از جنگل‌کاری تا ایجاد مرکز تجارت جهانی
«می‌گویند می‌خواهیم 220 هکتارش را فضای سبز درست کنیم. شما باید مواظب آن بقیه باشید. 80 هکتار زمین وسط شهر چیز کمی نیست، این‌جا زمین‌هایی است‌ که متر مترش محاسبه دارد.» اینها بخشی از سخنان مقام معظم رهبری در روزی است که برای افتتاح بوستان ولایت آمده بودند. آن روز می‌گفتند این‌جا بزرگ‌ترین بوستان خاورمیانه است حالا اما 4‌سال گذشته و نه‌تنها خبری از بزرگترین بوستان خاورمیانه در جنوب تهران نیست که خبرها نشان می‌دهد تنها 60 هکتار از حدود 300 هکتاری که باید پارک می‌شده درختکاری شده و تکلیف 240 هکتار دیگر نامعلوم است.
چهار سال پیش زمانی که شهرداری تهران پس از سال‌ها پیگیری پادگان قلعه‌مرغی را تحویل گرفت، بنا شد با توجه به فقر فضای سبز و فضاهای عمومی در جنوب تهران این فضای نظامی تغییر کاربری داده شده و به پارک تبدیل شود. همان روزی که رهبر معظم انقلاب برای افتتاح این بوستان به منطقه ۱۹ آمده بودند، در سخنانشان تاکید کردند: مراقب باشید که چه اتفاقی بناست برای زمین‌های این‌جا بیفتد. حالا اما خبرها نشان می‌دهد به‌رغم همه این سفارش‌ها قرار نیست اتفاق‌های خوبی برای بوستان ولایت بیفتد و براساس قول و قرارها بناست در بخشی از اراضی بوستان ولایت ساخت‌و‌سازهایی انجام شود.

هرچند شهرداری تهران آن روزها اعلام کرد که چیزی حدود ۲۲۰ هکتار را به فضای سبز تبدیل می‌کند اما عملا آنچه تاکنون درباره این پارک انجام شده درختکاری در ۶۰ هکتار از حاشیه بیرونی و پیرامونی این پارک است.
پس از 4 سال، شهردار تهران مسوول ویژه‌ای برای تکمیل این بوستان تعیین کرده است. او معاون سابق شهرسازی را به‌عنوان مدیر پروژه بوستان ولایت مشخص کرده است و بنا شده اقدام عملیاتی در راستای ماموریت جدید شروع شود.
با این وجود هنوز خبری از زمین‌های باقی مانده بوستان ولایت نیست. رحمت‌الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر تهران براساس اطلاعات غیررسمی از تکمیل طرح زمین‌های باقیمانده بوستان ولایت خبر می‌دهد و می‌گوید: تا آنجا که اطلاع دارم طرح شهرداری برای این زمین‌ها تا ۸۰ درصد آماده شده و پس از ارائه و تصویب در شورا عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که چه میزان از این زمین‌ها کاربری تجاری-مسکونی دارند می‌گوید: عده‌ای در خواب می‌دیدند که بخشی از این زمین‌ها کاربری مسکونی و تجاری داشته باشد و حتی در سایت سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری نیز چنین کاربری تعریف شده بود که شورا سریع به آن واکنش نشان داد و در حال حاضر این زمین کاربری فضای سبز دارد.
احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران نیز با بیان اینکه هنوز مشکل تملک بخش‌هایی از این بوستان حل نشده است، می‌گوید: بخش فرودگاه قلعه‌مرغی هنوز مشکلات واگذاری دارد.
وی ادامه می‌دهد: این زمین تنفسگاه مناسبی برای جنوب شهر تهران است که سرانه‌های فضای سبز در آن پایین است.

به گفته دنیامالی تمامی این اراضی برای کاربری فضای سبز تعریف شده و ممکن است در یک یا دو درصد آن فضاهای خدماتی تعریف شود.
محمد سالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران نگاه متفاوتی به این زمین‌ها دارد. او با بیان اینکه بخشی از اراضی جنوبی شهر تهران که نزدیک به 1050 هکتار می‌شود و بوستان ولایت نیز بخشی از آن است، در پهنای S ویژه تعریف شده‌اند، می‌گوید: طرح جامع شهر تهران برای این زمین‌های بزرگ مقیاس، برنامه‌های ویژه‌ای پیش‌بینی کرده و این زمین‌ها در پهنه‌ S ویژه دیده شده‌اند.

