رازک با وجود روزهای راکد سال ۹۴ در صنایع و تولیدکارنامه مثبتی را به مجمع سالانه ارائه کرد
گام‌های بلند لابراتوارهای رازک در صنعت دارو
سال ۹۴ برای صنایع مختلف توام با رکود و شرایط سخت بود که همین امر عملکرد بسیاری از تولیدکنندگان را تحت تاثیر قرار داد. در این بین شرکت لابراتوارهای رازک از معدود شرکت‌هایی بود که باوجود تمام مشکلات توانست به طرح‌های توسعه خود بپردازد و با اصلاح GMP خطوط تولیدی، برای حضور قوی‌تر برنامه‌ریزی کند.
در حاشیه برگزاری مجامع عادی سالانه و فوق‌العاده رازک گفت‌وگویی با دکتر کرباسی مدیرعامل این شرکت درخصوص برنامه‌های رازک انجام دادیم. وی در این گفت‌وگو با بیان اینکه نگاه رازک به مساله صادرات یک برنامه مستمر و پویا است، تاکید کرد: اصلاح GMP و نیز تولید تحت لیسانس، گام‌های بلندی برای رازک در این خصوص خواهند بود.
سال ۹۴ برای صنایع مختلف توام با رکود و شرایط سخت بود که همین امر عملکرد بسیاری از تولیدکنندگان را تحت تاثیر قرار داد. در این بین شرکت لابراتوارهای رازک از معدود شرکت‌هایی بود که باوجود تمام مشکلات توانست به طرح‌های توسعه خود بپردازد و با اصلاح GMP خطوط تولیدی، برای حضور قوی‌تر برنامه‌ریزی کند.
در حاشیه برگزاری مجامع عادی سالانه و فوق‌العاده رازک گفت‌وگویی با دکتر کرباسی مدیرعامل این شرکت درخصوص برنامه‌های رازک انجام دادیم. وی در این گفت‌وگو با بیان اینکه نگاه رازک به مساله صادرات یک برنامه مستمر و پویا است، تاکید کرد: اصلاح GMP و نیز تولید تحت لیسانس، گام‌های بلندی برای رازک در این خصوص خواهند بود. وی با اشاره به اهمیت GMP برای رازک یادآور شد: با اجرای پروژه GMP موفق به اخذ ۱۰ مجوز خارج از نوبت برای تولید محصولات جدید شدیم. مدیرعامل رازک همچنین با انتقاد از عدم توجه به شعار اقتصاد مقاومتی گفت: باید حمایت از تولید داخل به عنوان یک اصل استراتژیک برای همه دولت‌ها الزام‌آور بوده و به راحتی قابل نقض کردن نباشد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
99 درصد از فروش شرکت به داخل اختصاص دارد. در حالی‌که سایر شرکت‌های داروساز در بازار اشباع‌شده دارو در داخل کشور به دنبال شرکت در مناقصات بین‌المللی هستند. برنامه رازک در این خصوص چیست؟ اخذ استانداردهای GMP می‌تواند رازک را به یک شرکت صادراتی دارو تبدیل کند؟
حق با شما است. اتفاقا هزینه‌های انجام شده توسط رازک درخصوص اصلاح GMP خطوط تولید نیز در همین ارتباط می‌باشد. اگر چه باید اذعان کرد که مقوله صادرات یک مساله چند و‌جهی است که یکی از پارامترهای مهم آن انطباق شرایط GMP با مقررات بین‌المللی است و نگاه این شرکت برای صادرات دارو به‌صورت یک برنامه مستمر و پویا است و اقداماتی طی چند سال اخیر صورت گرفته که آثار آن به زودی نمایان خواهد شد.
برنامه‌های رازک در مشارکت با طرف‌های خارجی (تولید تحت لیسانس) چیست؟
تولید تحت لیسانس نیز به‌موازات توجه به انجام اصلاحات بنیادین از دیگر اهداف این شرکت بوده و خواهد بود که در همین ارتباط برای انجام تولید تحت لیسانس داشتن GMP در شرایط حاضر قابل قبول است. در این ارتباط طی چند ماه اخیر با دو شرکت اروپایی جهت تولید تحت لیسانس در حوزه تولید داروهای انسانی ( شرکت بلوفارما پرتغال) و تولید داروهای دامپزشکی (شرکت Bimeda ایرلند) توافقاتی داشته‌ایم که قسمتی از تولید تحت لیسانس در داخل کشور با مساعدت آنها به سایر کشورهای هدف صادر خواهد شد.
