گفت‌وگو با مهندس محمدرضا سوهانیان، مدیرکل خدمات ارزش افزوده همراه اول
سال انفجار خدمات باند پهن
بیش از ۱۴۰ شرکت هم اکنون در زمینه سرویس‌های ارزش افزوده باند پهن با همراه اول شراکت می‌کنند. این شراکت استراتژیک که به گفته مهندس سوهانیان در کشور بی‌سابقه است و اکوسیستم پویایی را ایجاد کرده حالا در ابعادی کوچک‌تر (حدود ۴۰ شرکت) در نمایشگاه تلکام هم نمود دارد. سرویس‌های مبتنی بر باند پهن که احتمالا یکی از جذاب‌ترین بخش‌های نمایشگاهی امسال خواهد بود شامل سرویس‌های جدیدی است که در حوزه‌های مختلف فیلم، موسیقی، گیم و آموزش مشترکان این اپراتور را غافلگیر خواهد کرد. برای آشنایی اولیه با آنچه در این زمینه در تلکام ارائه می‌شود با مهندس سوهانیان گفت و گویی کرده‌ایم که می‌خوانید:
***
به عنوان سوال نخست خوب است از رویکرد امسال همراه اول به نمایشگاه تلکام بگویید.
***
به عنوان سوال نخست خوب است از رویکرد امسال همراه اول به نمایشگاه تلکام بگویید.
بیش از 140 شرکت هم اکنون در زمینه سرویس‌های ارزش افزوده باند پهن با همراه اول شراکت می‌کنند. این شراکت استراتژیک که به گفته مهندس سوهانیان در کشور بی‌سابقه است و اکوسیستم پویایی را ایجاد کرده حالا در ابعادی کوچک‌تر (حدود 40 شرکت) در نمایشگاه تلکام هم نمود دارد. سرویس‌های مبتنی بر باند پهن که احتمالا یکی از جذاب‌ترین بخش‌های نمایشگاهی امسال خواهد بود شامل سرویس‌های جدیدی است که در حوزه‌های مختلف فیلم، موسیقی، گیم و آموزش مشترکان این اپراتور را غافلگیر خواهد کرد. برای آشنایی اولیه با آنچه در این زمینه در تلکام ارائه می‌شود با مهندس سوهانیان گفت و گویی کرده‌ایم که می‌خوانید:
***
به عنوان سوال نخست خوب است از رویکرد امسال همراه اول به نمایشگاه تلکام بگویید.
مهمترین اتفاق از تلکام قبل تا امروز این بوده که امسال شاهد راه‌اندازی نسل‌های جدید موبایل بودیم و باند پهن موبایل یک مفهوم معنا‌دار برای مردم شده و انتظارات آنها از دسترسی سریع به شبکه روی موبایل افزایش پیدا کرده است. ما هم در لایه سرویس تمرکزمان روی این موضوع بوده که چه استفاده‌هایی از باند پهن می‌توان انجام داد. رویکرد ما در نمایشگاه تلکام امسال نشان دادن کاربری‌های باند پهن است ضمن این کاربری‌ها خیلی مستقل از ما نیست وعملا شرکای تجاری ما این کاربری‌ها را ارائه می‌کنند و به مشتریان ارائه می‌کنند.
چند سال پیش‌که مصاحبه‌ای از شما می‌خواندم که در آن گفته بودید روی 250 سرویس ارزش افزوده دارید کار می‌کنید، الان تعداد سرویس‌های ارزش افزوده همراه اول چه تعداد است؟
تعداد ۲۵۰ سرویس مربوط به نخستین سالی می‌شد که ما این خدمات را ارائه کردیم یعنی نمایشگاه تلکام سال ۱۳۹۰. این عدد با تنوع روش‌ها و سرویس‌های پیامکی بیشتر هم شد و حتی در زمانی به تعداد ۲ هزار سرویس هم رسید. به هر حال پیامک یک کانال ثابت شده‌ای است که البته هنوز ارزش‌های خود را حفظ کرده است. پیامک یک ارزش ذاتی دارد و حتی اگر باند پهن وجود داشته باشد پیامک جایگاه خود را - حتی در صورت مقداری نزول - حفظ می‌کند. امسال ما ماموریتمان توسعه خدمات پهن بوده و تمامی محصولات نمایشگاهمان هم مبتنی بر خدمات باند پهن است و نه پیامکی.
