بسته عملیاتی شهرداری برای «بحران هوا» تحویل دولت شد
طرح «آلودگی نصف» برای تهران ۹۵
برنامه‌های ضربتی مدنظر مدیریت شهری تهران باید با مشارکت دولت و شهرداری به اجرا دربیاید و برای این منظور، لازم است محتوای بسته، علاوه‌بر تامین نظر مدیران شهری به تصویب دولت نیز برسد. در این بسته، ضمن شناسایی ریزمنابع آلایندگی هوای تهران - شامل انواع منابع متحرک نظیر خودروها و منابع ثابت همچون کارخانه‌ها و بخش خانگی- برای اولین‌بار بابت چگونگی مداخله مسوولان شهر در پرونده آلودگی، یک نوع «هدفگذاری کمی» برای سقف حجمی هر کدام از انواع ذرات آلاینده لحاظ شده است که امکان پایش محتوای بسته از بابت اجرای تکالیف نهادهای مسوول را فراهم می‌سازد. محمدباقر قالیباف روز گذشته با اعلام خبر «ارائه طرح شهرداری برای هوای پایتخت به دولت» اعلام کرد: فرهنگ حمل و نقل و ترافیک پایتخت‌نشینان کاملا متضاد از کشورهای توسعه‌یافته است و به جای «پیاده روی یا استفاده از مترو»، به شکل افراطی به خودرو شخصی وابسته است. شهردار تهران همچنین از معادله جدید آلودگی هوا و ورود مولفه‌های جدید به آن خبر داد.
دیروز جزئیات بسته شهرداری نیز در اختیار «دنیای اقتصاد» قرار گرفت. محتوای این بسته نشان می‌دهد همه دستگاه‌های دولتی، عمومی و سازمان‌های مختلف، باید نسبت به تغییر ناوگان اتوبوس‌های «سرویس» کارمندان خود اقدام کنند. این اتوبوس‌ها عامل تولید و انتشار ۱۸ درصد از کل ذرات آلاینده هوای پایتخت هستند. شهردار تهران در پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک «آلودگی هوا» و «آلودگی صدا» را دو چالش جدی و اساسی شهر تهران عنوان کرد که باید برای حل آن از سوی دولت و شهرداری چاره اندیشی شود. او همچنین از یک تغییر و تحول در فرآیند تولید مخرب‌ترین ذرات آلاینده (ذرات با قطر ۲/ ۵ میکرون) نیز خبر داد. مجموعه ذرات آلاینده هوا در تهران در ۶ گروه گازی شامل منوکسید کربن، ازن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد، ذرات معلق کمتر از میکرون ذرات ۱۰، کمتر از ۵/ ۲ میکرون است که از بین آنها ذرات کمتر از ۵/ ۲ میکرون اصلی‌ترین عامل آلودگی هوای تهران است و قابلیت رسوخ به بافت خونی بدن را دارند. این ذرات آسیب رسان‌ترین آلاینده برای سلامت شهروندان محسوب می‌شود.
محمدباقر قالیباف، شهردار تهران با بیان اینکه برای حل مشکل آلودگی هوا و سایر مشکلات محیط زیستی چاره‌ای جز توسعه حمل و نقل عمومی نیست، گفت: تهران در این مسیر در ۱۰ سال گذشته پیشرفت کرد؛ به‌طوری‌که راندمان ساخت مترو ۱۲ برابر شده است، به‌گونه‌ای‌که فقط در خط شش مترو تهران هر هفته در یک جبهه کاری ۵۰۰ متر حفاری و لاینینگ انجام می‌دهیم که این روند ما را به توسعه ۲۵ تا ۳۰کیلومتر مترو در سال می‌رساند. این در شرایطی است که ۱۵ سال قبل سالانه ۵/ ۲کیلومتر مترو ساخته می‌شد. در حوزه حمل و نقل عمومی با تاکید بر حمل و نقل ریلی هر ماه یک ایستگاه مترو افتتاح می‌کنیم و در پایان سال ۹۶ نیز تمامی هفت خط مترو تهران به اتمام خواهد رسید و خطوط شش و هفت مترو که بیش از ۶۰کیلومتر طول دارد نیز به بهره برداری می‌رسد. همچنین مترو به فرودگاه امام (ره) خواهد رسید و در کمتر از دو هفته آینده نیز مترو را در فرودگاه مهر آباد افتتاح خواهیم کرد. اما شهردار تهران پیشرفت‌های حوزه حمل‌و‌نقل عمومی را برای کاهش بار ترافیکی و در نتیجه کاهش آلودگی هوا کافی ندانست و گفت: به رغم سرعت ۱۲ برابری در ساخت مترو و فعالیت ۵خط مترو و تکمیل دوخط متروی دیگر تا پایان سال ۹۶،فرهنگ ترافیک پایتخت‌نشینان کاملا متضاد با پایتخت‌های توسعه یافته دنیا است.
