دولت یازدهم مرد اقتصادی کم ندارد. از طیب نیا و سیف گرفته که پست های اقتصادی را در اختیار گرفته اند تا نوبخت و نهاوندیان که اگرچه پست های سیاسی را مدیریت می کنند اما همه آن ها را به عنوان مردانی اقتصادی می شناسند. در این میان اما نهاوندیان یک وجه ممیزه ویژه دارد. او سال ها رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران و ایران بوده است. جایی که به پارلمان بخش خصوصی شهره است و در حقیقت صدای فعالین اقتصادی است. او به نوعی دغدغه های بخش خصوصی را نیز به دولت انتقال می دهد.

محمد جوان و شاگردی شهید مطهری

به گزارش خبرآنلاین اما رئیس دفتری رئیس جمهور و ریاست اتاق بازرگانی تنها مسئولیت های او نبوده است. زندگی نهاوندیان بالا و پایین های زیادی دارد. نهاوندیان پسر حاج جعفر است و آنگونه که در زندگینامه خود او در صفحات مجازی یافت می شود، حاج جعفر بنیانگذار حسینیه زنجانی ها در تهران است. او درس خواندن را در مدرسه جعفری آغاز کرده است. مدرسه جعفری از مدارس اسلامی است که جامعه تعلمیات اسلامی پیش از انقلاب بنیان نهاده است. او بعد از این، به مدرسه علوی رفته و جالب است بدانید، بعد از تحصیلات مقدماتی اول تصمیم می گیرد به حوزه علمیه برود. او در دوران طلبگی اش با شهید مطهری آشنا می شود و پای جلسات درس او می رود. اما به ناگاه تصمیم می گیرد به جای حوزه دانشگاه برود. او در رشته اقتصاد دانشگاه تهران مشغول به تحصیل می شود و همین تغییر مسیر او را تا دانشگاه جرج واشنگتن و رشته اقتصاد می کشاند. اما نکته جالب اینجاست که این دوره زندگی نهاوندیان اثر ماندگاری در زندگی او می گذارد. او بعدها به گرایش اقتصاد اسلامی علاقه مند می شود و به همراه چند تن از بازاریان شورای اقتصاد اسلامی را پایه گذاری می کند. او که در کلاس های فلسفه تاریخ شهید مطهری شرکت می کرد با همفکری او جلسات اقتصاد اسلامی در دانشگاه تهران برگزار می کنند.

نهاوندیان انقلابی و خدمت در وزارت بازرگانی

انقلاب که می شود زندگی همه دگرگون می شود و بیش از همه خود انقلابیون. محمدنهاوندیان جوان که تازه توانسته است لیسانس اقتصاد خود را اخذ کند، درس و تحصیل را کنار می گذارد و مشغول خدمت به انقلاب می شود.او در سال های ۵۹ و ۶۰ همزمان نماینده نخست وزیر در بنادر و گمرکات جنوب و نیز مشاور وزیر بازرگانی است. بعد به عنوان معاون هماهنگی امورمجلس وزارت بازرگانی مشغول کار می شود. او تا سال ۶۲ عضو شورای پول و اعتبار بوده و همچنین مدتی هم به عنوان معاون طرح و برنامه وزارت بازرگانی مشغول فعالیت می شود.

نهاوندیان در جرج واشنگتن

اما نهاوندیان آینده خود را دست کم در کوتاه مدت در کار اجرایی نمی بیند. او سال ۶۴ همه مسئولیت ها را رها می کند و دست همسر و چهار فرزندش را می گیرد و راهی آمریکا می شود تا در دانشگاه جرج واشنگتن به تحصیل اقتصاد بپردازد. او تا سال ۷۲ در آمریکا می ماند و فوق لیسانس و دکترایش را همان جا اخذ می کند. او البته به واسطه اقامت طولانی مدت در آمریکا موفق به اخذ گرین کارت آمریکا هم می شود که بعدها منجر به ماجرایی می شود که به آن خواهیم پرداخت.