در واقع می‌توان گفت سرویس‌های ارزش افزوده نسل قبلی را حفظ کرده‌اید و دوباره آنها را معرفی نمی‌کنید؟
جریان توسعه پیامک مبتنی بر رشد نیست هر چند شرکا یا تامین‌کنندگان جدیدی اضافه میشوند.
قبل از اینکه وارد سرویس‌های جدید مبتنی بر باند پهن شویم اجازه بدهید این را بپرسم که پیامک و سرویس‌های ارزش افزوده مبتنی بر آن در چه جایگاهی از سبد درآمدی همراه اول جای می‌گیرند آیا الان درآمدهای ناشی از پیامک در مرحله رشد است یا نزول؟
ما از سال۹۰ که شروع کردیم همواره رشد داشتیم و اعداد رشد ما همواره بالاتر از متوسط رشد خود شرکت بوده است. ما تقریبا بعضی از سال‌ها درآمدمان دوبرابر شده است. ما در سال ۹۰ حدود ۵۰ میلیارد تومان، سال بعد ۲۴۰ میلیارد تومان و سال بعدی ۴۸۰ میلیارد و سال گذشته هم به ۱۰۰۰ میلیارد تومان رسید امسال هم پیش‌بینی می‌کنیم این درآمد افزایش پیدا کند اما نه با شیبی که در سال‌های قبل داشتیم. از طرفی روی باندپهن هم زمان نیاز داریم تا مردم از سرویس‌ها استفاده کنند و به آن عادت کنند و هزینه کنند و این در بین مردم نفوذ پیدا کنند.
ضمن اینکه پیامک را همه گوشی‌ها دارند و از نظر فنی هم به یک ثباتی رسیده است.
همین طور است، ولی در باند پهن مشکل این است که تعداد گوشی‌های هوشمندی که مردم دارند محدود است و از طرفی همه مردم هم بلد نیستند از قابلیت‌های آن استفاده کنند و توزیع آن هم محدود است.
پلت‌فرم‌ها هم متفاوت است؟
بله البته ما عمدتا روی‌اندروید متمرکز هستیم چون بازار غالب در ایران بالای ۹۰ درصد در اختیار‌اندروید است. من مطئنم در سال‌های آتی هم همواره رشد وجود خواهد داشت و رشد آن نیز از رشد میانگین اپراتورها در بخش خدمات ارزش افزوده بالاتر خواهد بود. همین الان هم با اختلاف فاحش بالاتر است. مثلا اگر رشد درآمد شرکت ۲۰ درصد بوده رشد در این بخش ۱۰۰ درصد بوده است. شما آمارهای مالی ما را هم ببینید.
سرویس‌های ارزش افزوده چند درصد از درآمد کل شرکت را به خود اختصاص می‌دهد؟
الان در حدود ۱۲ درصد از درآمد و سال قبل ۱۲.۵ تا ۱۳ درصد و امسال هم احتمالا به حدود ۱۴ درصد می‌رسد.
نکته دیگری که در مورد پیامک مطرح است این است که فضای کاربری امروزه نیز با مدل تبلیغات از طریق پیامک بیگانه‌تر می‌شود و به خصوص مدل یکسانی که برخی از فعالان این عرصه در نحوه تبلیغات در پیش گرفته‌اند تا‌اندازه‌ای مزاحمت‌های تبلیغاتی برای مشترکان ایجاد می‌کند.
قطعا همین طور است واقعیت این است پیامک ابزار خیلی موثری حتی در تبلیغات است اما به نظر من خوب استفاده نمی‌شود و دلایلش را قبلا در مصاحبه‌های دیگر گفته‌ام و الان در این گفت و گو دوباره وارد آن نمی‌شوم اما اساسا جریان تبلیغ در فضای باند پهن بسیار بهتر و جذاب‌تر و با آزار کم‌تر برای مخاطبان و هدف‌مندتر خواهد بود.
امسال بازدیدکنندگانی به غرفه تلکام شرکت همراه اول مراجعه می‌کنند با چه سرویس‌های جدیدی روبه رو خواهند شد؟
ما البته محصولاتمان طبقه بندی دارد اما در ارائه‌مان برای نمایشگاه تلکام این طبقه‌بندی را می‌شکنیم به دلایل مختلف از جمله به دلیل نوع عبوردهی مشترکان از بین سرویس‌ها در غرفه تلکام. از نظر دسته‌بندی ما هشت دسته عمومی داریم که محصولاتمان در آنها طبقه‌بندی شده‌اند. اینها سال گذشته نبودند و اگر بودند با تغییرات وسیع دوباره امسال شرکت کرده‌اند.