شرکت برنامه افزایش سرمایه به منظور تامین نقدینگی مورد‌نیاز برای راه‌اندازی بخش جامدات در نظر گرفته است. اثر این موضوع بر سودآوری شرکت در سالیان آتی به چه صورت خواهد بود؟
در صورت عدم رعایت استانداردهای GMP، سازمان غذا و دارو مجوز تولید برخی از محصولات شرکت را تمدید نمی‌کرد و نیز اجازه فروش برخی محصولات رابه شرکت نمی‌داد در نتیجه رازک در سال‌های آتی با کاهش حجم تولید و فروش مواجه می‌شد که این موضوع علاوه بر کاهش سود آوری، موجب تنزل مزیت رقابتی و جایگاه شرکت در صنعت می‌شد. به‌طور خلاصه هدف شرکت از انجام افزایش سرمایه جبران مخارج انجام شده بابت بهســازی بخش جامدات، رفع موارد عدم رعایت استانداردهای ذکر شده و رفع نواقص اعلام شده طی بازدیدهای سازمان غذا و دارو است. با این حال اثر این موضوع در سودآوری شرکت در سال‌های آتی بر‌اساس جریانات نقدی مورد پیش‌بینی در طرح، ما را با رشد حدود ۲۴ درصد مواجه خواهد کرد.
تفاوت ویژه‌ای در سودآوری شرکت با انجام این طرح و بدون اصلاح بر‌اساس استاندارد GMP در طرح افزایش سرمایه دیده نمی‌شود. تغییرات مثبت از این منظر در کجا ملموس خواهد بود؟
اولین نکته حائز اهمیت این است که با اجرای پروژه اصلاح GMP، موفق به اخذ ۱۰ مجوز تولید محصولات جدید به‌صورت خارج از نوبت شدیم که چنانچه شکل‌های مختلف دارویی در آن لحاظ شود این عدد به ۱۴ می‌رسد. این اقدام در راستای سیاست‌های تشویقی سازمان غذا و دارو به شرکت‌های متقاضی انجام شده است و تاثیر فروش این محصولات یک رقم قابل توجه در سال اول بهره‌برداری خواهد داشت. مجددا لازم می‌دانم توجه شما را به این نکته جلب کنم که چنانچه این اصلاحات صورت نمی‌گرفت در بسیاری از حوزه‌ها شرکت باچالش مواجه می‌شد و اقدام انجام شده یک تدبیر مدیریتی هوشمندانه بوده است که دسترسی به چندین هدف کلیدی را محقق می‌کند.
آیا اثر راه‌اندازی طرح جدید در اولین پیش‌بینی بودجه سال 95 دیده شده است؟
با توجه به اینکه اولین پیش‌بینی جهت سال ۱۳۹۵ در بهمن ماه سال ۹۴ به انجام رسیده تا آن زمان هنوز محموله‌ها و ملزومات اجرای پروژه واصل نشده بود که بالطبع تاریخ بهره‌برداری به‌صورت دقیق مشخص نبود ناگزیر پیش‌بینی با اعمال ضریب اندکی از وضعیت استقرار پروژه برآورد شد.
شرکت در اولین پیش‌بینی مقدار فروش کپسول و قرص را افزایش داده است. در این میان فروش کپسول رشد 84 درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می‌دهد. آیا این موضوع ناشی از راه‌اندازی طرح مزبور است؟
خیر، آثار ناشی از راه‌اندازی خط جدید در سال ۱۳۹۵ بروز خواهد کرد و افزایش حاصل از رشد ۸۴ درصدی کپسول ناشی از واردات پوکه‌های کپسول است. زیرا طی چند سال اخیر به‌دلیل محدودیت در ظرفیت تولید تنها شرکت تولیدکننده پوکه کپسول به‌واسطه عدم تحویل به‌موقع کالا فرصت‌های زیادی از دست می‌رفت که این مهم با واردات جبران شد و آثار آن را در حجم تولید کپسول شاهد هستیم.