وی توضیح می‌دهد: برخی از پهنه‌های شهر تهران در جهت ارتقای شهر در مقیاس ملی، منطقه‌ای و جهانی است که این زمین‌ها نیز جزو طرح ارتقای شهر است.
رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر تهران با بیان اینکه یکی از مشکلات شهر تهران، بی‌توجهی به اقتصاد شهری است، می‌گوید: خوشبختانه با رویکردهای خوبی که نهادهای نظارتی به جمعیت‌پذیری شهر تهران داشته‌اند، حساسیت‌های لازم در خصوص تغییر کاربری‌هایی که در جمعیت‌پذیری پایتخت اثر دارد، ایجاد شده اما متاسفانه در کنار این موضوع به اقتصاد شهر توجهی نمی‌کنیم. ما برای کسب و کار این جمعیت ۱۰ میلیونی چه تلاشی کرده‌ایم؟ این پهنه ۱۰۵۰ هکتاری می‌تواند مکان مناسبی برای ایجاد بازارهای جهانی و اشتغال باشد.
سالاری با بیان اینکه 80 درصد بودجه شهر تهران بودجه غیرپایدار است، اضافه می‌کند: یکی از راه‌های کسب درآمدهای پایدار، توجه به اقتصاد شهری بوده و پیش‌بینی‌های خوبی در این زمینه شده است.

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص اینکه آیا اطلاعی از طرح موضوعی بوستان ولایت دارد یا نه،توضیح می‌دهد: این طرح بدون تصویب شورای شهر تهران قابلیت اجرایی ندارد و من نیز تاکنون خبری در خصوص تدوین طرح موضوعی بوستان ولایت نداشتم.
محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران هم درباره تهیه طرح درباره اراضی این بوستان توضیح می‌دهد: بوستان ولایت (پادگان قلعه‌مرغی سابق) و برخی عرصه‌های دیگر شهری از جمله دریاچه خلیج فارس در پارک چیتگر، از معدود عرصه‌هایی هستند که در طرح تفصیلی، باید دارای طرح‌های موضعی و موضوعی باشند تا کاربری‌هایی مانند فضاهای سبز و سایر سرانه‌های عمومی در آن دیده شود، ولی تاکنون این مساله درباره بوستان ولایت انجام نشده است. هرچند می‌شود به این مکان «بوستان» گفت، چون کمربند سبزی که در اطراف این زمین به وجود آمده، به اندازه کافی عریض است که بشود به‌عنوان بوستان از آن نام برد، ولی مهم است در زمینی که وسط این بوستان بایر و خالی مانده، چه چیزی اجرا شود.

رئیس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر به مسوولان شهرداری توصیه می‌کند: اراضی باقیمانده در بوستان ولایت را جنگل‌کاری کنند تا هم هزینه شهروندان کمتر صرف شود و هم این اراضی کارکرد زیست محیطی بیشتری پیدا کنند.
وی می افزاید: فضای سبز، درختکاری و جنگل‌کاری، مفاهیم متفاوتی دارند. پارک، جدای از داشتن فضای سبز، دارای کارکرد اجتماعی است؛ یعنی شهروندان می‌آیند با همدیگر تعامل می‌کنند و از امکانات پارک مانند شهربازی استفاده می‌کنند. ولی باغاتی مانند باغات کن، این کارکرد اجتماعی را ندارند، بلکه کارکرد زیست محیطی دارند. تصور می‌کنم این محل با آن کاری که صورت گرفته به‌عنوان پارک، برای استفاده مردم محلی کافی است لذا به‌عنوان نماینده مردم تهران، نظرم این است که 70 درصد اراضی باقیمانده در بوستان ولایت، تبدیل به اراضی جنگل‌کاری و درختکاری با کارکرد زیست محیطی منطقه شود.

حقانی در توضیح این پیشنهاد خود می‌گوید: با توجه به جنوبی بودن منطقه و تراکم جمعیتی آن حوالی، مانند جنگل‌کاری‌های حاشیه تهران، باید تبدیل به فضای سبز جنگلی شود. نیازی نیست که هزینه را بالا ببریم تا همه عرصه باقیمانده در بوستان ولایت را با کارکرد اجتماعی تعریف کنیم، کافی است اینجا تبدیل به فضای سبز جنگل‌کاری شود. در این مکان شرایط آب هم برای اجرای جنگل‌کاری مهیاست و می‌توان با حفر چند حلقه چاه و با روش‌های نوین آبیاری، فضای سبز مناسبی در منطقه به‌وجود آورد.