بازگشت به ایران و وزارت بازرگانی

محمدنهاوندیانی که در سال های اولیه انقلاب معاون وزیر بازرگانی بود این بار با درجه دکترا به ایران، به وزارت بازرگانی و به معاونت طرح و برنامه این وزارتخانه باز می گردد. در آن سال ها یحیی آل اسحاق عضو شورای مرکزی حزب موتلفه مسئولیت وزارتخانه را بر عهده داشت. نهاوندیان شخصیتی چند بعدی دارد. او که در دولت هاشمی رفسنجانی به وزارتخانه رفته بود تا سال ۸۰ و در میانه دولت خاتمی به مسئولیت خود در این وزارتخانه ادامه می دهد و علاوه بر معاونت به سمت مشاورت رئیس جمهور و رئیس مرکز ملی جهانی شدن نیز منصوب می شود. اما او در دولت دوم اصلاحات راه خود را جدا می کند و به صدا و سیمایی می رود که ریاستش با علی لاریجانی است و تا سال ۸۴ ریاست شورای اقتصادی صدا و سیما را بر عهده دارد.

وقتی نهاوندیان در میانه چپ و راست، اعتدال را بر می گزیند

در سال ۸۴ انتخابات سرنوشت ساز ریاست جمهوری برگزار می شود. اینجاست که نهاوندیان راه اعتدال را پیش می گیرد. او نه به سمت اصلاح طلبان متمایل می شود و نه به نسل تازه از راه رسیده اصولگرایان می پیوندند. او سرونوشت خود را به سرونوشت علی لاریجانی گره می زند و در انتخابات، مدیریت برنامه اقتصادی او را بر عهده می گیرد.

گرین کارتی که رسانه ای شد

لاریجان در آن انتخابات شکست می خورد و به جای اینکه به پاستور برود، چند خیابان آن طرف تر و به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی می رود تا دبیری مهمترین شورای عالی کشور را بر عهده بگیرد. نهاوندیان هم با او می رود و مشاور اقتصادی دبیر شورای عالی امنیت ملی می شود. در این دوره لاریجانی مسئول مستقیم پرونده هسته ای است و در بحبوحه مذاکراتش با طرف های غربی طی یک جریان نام محمد نهاوندیان به میان می آید. سال ۸۵ است و مذاکرات علی لاریجانی درباره پرونده هسته ای به شدت در جریان است. در این بین روزنامه فایننشال تایمز آمریکا مدعی می شود که مشاور اقتصادی مذاکره کننده ایران به آمریکا سفر کرده و با مقامات آمریکایی مذاکره کرده است. در آن سال بسیاری از مقامات آمریکایی منکر مذاکره با نهاوندیان شدند و حتی پیگیر این موضوع شدند که چه کسی به یک مقام عالی رتبه ایرانی ویزای ورود به آمریکا را داده است. این درحالی بود که نهاوندیان به واسطه تحصیل در آمریکا خود گرین کارت این کشور را داشته و نیازی به ویزا نداشت. در آن زمان علی لاریجانی درباره سفر مشاور خود به آمریکا توضیح داد که «از آنجایی که آمریکا به دیپلمات‌های ایرانی ویزا نمی‌دهد، ما از سفر محمد نهاوندیان به آمریکا استفاده کردیم تا مطالب مورد نظر خود را به محمدجواد ظریف نماینده ایران در سازمان ملل منتقل کنیم.» وزارت خارجه ایران رسماً اعلام کرد که سفر نهاوندیان شخصی است و هیچ ارتباطی به مناسبات دو کشور ندارد.