دسته بندی محصولات ما شامل ویدیو، دین و فرهنگ، موزیک، سرگرمی و ورزش، تکنولوژی، اپلیکیشن‌ها و استورها، حوزه کودک ( درسا)، ویک بخش هم Connected Life. نکته اصلی این است که بخش عمده محصولات ما ایرانی است حتی در آن بخش‌هایی که محصول خارجی بوده این محصول ایرانیزه شده و با فرهنگ ما منطبق شده است. مثلا ما با Gameloft کاری را شروع کردیم و نسخه ایرانی از بازی آنها را عرضه می‌کنیم. همچنین آخرین همکاری‌های ما با دانشگاه شریف در زمینه‌های مختلف را در تلکام عرضه می‌کنیم. بنابراین شما از هر دسته مخاطبی باشید و به غرفه همراه اول بیایید در هر دسته از این بخش‌ها حداقل یک محصول خیلی جذاب برای مشترکان وجود خواهد داشت.
این تولیدکنندگان محتوا فقط با شما این کار را پیش می‌برند یا بسترهای دیگری را هم به غیر از شما دارند؟ مثلا جداگانه روی اینترنت هم خدماتشان را عرضه می‌کنند؟
ممکن است باشد. ما ۴۰ شریک تجاری داریم و اینها شرکایی هستند که دارای سوابق روشن فنی ودارای قابلیت‌های فنی قابل توجه‌اند. البته در اکوسیستم فعلی ما چندین برابر این مقدار شرکت وجود دارند که همه هم شرکت‌های خوبی هستند. ما تعدادی را به نمایندگی گلچین کردیم و طبیعتا اینها فقط در حوزه موبایل کار نمی‌کنند و پروژه‌های مختلف دارند اما MCI مهمترین شریک تجاری آن‌هاست.
تفاهم نامه و یا قرارداد مشخص دارید؟
بله ما با همه اینها قراردادهای استراتژیک مشخص امضا کرده‌ایم.
چقدر سهم درآمدی برای این گروه از شرکتها جذابیت دارد که با همراه اول کار کنند؟
خیلی زیاد و به نظر من مهمترین مدرکی که می‌شود برای آن آورد توسعه این گروه از کسب وکارهاست. درواقع این کسب وکاری مبتنی بر شراکت است است اگر یک طرف قواعد شراکت را رعایت نمی‌کرد این توسعه اصلا اتفاق نمی‌افتاد. اینکه اینقدر خوب رشد کرده دلیلش این است که در این مسیر شراکت منطقی رخ داده است.
این سرویس‌ها عمدتا از طریق اپلیکیشن ارائه می‌شود؟
آنچه امسال داریم همه یک وجهه اپلیکیشن دارند و فروشگاه‌های نرم‌افزاری هم هستند که یک بسته‌ای از اینها را ارائه می‌کنند. ما در زمینه شراکت هم داشتن اپلیکیشن را در نظر می‌گیریم هم ارائه خدمات روی وب و هم WAP. این سه مورد باید حتما در یک سرویس وجود داشته باشد تا با آن کار را پیش ببریم. ما ترجیح می‌دهیم دسترسی مشترک روی باند پهن را روی هر سه بستر فراهم کنیم.
در حوزه استراتژیکی مثل ویدیو که با حضور باند پهن روی موبایل عملا قابلیت‌هایش را در فضای اینترنتی ایران هم مشاهده می‌کنیم یک رشد فوق‌العاده دیده می‌شود. حتی در شش ماه اخیر که نگاه می‌کنیم آمارهای استفاده از ویدیو روی موبایل به شدت بالا رفته است. برنامه شما در این زمینه چیست؟
بله ویدیو یکی از بخش‌هایی است که ما خیلی روی آن تمرکز داریم روی آن کار می‌کنیم. علاوه بر اینکه محصولات متعددی روی آن وجود دارند تولیدکنندگان محتوای خیلی جدی هم وارد بازار شده‌اند. ما سه محصول را در این بخش رونمایی می‌کنیم که البته یکی از آنها قبلا رونمایی شده است. این سه محصول به نظر من در آینده عرصه ویدیو در کشور آینده بسیار روشنی خواهند داشت. یکی از آنها «فیلمنت» است که نفوذ و پشتوانه خوبی بین اهالی سینما دارد. یکی دیگر یک راهکار خیلی کامل و قوی است که فعلا اسم آن «اکومدیا» است .این یک STB یا ستاپ‌باکسی که سیم کارت همراه اول و اپلیکیشن‌های‌اندرویدی قرار می‌گیرد و به تلویزیون متصل می‌شود و مشتری تجربه کاربری ویدیو را روی تلویزیون خواهد داشت. به اضافه بسته‌های دیتا که روی آن تعریف می‌شود. این فضای استفاده را تغییر می‌دهد و همراه اول برای نخستین بار در کشور دارد ایجاد می‌کند.