به گفته وی، در اکثر کلانشهرهای دنیا اولویت حمل و نقل درون شهری هم برای مردم و هم دولت‌های محلی به ترتیب پیاده‌روی، دوچرخه سواری، حمل‌و‌نقل عمومی و در نهایت استفاده از خودرو شخصی است. اما در تهران سفر با خودرو شخصی ۴۲ درصد کل جابه‌جایی‌های شهر تهران را به خود اختصاص داده است و سهم زیادی از استفاده از حمل و نقل عمومی را استفاده از تاکسی تشکیل می‌دهد که در دنیا تردد با تاکسی را استفاده از حمل و نقل عمومی به حساب نمی‌آورند. شهردار تهران با تاکید بر اینکه فرهنگ پیاده‌روی در تهران کمرنگ شده است، گفت: باید بگوییم ما خود، ترافیک هستیم و خودمان این ترافیک را درست کرده‌ایم. شهروندان تهرانی سفرهای زائد ترافیکی بسیاری دارند و در مسافت‌های کوتاه که به راحتی می‌توانند پیاده آن را طی کنند از خودروی شخصی استفاده می‌کنند و با ایجاد گره‌های ترافیکی زمان بیشتری را برای رسیدن به مقصد صرف می‌کنند. قالیباف گفت: در فرهنگ ترافیک بسیاری از نقاط دیگر شاهد هستید که وقتی افراد از درب منزل بیرون می‌آیند، ابتدا پیاده روی، دوچرخه، حمل و نقل عمومی و در نهایت خودرو شخصی را انتخاب می‌کنند اما ما در این زمینه برعکس عمل می‌کنیم؛ حتی خانواده‌هایی که از جهت اقتصادی وضعیت خوبی ندارند هم در اولین امکان خرید یک ماشین با هر مدل و شرایطی را دنبال می‌کنند، چرا که متاسفانه هم در حوزه فرهنگی به داشتن یک ماشین افتخار می‌کنند و هم اینکه به خودرو عادت کرده‌اند. در این شرایط حاضر نیستیم یک مسافت ۱۵ دقیقه‌ای را به‌صورت پیاده طی کنیم.
شهردار تهران تاکید کرد: حتی زمانی که پیاده راه احداث می‌کنیم، برای پیاده راه مانع می‌شویم و می‌گوییم مزاحم ماشین‌ها نشویم، اما در این شرایط اگر خودروها مزاحم انسان‌ها شوند، بلامانع است. این یعنی احترام یک خودرو را نسبت به شهروندانمان ترجیح می‌دهیم. وی تاکید کرد: تا زمانی که شهروندان بگویند به دلیل آلودگی هوا به جای پیاده‌روی باید با خودرو شخصی تردد کنیم و ما هم بگوییم که خودرو خود را بیرون نیاورید تا هوا آلوده نشود، نمی‌توانیم کاری را پیش ببریم. قالیباف روز گذشته اعلام کرد: معادله آلودگی هوای تهران نسبت به سال گذشته کاملا دگرگون شده است در معادله سال گذشته پارامتر اصلی آلودگی هوا، ترافیک و خودروها بودند، اما در معادله پایتخت علاوه بر این چهار فاکتور دیگر هم وارد شده‌اند. هم‌اکنون ۸۰ درصد منبع آلودگی هوای شهر تهران اعم از آلاینده ها، ذرات معلق و گازها ریشه در وسایل متحرک دارد. از این رو می‌توان گفت ترافیک به اضافه سوخت، خودروی نامناسب، ویژگی‌های اقلیمی و فرهنگ نامناسب در رانندگی مساوی با آلودگی هوا است. قالیباف در پانزدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک برخلاف همایش آلودگی هوا و صدا که اعلام کرده بود طرح پیشنهادی خود را برای اجرا به کسی تحویل نمی‌دهد، زیرا اجرای ناقص این طرح آن را بی اثر می‌کند این بار با آرامش بیشتری اعلام کرد،برنامه مهار آلودگی هوا مدیریت شهری به دولت ارائه کرده است.
