خوشبینی شکننده
احسان ابطحی عضو گروه بین‌الملل حسن روحانی، رییس‌جمهوری ایران، هفته گذشته در شرایطی از سفر نیویورک به تهران بازگشت که بی‌تردید آخرین 15 دقیقه حضور او در این شهر، فصلی جدید در روابط ایران و ایالات‌متحده رقم زد و به نقطه عطفی در تاریخ دیپلماتیک دو طرف تبدیل شد.
در آخرین لحظات حضور او در نیویورک بود که به گفته رییس‌جمهوری ایران، از کاخ سفید با او تماس گرفتند و به او اعلام کردند که باراک اوباما، رییس‌جمهوری ایالات‌متحده قصد دارد با او صحبت کند. این گفت‌و‌گو حدود 15 دقیقه به طول انجامیده و به گفته دو طرف، محوریت آن حول مساله هسته‌ای بود، گفت و گویی که هر دو طرف آن را مثبت و سازنده ارزیابی و ابراز امیدواری کردند که موضوع هسته‌ای ایران در مدت کوتاهی حل و فصل شود.
این گفت‌و‌گوی تلفنی پس از آن انجام شد که پیش از سفر روحانی به نیویورک گمانه‌زنی‌های گسترده‌ای درباره احتمال دیدار روسای جمهوری ایران و ایالات‌متحده مطرح شده‌بود. اما روحانی در رابطه با برگزار نشدن این دیدار گفت که شرایط انجام این دیدار فراهم نشد.
به نظر می‌رسد رییس‌جمهوری ایران با وجود اصرار طرف مقابل برای دیدار با او، هوشمندانه از برگزاری این ملاقات- که اگر قرار به برگزاری آن بود روز چهارشنبه هفته گذشته برگزار می‌شد- اجتناب کرد تا مذاکرات وزرای خارجه ایران با اعضای گروه ۵+۱ در روز پنجشنبه، برگزار و نتایج آن به رییس‌جمهوری ایران منتقل شود. روحانی با تدبیر و به دور از شتابزدگی و هیجان ایجاد شده در فضای دیپلماتیک، از دیدار با اوباما اجتناب کرد تا ابتدا مذاکرات وزیر خارجه‌اش، محمدجواد ظریف و جان کری، همتای آمریکایی او که در حاشیه دیدار وزرای خارجه ایران و ۱+۵ برگزار شد، به نتایج امیدوار کننده‌ای برسد و سپس به جای دیدار با اوباما با او تلفنی صحبت کرد و این دیدار را به زمانی موکول کرد که شرایط فراهم شده‌باشد و ایران و آمریکا شاهد گام‌های عملی یکدیگر در راه بهبود روابط یخ زده با هم باشند.


اما همین گفت‌و‌گوی تلفنی هم کافی بود تا دشمنان قسم خورده ایران خشمگین شوند. اول از همه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بود که در واکنش به انجام این گفت‌و‌گوی تلفنی و در آستانه سفر به نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت: «در این سفر برای مقابله با دیپلماسی حسن روحانی که موجب شده است وجهه ایران در آمریکا تغییر کند، تلاش خواهد کرد.» واکنشی که آشکارا حاکی از عصبانیت او از مواضع جدید دیپلماتیک تهران بود که همزمان با نرمش و لبخند از منافع ملی ایران عدول نمی‌کند. اما شیمون پرز، رییس‌جمهوری رژیم اسراییل به مخالفان گفت‌و‌گوی تلفنی اوباما و روحانی هشدار داد که ایالات‌متحده را تحقیر نکنند. بسیاری از نو‌محافظه‌کاران آمریکایی نیز از برگزاری این دیدار ابراز ناخرسندی کردند. به نظر می‌رسد دیپلماسی دولت جدید ایران موفق شده‌است در همین مدت کوتاه شکافی عظیم در جهان غرب بین میانه‌روها و تندرو‌ها ایجاد کند. با این همه فضای مثبت ایجاد شده، بسیار حساس و شکننده است و کوچک‌ترین اقدام اشتباهی از سوی دو طرف، به خصوص طرف آمریکایی می‌تواند همه امید‌ها را به یاس تبدیل کند. آمریکایی‌ها اگر حقیقتا خواستار رسیدن به توافق با ایران هستند، باید از دوران ریاست‌جمهوری بوش درس بگیرند و بدانند که بر سر منافع ملی ایران نمی‌توان معامله کرد. آنها باید بدانند که زیاده‌خواهی می‌تواند دولت روحانی را تضعیف کند و دست برتر را در ایران در اختیار کسانی قرار دهد که تاکید دارند «نمی‌توان با آمریکا به توافق رسید.»
از سوی دیگر ایرانی‌ها هم باید به یاد داشته‌باشند که شاید دوره ریاست‌جمهوری اوباما بهترین فرصت برای ترمیم روابط با واشنگتن باشد و شاید رییس‌جمهوری آینده آمریکا از همان طیف تندرو باشد.

آخـر هفتـه‌ها بـا «آخـر هفتـه دنیـای اقتصـاد»
شما می‌توانید از طریق شماره تلفن ۸۷۷۶۲۱۲۰ نظر خود را در مورد مطالب «آخر هفته» با ما در میان بگذارید.