زمستان سخت ترکیه
آینده روسیه و ترکیه با حادثه پیش آمده چگونه خواهد بود. پرسش اخیر مهم‌ترین پرسشی است که جهان را تا لب مرز یک جنگ فراگیر پیش برد. مقام‌های بلندپایه روسیه می‌گویند اقدام ترکیه در سرنگون کردن جنگنده روسی در خاک سوریه برای ترکیه «عواقب جدی» به همراه دارد و روابط مسکو و آنکارا را عمیقا تحت تاثیر قرار خواهد داد. اما خبر خوب برای کسانی که به‌دنبال یک جنگ فراگیر بودند این است که جنگ حاضر بین دو کشور، به حوزه اقتصاد رسیده و اگر در آینده ماجراجویی بیشتری را ترک‌ها در آسمان سوریه رقم نزنند، در همین حوزه باقی خواهد ماند.

در این ارتباط شبکه خبری «یورونیوز» به تحلیل ابعاد جنگ اقتصادی بین دو کشور پرداخته و از این زاویه درگیری بین آنکارا و مسکو را بررسی کرده است. وزارت کشاورزی روسیه در سومین روز پس از سرنگون شدن سوخو روسی اعلام کرد مقررات مربوط به واردات مواد غذایی و محصولات کشاورزی از ترکیه سخت‌تر شده و کنترل بیشتری اعمال می‌شود.این وزارتخانه در این راستا اعلام کرد بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد ۱۵ درصد محصولات کشاورزی وارداتی از ترکیه فاقد استانداردهای مورد نظر روسیه است.ارتش ترکیه بامداد سه‌شنبه سوم آذر اعلام کرد یک هواپیمای جنگی روسی که حریم هوایی ترکیه را در مرز سوریه نقض کرده بود، «پس از چندین بار اخطار» سرنگون کرده است.در پی آن «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه، با تایید سرنگونی جت سوخو۲۴ توسط آنکارا، نقض حریم هوایی ترکیه را تکذیب کرد و گفت این جنگنده «یک کیلومتر» داخل حریم هوایی سوریه سرنگون شده است.

پوتین افزود: ما با دقت تمام آنچه را اتفاق افتاده است، تجزیه و تحلیل خواهیم کرد. حادثه تراژیک امروز بر روابط روسیه و ترکیه پیامدهای جدی بر جای خواهد گذاشت.وزیر امور خارجه روسیه سفر خود به ترکیه را لغو کرد.روسیه از هفتم مهرماه به درخواست دولت سوریه حمله هوایی به مواضع داعش در آن کشور را آغاز کرد.داعش از سال گذشته نواحی زیادی را در سوریه و عراق اشغال کرده است. آمریکا، فرانسه و برخی هم‌پیمانان غربی و منطقه‌ای از شهریور پارسال ائتلافی برای مبارزه علیه داعش راه‌اندازی کردند و به اقدام نظامی در سوریه و عراق دست زدند.به گزارش خبرگزاری انگلیسی زبان «رویترز»، روزنامه «کامرسانت» روسیه پنجشنبه با استناد به یک مقام دولتی نوشت «روسیه علیه ترکیه تحریم اعمال خواهد کرد.» اما بخش‌های مهم روابط اقتصادی و تجاری روسیه و ترکیه عبارت است از:

گردشگری
شهروندان روسیه برای سفر به ترکیه به اخذ روادید نیاز ندارند. روسیه به دنبال سقوط یک ماه پیش هواپیمای مسافربری این کشور در صحرای سینای مصر، پروازها به مقصد مصر را به حالت تعلیق درآورد. همین امر باعث شد ترکیه به مقصدی جذاب‌تر از پیش برای گردشگران روسی تبدیل شود.در سال ۲۰۱۴ میلادی نزدیک به ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار روس که ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر آنان گردشگر بودند، از ترکیه دیدن کردند، اما وزیر امورخارجه روسیه به دنبال سقوط سوخو روسی روز سه‌شنبه به شهروندان کشورش توصیه کرد به‌دلیل تهدیدهای تروریستی از سفر به ترکیه بپرهیزند.

محصولات غذایی
به نوشته رویترز بر پایه آمار منتشر شده از سوی سازمان «رنسانس کپتال»، در سال ۲۰۱۴ میلادی مقصد ۴ درصد از صادرات ترکیه که بیشتر شامل منسوجات و مواد غذایی به ارزش ۶ میلیارد دلار می‌شد، روسیه بود. ارزش صادرات ترکیه به روسیه از ماه ژانویه تا سپتامبر سال جاری میلادی، ۴۰ درصد کاهش را تجربه کرده و به ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار تنزل یافته است. سبزی، میوه و گوشت از صادرات مهم ترکیه به روسیه است.

انرژی و کالاها
ترکیه پس از آلمان دومین خریدار گاز طبیعی روسیه و مسکو بزرگ‌ترین تامین‌کننده گاز مورد نیاز آنکاراست. آنکارا سالیانه ۲۸ میلیون تا ۳۰ میلیون مترمکعب از ۵۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی مورد نیاز خود را از روسیه خریداری می‌کند.ترکیه به همراه مصر بزرگ‌ترین خریدار گندم روسیه است. آنکارا در سال مالی گذشته (تا پایان ماه ژوئن) چهار میلیون و یکصد هزار تن گندم از روسیه خریداری کرد.ترکیه همچنین یکی از خریداران بزرگ محصولات نیمه‌فولادی روسیه است.

طرح‌های مشترک
ترکیه در سال ۲۰۱۳ میلادی با شرکت دولتی «روس اتم» روسیه قراردادی بست که براساس آن شرکت روسی موظف به ساخت چهار رآکتور در قالب یک طرح ۲۰ میلیارد دلاری شد.روسیه و ترکیه همچنین طرح مشترک خط لوله موسوم به «تُرک استریم» را دارند؛ خط لوله جایگزینی برای خط لوله «ساوث استریم» روسیه تا گاز روسیه بدون نیاز به عبور از خاک اوکراین به اروپا صادر شود.طرح ساوث استریم سال گذشته میلادی به‌دلیل اعتراض کمیسیون اتحادیه اروپا کنار گذاشته شد.شرکت گازپروم روسیه به‌تازگی ظرفیت در نظر گرفته شده برای خط لوله گاز «ترک استریم» را تقریبا به نصف کاهش داد که معادل ۳۲ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در سال می‌شود. روسیه قصد داشت تا از طریق آنکارا، اوکراین را که به یکباره علیه مسکو شورید، تنبیه کند و آنکارا به‌عنوان مسیر گازی این کشور به اروپا انتخاب شد، اما با مشکل به وجود آمده، این مسیر نه تنها از روی میز کنار گذاشته شده؛ بلکه خود ترکیه نیز در فصل زمستان با عدم تامین گاز دست و پنجه نرم خواهد کرد، زیرا ترکیه بیشترین میزان گاز وارداتی خود را از مسکو تامین می‌کند.