شهردار تهران تاکید کرد: موضوع آلودگی هوا و ترافیک در شهر تهران قابل حل است و دولت باید برای این امر تصمیم‌گیری کند، به همین منظور در دولت طرح ما را خواستند و ما نیز کلیات این طرح را در جلساتی با معاون اول رئیس‌جمهوری مطرح کردیم؛ همچنین دو - سه جلسه کارشناسی به منظور طرح جزئیات برگزار شد. شهردار تهران ادامه داد: در یک نگاه کلی تاکید کردیم که ابتدا باید پایش و پژوهش داشته باشیم تا موضوع را به‌طور دقیق بشناسیم که این کار به درستی در شهرداری تهران انجام شده است و تاکنون در هیچ کدام از شهرهای دیگر این دانش در تجزیه و تحلیل ریشه‌ها و منابع وجود ندارد. قالیباف گزارش و پیگیری را دومین اقدام انجام شده در این زمینه دانست و گفت: در کنار این موارد مهم است که محاسبه و مدل‌سازی صورت گیرد که این اقدام نیز برای حل مشکل صورت گرفته است. شهردار تهران در این همایش توضیح داد: در همین پایش‌ها و پژوهش‌ها به این نتیجه رسیدیم که علاوه بر مشکل ذرات معلق زیر ۵/ ۲میکرون، بخشی از گازهای تولیدی نیز در مقابل نور خورشید به ذرات معلق تبدیل می‌شوند که باید برای این موضوع برنامه دقیق داشت و بعد هم اثر بخشی و بازخوردگیری انجام شود تا بتوان این چرخه را تکمیل کرد. وی ابراز امیدواری کرد که دولت برای طرح شهرداری تهران در زمینه کاهش آلودگی هوا تصمیم‌گیری کرده و برای این کار مسوول مشخص شود تا پاسخگو باشد.
قالیباف گفت: در همان جلسات و بحث‌های کارشناسی همه قبول کردند که این بهترین طرح است البته ما نمی‌گوییم که طرح اشکالی ندارد اما تا کنون کسی نتوانسته از آن ایراد بگیرد؛ به همین جهت امروز وقت آن است که تصمیم‌گیری کنیم مجری این طرح چه کسی است تا مسوولیت و پاسخگویی کار هم روشن و مشخص باشد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، طرح شهردار تهران در جلسه‌ای در سطح معاون اجرایی رئیس‌جمهور ارائه شده است. این طرح به تشریح دو سر فصل شامل منابع آلایندگی هوا و سیاهه آلودگی هوا و همچنین راهکار مهار آلودگی پرداخته است. مسوولان دولتی مرتبط با شهر تهران زمستان امسال با دستور رئیس‌جمهور موظف شدند موضوع آلودگی هوای پایتخت و عوامل تشدیدکننده آن را بررسی کنند. طی چند هفته اخیر با دریافت طرح شهرداری تهران مطالعات اولیه نسبت به محتوای طرح را شروع کردند.
برخی مسوولان دولتی می‌گویند سیاهه آلودگی هوا(اعداد و ارقام حجم آلاینده‌ها و منابع آلایندگی) باید صحت سنجی شود و بعد از تایید سر فصل اول نسبت به سر فصل دوم اقدام خواهد شد. طرحی که شهرداری تهران اخیرا برای کنترل آلودگی هوای تهران به دولت ارائه کرده است یک هدف صریح و عمده را تعقیب می‌کند و آن کاهش ۵۰ درصدی آلودگی هوای پایتخت در سال ۹۵ به‌عنوان سال اول اجرای طرح است. شهردار تهران امید دارد که این طرح به زودی در دولت به تصویب برسد تا از یکسو مدیر و متولی ساماندهی بحران آلودگی هوای تهران در دولت و شهرداری مشخص شود و از سوی دیگر برنامه‌های متنوع از سمت دولت و شهرداری برای مهار ذرات آلاینده تهران به اجرا در بیاید. در بسته عملیاتی شهرداری تهران برای مهار آلودگی هوا که جزئیات آن در اختیار «دنیای اقتصاد» قرار گرفته است، ۵ ماموریت برای شهرداری و دولت تعیین شده است که یکی از این مسوولیت‌ها افزایش تعداد واگن‌های متروی تهران برای کاهش سر فاصله‌های زمانی است، در حال حاضر تهران بیش از هزار و ۱۰۰ واگن دارد که با افزودن ۵۰۰ واگن جدید به ۱۶۰۰ واگن خواهد رسید. معاینه فنی و بهینه‌سازی احتراق موتورخانه‌ها، کاهش کارکرد ژنراتورهای دیزلی در راه‌آهن تهران از دیگر برنامه‌های پیشنهادی مدیریت شهری برای کاهش ضربتی آلودگی هوا است.
