گروه گردشگری: جهان دارای اقتصادهایی بسیار متفاوت و ناهمگون است، با این وجود رشد و توسعه اقتصادی از جمله اهدافی است که هر اقتصاد دنبال می‌کند. سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تشکل‌های سیاسی و اقتصادی جهان، در زمینه گسترش همکاری میان کشورهای اسلامی، توسعه صنعت توریسم اسلامی را در دستور کار خود قرار داده است؛ به گونه‌ای که سال ۲۰۱۰ میلادی را با عنوان سال «گردشگری اسلامی» نام‌گذاری کرد تا توجه خود را به اهمیت فزاینده آن در اقتصاد کشورهای اسلامی نشان دهد. از آنجا که بیشتر کشورهای اسلامی جزو کشورهای درحال توسعه یا کمتر توسعه یافته بوده و با معضلاتی چون سطح پایین درآمد سرانه و نرخ‌های نازل رشد اقتصادی روبه‌رو هستند، لذا این کشورها برای رهایی از چنین مشکلاتی نیازمند رشد اقتصادی سریع و مستمر هستند. یکی از راه‌ها برای رسیدن به این رشد که موفقیت‌های قابل ملاحظه‌ای برای برخی کشورها به همراه داشته، اتکا به صنعت گردشگری و گسترش آن است. به گزارش «دنیای اقتصاد»، در یک مطالعه که توسط پژوهشگران ایرانی انجام شده، رابطه توریسم بین‌المللی و رشد اقتصادی در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. پیش از این، نتایج پژوهشی دیگر در مورد تاثیر مخارج توریسم بر رشد اقتصادی کشورهای عضور سازمان کنفرانس اسلامی رابطه مثبت بین این دو متغیر را تایید کرده بود.

سهم اندک کشورهای اسلامی از درآمد توریسم

۵۷ کشور عضو کشورهای سازمان کنفرانس اسلامی، بخش‌های وسیعی را در قاره‌های چهارگانه به جز استرالیا به خود اختصاص داده‌اند؛ مساحتی که یک‌ششم از کره زمین است و اعضای آن نیز بخش مهمی از کشورهای در حال توسعه را شکل می‌دهند.

براساس پژوهش مذکور، طبق آمارهای سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) در سال ۲۰۰۷ از حدود ۹۴۵ میلیون گردشگر بین‌المللی در سراسر جهان، تنها ۹۳ میلیون نفر مسافر کشورهای اسلامی بوده‌اند.

بر این اساس می‌توان دریافت که به‌رغم وجود جاذبه‌های بسیار در کشورهای اسلامی، این کشورها سهم کمی از درآمد گردشگری جهان دارند. براساس پیش‌بینی‌های سازمان جهانی جهانگردی، تا سال ۲۰۲۰ کشورهای اسلامی واقع در آفریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا همچنان سهم اندکی از درآمدهای این صنعت را به خود اختصاص خواهند داد. این درحالی است که عمده کشورهای اسلامی نظیر مصر، ترکیه، لبنان، مالزی، تونس، اندونزی و مراکش در ردیف سرزمین‌های پرجاذبه هستند و جاذبه‌های مورد توجه گردشگران را دارند.

نتایج به دست‌ آمده از این تحقیق نشان می‌دهد کشورهای اسلامی نه تنها از طریق منابع متداول رشد (از جمله سرمایه فیزیکی، رابطه مبادله و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و...) بلکه از طریق بهبود در صنعت گردشگری نیز می‌توانند اقتصاد خود را توسعه دهند و به نرخ‌های بالاتری از رشد دست یابند. همان‌طور که از نتایج مشاهده می‌شود متغیر تعداد ورود توریست، آزادی اقتصادی، سرمایه فیزیکی، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و درجه باز بودن اقتصاد تاثیر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی می‌گذارد. بنابراین استفاده از مزیت صنعت گردشگری فرصت را برای کشورهای اسلامی به‌منظور نزدیکی به یکدیگر و رشد اقتصادی فراهم می‌کند.

همچنین نتایج به دست آمده در مدل توریسم نشان می‌دهد رشد اقتصادی در این کشورها با توسعه تسهیلات و امکانات زیربنایی سبب توسعه گردشگری می‌شود و افزایش درآمد سرانه هر یک از کشورهای اسلامی منجر به افزایش تقاضای توریسم بقیه اعضا می‌شود. همچنین گسترش تجارت و کاهش قیمت‌ها بر توسعه گردشگری موثر است.

این پژوهش با توجه به نتایج حاصل، پیشنهادهایی به‌منظور بهبود وضعیت خدمات توریسم و رشد اقتصادی در کشورهای اسلامی ارائه می‌دهد.

افزایش سرمایه‌گذاری در توسعه صنعت توریسم و توجه بیشتر به جاذبه‌های گردشگری برای افزایش بیشتر رشد اقتصادی کشورهای عضو کنفرانس اسلامی؛ تبیین استراتژی مبتنی بر ارتباطات به جای هماهنگی ساختاری بین نهادهای فرهنگی، اقتصادی و امنیتی؛‌ به‌کارگیری دیپلماسی عمومی برای معرفی جاذبه‌های توریستی کشورهای اسلامی؛ ایجاد اجلاس‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای توریسم و رفع مشکلات آن به‌ویژه در سطح سازمان کنفرانس اسلامی؛ پیگیری مصوبات و قطعنامه‌های سازمان کنفرانس اسلامی درباره توریسم و عملیاتی کردن آنها؛ تاسیس سازمان گردشگری کشورهای اسلامی برای سازماندهی و برنامه‌ریزی هدایت امور توسعه توریسم مذهبی در کشورهای عضو، ‌ارائه تسهیلات و ویزای سریع به گردشگران کشورهای اسلامی و... از راهکارهای مناسب جهت توسعه گردشگری در این کشورها می‌تواند باشد.