یک راهکار دیگر ما Service ۳ است که در واقع اپلیکیشنی برای جمع آوری ویدیوست که روی آن هم بسیار کار شده و به آینده آن بسیار امیدواریم. جدا از این همکاران خوب دیگری داریم که حتما راهکارهای خوبی دارند من فقط سه نمونه‌ای که برجسته‌تر بود را ذکر کردم.
از نقطه نظر کاربر استفاده از ویدیو مستلزم مصرف پهنای باند است و چون الان پهنای بند داخلی یا آنچه در داخل کشور میزبانی می‌شود با آنچه خارج از ایران میزبانی می‌شود هزینه یکسانی دارد به نظر می‌رسد کاربر متضرر می‌شود. آیا روی راهکاری فکر کرده‌اید که در هنگام استفاده از این سرویس‌های ویدیو مردم لزوما به اینترنت متصل نشوند و هزینه آن کم‌تر شود؟
بله. مشکل این است که هزینه «هاست» یا میزبانی در داخل کشور بیشتر از خارج است و این موضوعش باید جای دیگری حل شود ما داریم تلاش می‌کنیم که سرویس‌هایمان را داخل شبکه‌های خودمان میزبانی کنیم و مشترک اساسا وارد شبکه اینترنت نشود و از اینترانت همراه اول استفاده می‌کند. این تجربه برای مشترک بهتر است چون وارد Nodeهای پی در پی نمی‌شود و این برای حفظ کیفیت و سرعت پخش ویدیو خیلی مهم است. ما حتی امکانات فیزیکی این کار را در شبکه خودمان دیده‌ایم و شرکت هم در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده است. شریک تجاری ما الان افرانت است که در این عرصه با ما دارد کار می‌کند. یک وجه این کار تجربه بهتر کاربر است و وجه دیگر آن نپرداختن هزینه پهنای باند است و ما این بخش از صرفه‌جویی هزینه را منتقل می‌کنیم به مشترک یا به خدمات دهنده. در مدل‌هایی که سرویس‌دهنده روی ترافیک سهم می‌گیرد این حاشیه سود باعث می‌شود سرویس‌دهنده عدد بهتری دریافت کند. روی هم رفته مدل‌های اقتصادی خیلی خوبی برای این زمینه پیدا کرده‌ایم و اینکه می‌گویم این سرویس‌ها آینده خوبی دارند اولین فرض این است که ما با شرکای تجاری‌مان روی مدل‌های خیلی خوبی به توافق رسیدیم.
از نظر فنی و تکنیکی چطور؟ آیا کاربر با توجه به تجربه‌ای که از اینترنت ایران دارد می‌تواند یک فیلم را با کیفیت خوب و مناسب روی موبایل یا تلویزیون دریافت کند؟
ما ۷ هزارمیلیارد تومان هزینه توسعه در بخش پهن‌باند داشتیم که از این حدود ۷۵ درصد آن در بخش رادیویی بوده و ۲۵ درصد آن در بخش شبکه. طبیعتا بخش رادیویی هزینه‌برتر است. در بخش رادیویی تلاش شده توسعه BTSهای جدید، قابلیت به روزشدنشان، قابلیت ارائه ۳Gو ۴G و ... کار شده تا کیفیت اتصال مشترک به آنتن قابل قبول و خوب باشد. در بخش شبکه هم در Core شبکه موبایل از چند سال قبل کاملا مبتنی بر IP شده و یک شبکه خیلی مدرنی داریم و Nodeها به شکل بسیار خوبی نوسازی شده و در بازدید وزارت پروژه‌های مختلفی هم روی آن افتتاح شد. یک بخشی هم کیفیت خود اپلیکیشن‌هاست که ما سعی می‌کنیم شرکای قدرتمندتری را انتخاب کنیم که اپلیکیشن‌های بهترین تولید می‌کنند.