برخی از کارشناسان شهرسازی معتقدند برخی از قطارهای برون شهری که در راه‌آهن تهران و داخل شهر تردد می‌کنند نقش بسزایی در آلودگی شهر تهران دارند که این طرح برای کاهش آلاینده‌ها یک هدفگذاری کمی و کیفی دارد. جمع‌آوری بخارات بنزین و معاینه فنی خودروها ۲برنامه دیگر برای کنترل آلودگی هوا است. در این طرح که قصد کاهش آلودگی هوا به نصف را دارد میزان تولید آلودگی یک ساله تهران تشریح شده است که منواکسید کربن ۵۰۸ هزار و ۸۰۹تن در سال، ترکیبات آلی فرار ۸۴ هزار و ۱۷ تن در سال، دی اکسید گوگرد،۸۶ هزار و ۶۷۳ هزار تن در سال؛ دی اکسید نیتروژن ۳۷ هزار و ۵۵۲ هزار تن در سال و ذرات کم تراز ۵/ ۲ میکرون ۸ هزار و ۶۰۱ تن در سال برآورد شده است که پس از اجرای برنامه‌ها در برش یک ساله منو اکسید کربن به ۱۵۲ هزار و ۴۲۴ هزارتن در سال (۷۰ درصد)، ترکیبات آلی فرار۲۶ هزار و۴۴۳ تن در سال (۶۹ درصد)، دی اکسید گوگرد،یک هزار و ۸۸۹ تن در سال(۹۵درصد)،دی اکسید نیتروژن ۷ هزار و ۳۲۷ تن در سال (۹۲درصد) و ذرات با قطر کمتر از ۵/ ۲ میکرون به ۴ هزار و ۳۱۲ تن در سال (۵۰ درصد) کاهش پیدا می‌کند. در این طرح گفته شده است سهم منابع محرک در تولید آلودگی هوا شامل انواع خودرو ۸۵ درصد است و ۱۵ درصد را منابع ساکن و اداری و تجاری (که سهم این دوگزینه در آلودگی هوا ۳ درصد است) و ریشه باقی‌مانده آلودگی هوا از منابع ساکن کارخانه‌ها هستند. برای اولین بار سهم تفکیکی منابع متحرک از آلودگی هوا اعلام شده است. اتوبوس‌های سرویس (دستگاه‌های دولتی و عمومی و شبه دولتی) که عمدتا اتوبوس‌های فرسوده برون شهری هستند، سهم ۱۸ درصدی دارند. این موضوع بارها مورد انتقاد شهردار تهران بود که چرا اتوبوس‌هایی که دیگر در جاده‌های اطراف شهر تهران هم مورد استفاده قرار نمی‌گیرند به‌عنوان سرویس ادارات مورد استفاده قرار گرفته و در داخل شهر تهران تردد می‌کنند. سهم کامیون‌ها در آلودگی هوای تهران ۲۲ درصد و میزان تولید آلاینده‌ها توسط موتورسیکلت‌ها ۱۰ درصد است. در حال حاضر موتورسیکلت‌های کاربراتوری ۸ برابر خودروهای انژکتوری در شهر تهران تولید آلاینده می‌کنند. خودروهای سواری، یک درصد، اتوبوس‌های شرکت واحد ۱۲ درصد از سهم ۸۵ درصدی منابع متحرک را تشکیل می‌دهند. براساس سیاهه آلودگی هوای تهران میزان تولید آلاینده‌های معیار در شهر تهران ۷۲۵ هزار و ۶۲۲ هزار تن در سال است که شهردار تهران انتظار دارد با برنامه‌هایی که ارائه کرده است این میزان در سال اول اجرا به نصف کاهش پیدا کند.
ارسال نظر