نرخ متوسط فروش در سال جاری نسبت به سال گذشته با افت مواجه شده است، به خصوص برای کپسول که 25 درصد از ترکیب فروش را به خود اختصاص داده، افت بیش از 20 درصدی نرخ را در اولین برآورد 95 شاهد هستیم. آیا شرکت می‌تواند از این منظر با افزایش سود مواجه شود؟
تعیین قیمت محصولات با وزارت بهداشت است، اما امیدوارم با توجه به اقدامات و پیگیری‌هایی که انجام خواهیم داد نرخ‌های فروش جدید متناسب با شرایط روز را اخذ کنیم.
نیمی از خرید مواد اولیه شرکت از خارج تامین می‌شود. نحوه خرید شرکت در سال‌های تحریم به چه صورت بوده است؟ آیا در فضای پسابرجام تلاشی برای خریدهای اعتباری صورت گرفته است؟ برنامه‌های شرکت در مواجهه باتک‌نرخی شدن ارز و رشد نرخ ارز مبادله‌ای چیست؟
توجه ویژه به تولیدات داخلی داریم اما کیفیت برای شرکت رازک یک اصل خدشه‌ناپذیر است و با توجه به اینکه آزمایشگاه کنترل این شرکت آکرودیته دستگاه‌های نظارتی (سازمان غذا و دارو - سازمان دامپزشکی کل کشور) است و در مواردی که تولیدات داخلی کیفیت لازم را نداشته باشد آن مواد از منابع خارجی تامین می‌شوند، اگرچه در سال‌های تحریم مشکلات زیادی داشتیم اما امید می‌رود با اقدامات انجام شده اخیر در حوزه سیاست خارجی بتوانیم شرایط بهتری را تجربه کنیم و در این راستا از تک نرخی شدن ارز بسیار استقبال کرده و این حرکت را یک اقدام درست در حمایت از تولید می‌دانیم.
آیا شرکت برنامه‌ای برای اخذ استاندارد GMP در بخش مایعات و همچنین نیمه جامدات دارد؟
بله، اخذ استاندارد بین‌المللی در تمام خطوط تولیدی هدف مدیریت رازک است چون پیش‌نیاز امر صادرات است و پس از کسب مجوزهای لازم نسبت به اجرای کار اقدام خواهیم کرد.
هزینه‌های مالی شرکت طی سالیان اخیر مطابق با سایر شرکت‌های دارویی با رشد قابل توجهی روبه‌رو بوده است. در این خصوص، هزینه مالی پیش‌بینی‌شده در سال جاری با رشد نزدیک به 600 درصدی در مقایسه با سال 90 مواجه شده است. دلیل رشد روزافزون هزینه‌های مالی بالای شرکت‌های دارویی چیست؟
حداقل نرخ بهره تسهیلات بانکی در سال ۹۰ معادل۱۱ درصد بوده است اما تا سال ۹۴ به میانگین ۲۵ تا ۲۷درصد افزایش یافته است که این عامل در کنار افزایش تولید و فروش و به دنبال آن نیاز به نقدینگی بیشتر باعث افزایش هزینه‌های مالی این شرکت شده است.ضمن آنکه سیاست‌های نامعقول سایر رقبا و تولیدکنندگان درخصوص ارائه تسهیلات زمانی بیشتر برای فروش به توزیع‌کنندگان، داروخانه‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی باعث شده است که رقابتی ناسالم در این خصوص برای استمرار حضور در بازار صورت پذیرد که زیان آن متوجه تولیدکننده و منافع تسویه‌های طولانی مدت به نفع داروخانه‌ها و توزیع‌کنندگان است. همین موضوع باعث افزایش دوره وصول مطالبات و کاهش دوره گردش کالا و بروز مشکل در تامین نقدینگی مورد نیاز شرکت‌های دارویی و شرکت رازک شده است.
در این خصوص، تحریم‌ها بر صنعت دارو و شرکت لابراتوارهای رازک و همچنین دوره طولانی وصول مطالبات (مبالغ بالای مطالبات شرکت) چه مشکلاتی برای تامین نقدینگی شرکت در بر داشته است؟
به‌علت تحریم‌ها امکان خریدهای اعتباری مواد اولیه به‌صورت یوزانس، ریفاینانس و سایر روش‌های متداول وجود نداشته است و بخش عظیمی از نقدینگی شرکت درگیر خریدهای خارجی نقدی شده و مابقی هم به علت شرایطی که به آن اشاره شد، درگیر فروش اعتباری محصولات شده است.