در مورد موسیقی با آمدن پهن‌باند روی موبایل چه سرویس‌های جدیدی در اختیار کاربر خواهد بود؟
ما در زمینه توسعه اپلیکیشن‌های مبتنی بر موزیک برنامه‌های مختلفی داریم. یکی از آنها «ریتمون» است و همچنین «همراهنگ» و «آوا» هم جزو شرکای ما هستند. ما تلاش داریم همراه اول را به بزرگترین بانک موسیقی کشور تبدیل کنیم و توان نشر موسیقی روی موبایل و به دنبال آن صنعت موسیقی در ایران را متحول کنیم.
در مدل‌های سرویس‌های ارزش افزوده نسل دوم تولیدکنندگان موسیقی در شرایط درآمدی مناسبی قرار نمی‌گرفتند از طرف دیگر حضور سرویس‌های موسیقی خارجی هم تهدیدی برای تولیدکنندگان داخلی است، چه مدلی را برای بهبود این شرایط در نظر گرفته‌اید؟
ما اگر بتوانیم از حقوق صاحبان محتوای این حوزه محافظت کنیم و از آن تخصصی که در ارائه محصول نهایی داریم استفاده کنیم این اکوسیستم خیلی سودآورتر از این خواهد شد و تجربه لذت بخش تری برای کاربر و تجربه‌امن تری برای تامین کننده به وجود خواهد آمد. تامین‌کنندگان هم اکنون نگران شبکه توزیع ناامن و کند و مدیای غیر قابل کنترل هستند که در راهکار موجود این نگرانی مرتفع خواهد شد.
روی سرویس‌های مکان محور چطور برنامه‌ای دارید؟
استفاده از موقعیت مشترک برای سرویس بحث‌های جذابی هستند اما مسائل اجرایی خاص خود را دارند از بحث‌های امنیتی گرفته تا تکنولوژی و در نهایت پیاده کردن راهکارهای اینچنینی راحت نیست. اپراتور در برنامه‌هایش هست که این بخش از خدمات را توسعه دهد اما در این میان استفاده از موقعیت‌هایی که خود گوشی در اختیار کاربر قرار می‌دهد به مراتب بهتر از سرویس‌های مبتنی بر موقعیت کاربر از طریق شبکه است.
در زمینه گیم (بازی‌های تحت موبایل) چه سرویس‌هایی را در تلکام می‌بینیم؟
ما درحال کارکردن بر روی تعدادی گیم پورتال هستیم که فضای رقابتی فعالی را ایجاد می‌کنند. همچنین با گروهی که بازی عصر پادشاهان را طراحی کرده‌اند همکاری داریم. همچنین با همکاری یک شرکت فرانسوی حداقل شصت بازی را در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهیم داد. با مجموعه Gameloft هم همکاری‌مان را نهایی کرده‌ایم و تعداد زیادی بازی را عرضه خواهیم کرد. همچنین یکسری سرویس‌هایی که به صورت وراثتی جذاب بوده‌اند مثل باشگاه‌های فوتبال یا فدراسیون‌ها هم همچنان برنامه‌هایی برای آنها داریم. در بخش اپلیکیشن و فروشگاه‌های اپلیکیشن هم فروشگاه «اول مارکت» را داریم که اولین استور ایرانی است که امکان پرداخت روی قبض را دارد و برای آسان کردن خرید‌های کوچک بسیار کاربردی است.
در زمینه خبر هم «تگ» را داریم که بسیار پرمخاطب است و یا درحوزه آموزش «قلم اول» که حاصل همکاری همراه اول با قلم‌چی است که البته توسط یک شرکت واسطه‌ای انجام شده است. همچنین در خدمات ابری هم خدمت «ابر ذخیره» را داریم که در آن تا ۱۰ گیگابایت فضا به مشترکان می‌دهیم و تمامی دیتای مشترکان هم در داخل کشور میزبانی می‌شود. به جز این راهکار «ابرسلامت» و «ابر آموزش» که همین الان هم مخاطبان بسیار زیادی دارند.
ویژگی این سرویس‌هایی که با «ابر» شروع میشوند چیست؟
بله کاربر از هر مسیری وارد شود بی نیاز از معرفی است ضمن اینکه با ترکیب کردن دیتاهای مشترک محصول یکپارچه ای ارائه می‌شود.