رئیس پارلمان بخش خصوصی و پایانی بر یک امپراطوری ۳۰ ساله

نهاوندیان در سال ۸۶ از کارهای دولتی خارج می شود و به سمت بخش خصوصی می رود. او در این سال در انتخابات اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران شرکت می کند و با ۱۶۵ رای رئیس بزرگترین نهاد خصوصی ایران می شود. برای اینکه متوجه جایگاه این نهاد شویم باید اول مختصری از تاریخچه آن بگوییم. اتاق بازرگانی ایران نهادی است که اعضای آن با رای فعالین اقتصادی انتخاب می شوند. این نهاد در همه طول دهه شصت و زمان جنگ در اختیار بازرگانانی از بدنه مذهبی بازار و نزدیک به موتلفه بود. علینقی خاموشی، اسدالله عسگراولادی، علاء الدین میرمحمدصادقی از سرشناس ترین اعضای این اتاق در این سال ها بودند. پس از جنگ نیز همین بازاریان توانستند مناصب این اتاق را به دست آورند. در اولین انتخابات در دولت هاشمی یک بار دیگر علینقی خاموشی به ریاست این اتاق برگزیده شد. خاموشی طی چهار دوره همزمان رییس اتاق بازرگانی تهران و اتاق ایران بود. اساسا در این دوران این دو نهاد قابل تفکیک از یکدیگر نبودند و محل اتاق بازرگانی پایتخت٬ در دل اتاق بازرگانی ایران قرار داشت و طبقه‌ای از ساختمان اتاق ایران در خیابان طالقانی بود. در پنجمین دوره انتخابات اتاق بازرگانی که همزمان بود با دوره دوم دولت سید محمد خاتمی ، نسل جدیدی از تجار و بازرگانان در صدد برآمدند که مهر پایانی بر حضور خاموشی و موتلفه در اتاق بازرگانی ایران بزنند و سردمدار این جریان هم محمد بهزادیان بود که پیش از آن معاون عبدالله نوری در وزارت کشور دولت هاشمی رفسنجانی بود. همه تلاش بهزادیان و اصلاح طلبان برای پایان دادن به ریاست خاموشی منجر به جدا شدن اتاق تهران از اتاق ایران شد و بهزادیان در نهایت توانست رئیس اتاق تهران شود. خاموشی همچنان به عنوان رئیس اتاق ایران باقی ماند.

با روی کار آمدن دولت محمود احمدی نژاد، فشارها بر بخش خصوصی و نماینده آن یعنی اتاق بازرگانی ایران نیز افزایش پیدا کرد. طی این فشارها بهزادیان از ریاست اتاق تهران بازماند و محمد نهاوندیان که چهره ای آشنا بود جایگزین آن شد. نهاوندیان که از حمایت علی لاریجانی که اکنون رئیس مجلس هم شده بود برخوردار بود، دارای یک وزن سیاسی بالا بود. اما نکته جالب اینجاست که در جریان انتخابات دوره ششم اتاق بازرگانی، دولت احمدی نژاد که همچنان به این نهاد بخش خصوصی فشار می آورد، مانع ورود بهزادیان و جریان تحولخواه اتاق شد و آنان در این انتخابات رد صلاحیت شدند. اما با وجود اینکه شرایط برای ریاست دوباره خاموشی فراهم بود، جریان موتلفه در انتخابات نتوانست توفیقی حاصل کند و محمد نهاوندیان به سال ها ریاست خاموشی بر اتاق بازرگانی ایران خاتمه داد. موتلفه در این انتخابات تنها توانست اتاق تهران را از آن خود کند و یحیی آل اسحق به ریاست آن رسید. نهاوندیان تا پایان دولت دهم رئیس پارلمان بخش خصوصی باقی ماند.

مشاور همه نامزدها

با فرارسیدن انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ کاندیداهای انتخابات سعی می کردند که از میان چهره ها مختلف سیاسی، اقتصادی و رسانه ای یارکشی کنند. در این میان خبرآمد که محمد نهاوندیان به عنوان رئیس کارگروه اقتصادی ستاد انتخاباتی علی اکبر ولایتی منصوب شده است. اما نهاوندیان دو روز بعد اعلام کرد که در هیچ ستاد انتخاباتی عضویت ندارد. او گفت که با وجود اینکه عضویت ندارد به برخی از کاندیداها مشاوره می دهد.

آقای رئیس دفتر

به هر ترتیب انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد و حسن روحانی با رای ملت به نهاد ریاست جمهوری رفت. این مسئله فصل جدیدی را برای نهاوندیان رقم زد. او با حکم رئیس جمهور ریاست دفتر او را بر عهده گرفت. منصبی که تا امروز بر عهده داشته است. او در تمام این دو سالی که ریاست دفتر رئیس جمهور را بر عهده داشته است، سعی کرده است که نقش واسط را میان بخش خصوصی و دولت بازی کند. برگزاری چند جلسه با اتاق بازرگانی در قامت رئیس دفتر رئیس جمهور از جمله اقدامات او بوده است. نهاوندیان همچنین بارها به دفاع از عملکرد دولت برخاسته است. عملکردی که خود بخشی از آن بوده است.

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.