در شرایطی که مشکلات نقدینگی در اکثر شرکت‌های دارویی مشاهده می‌شود دلیل تقسیم مقادیر بالایی از سود خالص در مجامع چیست؟
با توجه به اینکه بخشی از سهامداران حقیقی روی درآمد ناشی ازتقسیم سود حاصل از عملکرد شرکت حساب می‌کنند و از طرفی سهامداران حقوقی هم برای ایفای تعهدات خود نیاز به نقدینگی دارند شرکت‌های سودده معمولا با تقاضا جهت توزیع سود نقدی بیشتر مواجه هستند و این موضوع همه‌ساله در مجامع شرکت‌ها باعث فشار به هیات‌مدیره برای تقسیم سود حداکثری می‌شود.
متغیرهای اثرگذار بر دوره وصول مطالبات شرکت چیست؟ (مواردی مانند بودجه دولت در بهداشت و درمان، تسویه حساب بیمه‌ها با داروخانه‌ها و اثر شرکت‌های پخش در این خصوص)؟
با توجه به اینکه عمده خریداران محصــولات دارویی این شرکت، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و داروخانه‌ها هستند، عدم تسویه شرکت‌های بیمه‌ای با مراکز فوق در زمان مناسب عینا روی پرداخت آنان اثر گذاشته و تاخیر ناشی از این موضوع باعث افزایش دوره وصول مطالبات می‌شود.
به دنبال این شرایط، شرکت‌های پخش هم با به وجود آوردن فاصله‌های زمانی بین خرید و صدور رسید انبار ازیک طرف و فروش محصول به داروخانه‌ها و تسویه حساب با شرکت پخش و ارائه گزارش مربوطه به شرکت‌های تولیدکننده با فاصله زمانی، باعث افزایش دوره وصول مطالبات تولیدکنندگان می‌شود.از سوی دیگر رقابت ناسالم و ناهماهنگ شرکت‌های دارویی و شرکت‌های پخش برای جذب مشتری و فروش بیشتر با اعطای تسهیلات مدت‌دار باعث افزایش نامعقول دوره وصول مطالبات در صنعت دارو شده است؛ به نحوی که در هیچ صنعت دیگری این شرایط قابل مشاهده نیست.
در شرایط کنونی مدت زمان وصول مطالبات برای رازک چه مقدار است؟ برنامه‌های شرکت درخصوص کوتاه ساختن این دوره به منظور حل مشکل نقدینگی چیست؟
هم اکنون دوره وصول مطالبات لابراتوارهای داروسازی رازک ۲۸۰ روز است و برای کاهش این دوره باید با شرکت‌های پخش تعامل و پیگیری جدی‌تری صورت پذیرد و از طرفی هم‌اندیشی و همکاری شرکت‌های تولیدکنننده درخصوص ایجاد شرایطی معقول و مناسب و کاهش هماهنگ مدت فروش اعتباری محصولات توسط تولیدکنندگان می‌تواند روش مناسبی برای کاهش دوره وصول مطالبات باشد.کاهش دوره وصول مطالبات و افزایش دوره گردش کالا در یک اقتصاد متعادل خود می‌تواند باعث کاهش قیمت تمام‌شده محصول و افزایش سود شرکت‌های تولیدکننده شود.
آیا خرید داخلی شرکت به‌صورت نقدی است؟ دوره پرداخت بدهی شرکت چگونه است؟
با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد و منابع موجود، این شرکت نیز پاره‌ای از خریدهای داخلی خود را به‌صورت اعتباری و برخی دیگر را به‌صورت نقدی انجام می‌دهد به نحوی که دوره پرداخت بدهی شرکت در سال ۹۴ مدت ۲۳ روز بوده است.