در زمینه امنیت چطور؟
ما مشارکت‌هایی با کسپرسکی و بیت‌دیفندر داریم که در حال نهایی سازی است. قصد داریم برای کل مشترکان همراه اول هدیه یک ماه یا دوماه استفاده از کسپرسکی روی موبایل را ارائه کنیم و ۱۰ درصد تخفیف همیشگی خرید را بگیریم.
به جز اینها ما اپلیکیشن ستاره‌ها را هم داریم که یک شبکه اجتماعی است که هنرمندان در آن صفحه‌های خودشان را می‌سازند و مدیریت می‌کنند. همچنین اپلیکیشن «سنجش» که با همکاری سازمان سنجش در آنجا ا رایه می‌شود.
گویا درحوزه دین و فرهنگ هم برنامه‌هایی داشته‌اید؟
در حوزه دین و فرهنگ مهمترین کارمان همکاری با سا زمان تبلیغات اسلامی است که یک پورتال ویدیو و موزیک به صورت مشترک راه‌اندازی شده که تامین کننده محتوا سازمان تبلیغات است. همچنین یک اپلیکیشن کتابخوان به نام «بوکستان » هم ایجاد شده که تعداد زیادی ناشر به آن متصل‌اند. در کنار این سامانه مدیریت و نظارت بر محتوا به خصوص محتوای باند پهن طراحی شده و آنجا رونمایی میشوند. که « سمن» نام خواهد داشت.
این « سمن» چه کار می‌کند؟
این ابزاری است که تولید کنندگان محتوای موبایل یا سرویس دهنده‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند که اولا در محتوای منتشر شده حقوق ناشر رعایت شده و اینکه با قوانین فضای مجازی کشور مطابقت دارد.
در حوزه بازی‌هایی که تم ملی و مذهبی دارند هم با کمک یکی از شرکت‌های همکار با مجموعه نور که از بزرگترین مراکز اسلامی محتوای توسعه دیجیتال اسلامی است مشارکت خیلی جدی داریم و برنامه‌های متعددی برای آینده تعریف شده است. حاصل این همکاری‌ها کتابخوان «همراه نور» است که یکی از مهمترین پایگاه‌های نشر تخصصی این گروه از آثار است.
در حوزه تکنولوژی هم ام باس یک ابزار ویژه برای برنامه‌نویسان عرضه کردیم که برای توسعه سریع برنامه‌هاست.
در زمینه رایانش ابری هم فعالیت‌هایی داشته‌اید؟
روی راهکارهای رایانش ابری برای مدیریت بهتر در دیتاسنترها کار مشترکی با دانشگاه شریف داریم. دو محصول که در قالب همین همکاری یکی ذخیره‌سازی است که رقیب بسیار جدی حتی برای نمونه‌های خارجی است یکی هم RapidStore است که باعث افزایش سرعت و توان سرورها تا هشت برابر می‌شود
ما برند «درسا» را قبلا در قم افتتاح کردیم خیلی کامل‌تر در نمایشگاه عرضه می‌کنیم. این برند برای کودک و اینترنت پاک و متناسب‌سازی شده برای حوزه کودک و نوجوان است. یعنی شما می‌توانید سیم کارت درسایی داشته باشید که برای کودکان و نوجوانان است و امکان یکسری نظارت‌ها را به پدرمادرها می‌دهد و بخش‌های مختلف دارد مثلا « آفرینک» تلویزیون کودکان و نوجوانان است و تقریبا همه بازیگران و فعالان جدی عرصه کودک و نوجوان در آن درگیر شدند.
نحوه درآمدزایی این سرویس‌ها چگونه است؟
مدل‌های متنوعی وجود دارد از جمله عضویت سرویس. عضویت ماهانه یا هفتگی یا حتی پرداخت به ازای هر بار استفاده یا حتی رایگان. به نظرم یکی از وظایف ما و همکارانمان این است که مدل‌هایی را پیدا کنیم که مشوق توسعه دهنده باشد و جریان درآمدی آنها را تسهیل کند.
فضای استارتاپ‌ها طی یکی دو سال اخیر در کشور متحول شده و بسیاری از استارتاپ‌ها روی موبایل سرویس‌هایی را عرضه کرده‌اند شما چقدر تلاش کرده‌اید به این فضا نزدیک شوید؟
هم در عرصه فنی و هم در عرصه تجارت ما تلاش‌هایی را برای نزدیکی به فضای استارتاپی انجام داده‌ایم. همکاری‌های ما با دانشگاه شریف در برگزاری استارتاپ ویکند و استارتاپ تلنت نمونه‌ای از این موارد بود و همچنین ارائه سرویس‌هایی مثل ام باس نیز با هدف توسعه برنامه‌نویسی در این عرصه انجام شده است.
