید.

اوراق تسهیلات مسکن اسفند ۹۳ (تسه۹۳۱۲) در این ماه با افت ماهانه ۱/ ۳درصدی همراه شده و به قیمت ۷۲ هزار و ۶۳۶ تومان رسیدند. هم‌زمان با کاهش سنتی تقاضای مسکن در زمستان مشاهده می‌شود قیمت اوراق تسهیلات مسکن نیز کاهش یافتند. به این ترتیب، حدود ۲ ماه است که قیمت اوراق در بازه‌ای بین ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان نوسان می‌کنند. در مجموع طی معاملات دی‌ماه سال جاری یک میلیون و ۱۳۰ هزار ورقه تسهیلات مسکن به ارزش ۸۵ میلیارد و ۴۹۷ میلیون تومان در ۶۵ هزار و ۸۵۸ نوبت معاملاتی مورد دادوستد قرار گرفت.

صنایع پیشرو معاملات دی ماه فرابورس

طی ماهی که گذشت فلزات اساسی، محصولات شیمیایی و گروه پیمانکاری صنعتی به ‌ترتیب سه صنعتی بودند که بیشترین سهم از ارزش معاملات خرد فرابورس را به خود اختصاص دادند. به این ترتیب گروه فلزات اساسی با ارزش معاملاتی بالغ بر ۸۷ میلیارد تومان، سهم ۲۰درصدی، محصولات شیمیایی با دادوستد ۸۷ میلیارد تومانی، سهم ۱۳ درصدی و گروه پیمانکاری صنعتی با معاملاتی به ارزش ۸۶میلیارد تومان سهم ۸ درصدی را از مجموع ارزش معاملات سهام در بازارهای اول، دوم و پایه طی معاملات ماه گذشته در اختیار گرفتند.

افت 3 درصدی آیفکس در دی‌ماه