شرکت در بخش دامی به خصوص ویال‌های دامی مقدار برآورد تولید را کاهش داده است؟ وضعیت داروهای دامی در کشورمان چگونه است؟
متاسفانه دریکی دو سال اخیر به‌رغم تاکیدات مقام معظم رهبری درخصوص حمایت از تولید داخلی و اقتصاد مقاومتی به‌نظر می‌رسد توجه لازم به این حوزه معطوف نشده، به‌گونه‌ای که در حوزه دام و طیور با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند و شاغلان این صنعت متحمل ضرر و زیان قابل توجه شده و بعضا کسب و کار خود را رها کرده یا با ورشکستگی مواجه شده‌اند. حال آنکه فعالیت در این حوزه علاوه بر اینکه کمترین وابستگی را به خارج از کشور دارد، موجبات اشتغال‌زایی خوبی را فراهم کرده و بازار بسیار خوبی جهت صادرات فرآورده‌های دام و طیور خصوصا درمنطقه وجود دارد. بنابراین رکود حاکم بر این صنعت از یک طرف موجب کم شدن تقاضا جهت دارو و مکمل‌ها شد و از طرف دیگر حضور رقبای جدید تولیدکننده دارو موجب برهم خوردن بازار عرضه و تقاضا شده و درنتیجه رقابت‌های غیر‌اصولی را ایجاد کرد. در حال حاضر اوضاع تولید و فروش داروهای دامی با مشکلات جدی مواجه است و ضرورت دارد مسـوولان ذی‌ربط با اصلاح اشکالات موجود نسبت به حمایت از تولید داخل و پیشگیری از واردات به بهانه‌های مختلف اقدام عاجل کنند. در این زمینه باید قوانینی وضع شود که این مقوله حمایت از تولید داخل به‌عنوان یک اصل استراتژیک برای همه دولت‌ها الزام‌آور بوده و به‌راحتی قابل نقض کردن نباشد.
آیا محصولات رازک توان رقابت با رقبای تازه‌نفس داخلی را دارد؟
شرکت داروسازی رازک دارای پیشینه بسیار خوب بوده و از شرکت‌های پیشرو در بحث تولیدات کیفی است. بنیان‌گذار رازک شرکت فایزر آمریکا است که در زمره بزرگ‌ترین و مشهورترین داروسازی‌های جهان است و طی سالیان پس از پیروزی انقلاب اسلامی همان ساختار دانش‌بنیان بودن و توجه به کیفیت حفظ شده است. تلاش می‌کنیم یک سری از محصولاتمان را که با فرمولاسیون‌های تحت لیسانس شرکت‌های معتبر اروپایی - آمریکایی تولید می‌شود حفظ کنیم چون اعتقاد داریم در شرایط رقابتی سالم است که شرکت‌ها می‌توانند رشد و توسعه یابند. اما یک دغدغه نیز داریم و آن اینکه فضای رقابتی سالم تبدیل به یک شرایط غیراخلاقی و غیرحرفه‌ای شود که البته در این صورت نظارت دستگاهای حاکمیتی باید از برهم خوردن اوضاع آن‌هم در حوزه تولیدات مرتبط با سلامتی جامعه پیشگیری و نظارت مستمر به عمل آورد.
آقای دکتر، برنامه‌ای برای اخذ استانداردهای لازم در بخش دامی در شرکت وجود دارد؟ بازارهای هدف صادراتی این محصولات جذابیت لازم به منظور تلاش شرکت را دارد؟
خوشبختانه این کار قبلا به مرحله اجرا درآمده است به‌گونه‌ای که چهار سال قبل به‌طور کامل خطوط تولید محصولات تزریقی دامپزشکی در قالب یک کارخانه مستقل در محیط شرکت رازک سرمایه‌گذاری و تاسیس شد. این کارخانه با دارا بودن دو خط تولیدی کاملا مجزا انواع پودرها و محلول‌های تزریقی را تولید و به بازار مصرف عرضه می‌کند و به جرات می‌توان ادعا کرد که خطوط مذکور با بهره‌مندی از استانداردهای رایج در کشورهای پیشرفته و دارا بودن GMP بالا از بهترین شرایط برای تولید داروهای دامپزشکی در داخل کشور بهره‌مند است. بازارهای صادراتی درحال حاضر عمدتا کشورهای همسایه و منطقه هستند اما با توجه به وجود بازارهای صادراتی بسیار خوب برای این محصولات از مدت‌ها پیش تلاش‌هایی را جهت ثبت شرکت و محصولات آن درکشورهای هدف آغاز کرده‌ایم که به‌زودی شاهد آثار مثبت آن خواهیم بود.