چقدر برای برنامه‌نویسان این فضا فراهم است که باهمراه اول کار کنند و چگونه می‌توانند اینکار را انجام دهند؟
مسیری که ما طراحی کرده ایم مسیری است که همواره بازیگران جدید می‌توانند حضور داشته باشند. چه از طریق مراجعه به خود ما یا از طریق شرکت‌های همکار می‌توانند طرح‌های پیشنهادی خود را ارائه کنند. هم اکنون بیش از ۱۴۰ شرکت همکار ما هستند و حدود ۴۰ شرکت با ما در نمایشگاه حضور دارند. ما سال قبل بالای ۲۵۰ میلیارد تومان به این اکوسیستم تزریق کردیم و این حاصل همکاری مشترک و کسب و کار مشترک ما بوده است. ما تلاش کرده‌ایم که نمایشگاه امسال برآیند کار این اکوسیستم باشد.
در مجموع چند محصول در تلکام امسال عرضه می‌شود؟
ما بیش از ۱۰۰ محصول جدید می‌آ‌وریم و ۷۰ استند داریم.
***
به عنوان سوال نخست خوب است از رویکرد امسال همراه اول به نمایشگاه تلکام بگویید.
مهمترین اتفاق از تلکام قبل تا امروز این بوده که امسال شاهد راه‌اندازی نسل‌های جدید موبایل بودیم و باند پهن موبایل یک مفهوم معنا‌دار برای مردم شده و انتظارات آنها از دسترسی سریع به شبکه روی موبایل افزایش پیدا کرده است. ما هم در لایه سرویس تمرکزمان روی این موضوع بوده که چه استفاده‌هایی از باند پهن می‌توان انجام داد. رویکرد ما در نمایشگاه تلکام امسال نشان دادن کاربری‌های باند پهن است ضمن این کاربری‌ها خیلی مستقل از ما نیست وعملا شرکای تجاری ما این کاربری‌ها را ارائه می‌کنند و به مشتریان ارائه می‌کنند.
چند سال پیش‌که مصاحبه‌ای از شما می‌خواندم که در آن گفته بودید روی 250 سرویس ارزش افزوده دارید کار می‌کنید، الان تعداد سرویس‌های ارزش افزوده همراه اول چه تعداد است؟
تعداد ۲۵۰ سرویس مربوط به نخستین سالی می‌شد که ما این خدمات را ارائه کردیم یعنی نمایشگاه تلکام سال ۱۳۹۰. این عدد با تنوع روش‌ها و سرویس‌های پیامکی بیشتر هم شد و حتی در زمانی به تعداد ۲ هزار سرویس هم رسید. به هر حال پیامک یک کانال ثابت شده‌ای است که البته هنوز ارزش‌های خود را حفظ کرده است. پیامک یک ارزش ذاتی دارد و حتی اگر باند پهن وجود داشته باشد پیامک جایگاه خود را - حتی در صورت مقداری نزول - حفظ می‌کند. امسال ما ماموریتمان توسعه خدمات پهن بوده و تمامی محصولات نمایشگاهمان هم مبتنی بر خدمات باند پهن است و نه پیامکی.
در واقع می‌توان گفت سرویس‌های ارزش افزوده نسل قبلی را حفظ کرده‌اید و دوباره آنها را معرفی نمی‌کنید؟
جریان توسعه پیامک مبتنی بر رشد نیست هر چند شرکا یا تامین‌کنندگان جدیدی اضافه میشوند.
قبل از اینکه وارد سرویس‌های جدید مبتنی بر باند پهن شویم اجازه بدهید این را بپرسم که پیامک و سرویس‌های ارزش افزوده مبتنی بر آن در چه جایگاهی از سبد درآمدی همراه اول جای می‌گیرند آیا الان درآمدهای ناشی از پیامک در مرحله رشد است یا نزول؟
ما از سال۹۰ که شروع کردیم همواره رشد داشتیم و اعداد رشد ما همواره بالاتر از متوسط رشد خود شرکت بوده است. ما تقریبا بعضی از سال‌ها درآمدمان دوبرابر شده است. ما در سال ۹۰ حدود ۵۰ میلیارد تومان، سال بعد ۲۴۰ میلیارد تومان و سال بعدی ۴۸۰ میلیارد و سال گذشته هم به ۱۰۰۰ میلیارد تومان رسید امسال هم پیش‌بینی می‌کنیم این درآمد افزایش پیدا کند اما نه با شیبی که در سال‌های قبل داشتیم. از طرفی روی باندپهن هم زمان نیاز داریم تا مردم از سرویس‌ها استفاده کنند و به آن عادت کنند و هزینه کنند و این در بین مردم نفوذ پیدا کنند.