تقسیم سود 2650 ریالی در مجمع «درازک»
مجمع عمومی عادی سالانه شرکت لابراتوارهای رازک در تاریخ ۵ خرداد ماه با حضور صاحبان ۸۴ درصد سهام این شرکت برگزار شد. این مجمع به ریاست دکتر محمدرضا شانه‌ساز پور‌شوشتری و نظارت آقایان علی اصغری و حسین جواهری تشکیل شد. دکتر احمد کرباسی مدیرعامل شرکت نیز دبیر مجمع بود.
در این مجمع مدیرعامل شرکت به ارائه گزارش هیات مدیره در سال مالی منتهی به اسفند ۹۴ پرداخت. این در حالی است که فروش خالص «درازک» در سال مالی ۹۴ به بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد و ۶۲ میلیون ریال رسید که معادل ۱۵ درصد در مقایسه با سال مالی قبل افزایش داشت و سود خالص هر سهم شرکت در پایان سال ۹۴ به مبلغ ۳۴۲۶ ریال رسید. گزارش هیات مدیره در حالی ارائه شد که «درازک» شاهد افزایش فروش نسبت به بودجه مصوب سال ۹۴ به میزان ۱۲ درصد در بخش داروهای انسانی و افزایش صادرات به میزان ۱۳۰ درصد در مقایسه با سال ۹۳ بود. در بخش صادرات اعلام شد مدارک ثبت در کشور سودان تکمیل شده و مدارک و دریافت گواهی فروش برای ۱۴ محصول تزریق دریافت شده است. همچنین گواهی CPP برای ثبت ۲ قلم دارویی اکسی ۱۰درصد و ایورمکنین در کشور ترکمنستان و ثبت ۲ قلم داروی مذکور در این کشور صورت گرفته است. از سوی دیگر صادرات ۲ قلم داروی ثبت شده به زبان روسی برای اولین بار به کشور ترکمنستان انجام شده است.
همچنین در گزارش هیات مدیره رازک اعلام شد که توسعه محصولات جدید دارویی و محصولات گیاهی و مکمل با رویکرد تمرکز بر فروش بالای محصولات دارویی دارای اثرات درمانی بهتر به خصوص محصولات مشابه خارجی در بازار دارویی کشور بوده و در این راستا حدود ۲۴۰۰ ساعت تحقیق و بررسی درخصوص محصولات جدید انجام شده است. همچنین گزارشی از موافقت اولیه تقاضای ساخت و تولید محصولات فرآورده گیاهی، مکمل غذایی و فرآورده طب سنتی به سهامداران ارائه شده است. در پایان مجمع با وجود اینکه پیشنهاد تقسیم سود هیات مدیره ۲۲۵۰ ریال بود اما با تصمیم اکثریت سهامداران مبلغ ۲۶۵۰ ریال به‌عنوان سود نقدی میان سهامداران توزیع شد. انتخاب هیات مدیره از دیگر دستورات مجمع سالانه درازک بود بر این اساس شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارویی تامین، داروپخش، صباتامین، سرمایه‌گذاری اعتلا البرز و شرکت توزیع داروهای دامی پخش به‌عنوان اعضای حقوقی هیات مدیره رازک انتخاب شدند. همچنین در مجمع عمومی فوق‌العاده دارویی رازک که در تاریخ ۱۱ خردادماه برگزار شد، گزارش توجیهی هیات مدیره درخصوص ضرورت افزایش سرمایه ارائه شد و بر این اساس مجمع با اکثریت آرای سهامداران افزایش سرمایه شرکت را از مبلغ ۲۰۵ میلیارد ریال به مبلغ ۴۱۰ میلیارد ریال از محل سود انباشته مورد تصویب قرار داد. بر این اساس پیش‌بینی سود هر سهم «درازک» در سال مالی منتهی به اسفند ۹۵ با سرمایه ۴۱۰ میلیارد ریالی مبلغ ۱۹۶۳ ریال اعلام شده است.
ارسال نظر