ضمن اینکه پیامک را همه گوشی‌ها دارند و از نظر فنی هم به یک ثباتی رسیده است.
همین طور است، ولی در باند پهن مشکل این است که تعداد گوشی‌های هوشمندی که مردم دارند محدود است و از طرفی همه مردم هم بلد نیستند از قابلیت‌های آن استفاده کنند و توزیع آن هم محدود است.
پلت‌فرم‌ها هم متفاوت است؟
بله البته ما عمدتا روی‌اندروید متمرکز هستیم چون بازار غالب در ایران بالای ۹۰ درصد در اختیار‌اندروید است. من مطئنم در سال‌های آتی هم همواره رشد وجود خواهد داشت و رشد آن نیز از رشد میانگین اپراتورها در بخش خدمات ارزش افزوده بالاتر خواهد بود. همین الان هم با اختلاف فاحش بالاتر است. مثلا اگر رشد درآمد شرکت ۲۰ درصد بوده رشد در این بخش ۱۰۰ درصد بوده است. شما آمارهای مالی ما را هم ببینید.
سرویس‌های ارزش افزوده چند درصد از درآمد کل شرکت را به خود اختصاص می‌دهد؟
الان در حدود ۱۲ درصد از درآمد و سال قبل ۱۲.۵ تا ۱۳ درصد و امسال هم احتمالا به حدود ۱۴ درصد می‌رسد.
نکته دیگری که در مورد پیامک مطرح است این است که فضای کاربری امروزه نیز با مدل تبلیغات از طریق پیامک بیگانه‌تر می‌شود و به خصوص مدل یکسانی که برخی از فعالان این عرصه در نحوه تبلیغات در پیش گرفته‌اند تا‌اندازه‌ای مزاحمت‌های تبلیغاتی برای مشترکان ایجاد می‌کند.
قطعا همین طور است واقعیت این است پیامک ابزار خیلی موثری حتی در تبلیغات است اما به نظر من خوب استفاده نمی‌شود و دلایلش را قبلا در مصاحبه‌های دیگر گفته‌ام و الان در این گفت و گو دوباره وارد آن نمی‌شوم اما اساسا جریان تبلیغ در فضای باند پهن بسیار بهتر و جذاب‌تر و با آزار کم‌تر برای مخاطبان و هدف‌مندتر خواهد بود.
امسال بازدیدکنندگانی به غرفه تلکام شرکت همراه اول مراجعه می‌کنند با چه سرویس‌های جدیدی روبه رو خواهند شد؟
ما البته محصولاتمان طبقه بندی دارد اما در ارائه‌مان برای نمایشگاه تلکام این طبقه‌بندی را می‌شکنیم به دلایل مختلف از جمله به دلیل نوع عبوردهی مشترکان از بین سرویس‌ها در غرفه تلکام. از نظر دسته‌بندی ما هشت دسته عمومی داریم که محصولاتمان در آنها طبقه‌بندی شده‌اند. اینها سال گذشته نبودند و اگر بودند با تغییرات وسیع دوباره امسال شرکت کرده‌اند.
دسته بندی محصولات ما شامل ویدیو، دین و فرهنگ، موزیک، سرگرمی و ورزش، تکنولوژی، اپلیکیشن‌ها و استورها، حوزه کودک ( درسا)، ویک بخش هم Connected Life. نکته اصلی این است که بخش عمده محصولات ما ایرانی است حتی در آن بخش‌هایی که محصول خارجی بوده این محصول ایرانیزه شده و با فرهنگ ما منطبق شده است. مثلا ما با Gameloft کاری را شروع کردیم و نسخه ایرانی از بازی آنها را عرضه می‌کنیم. همچنین آخرین همکاری‌های ما با دانشگاه شریف در زمینه‌های مختلف را در تلکام عرضه می‌کنیم. بنابراین شما از هر دسته مخاطبی باشید و به غرفه همراه اول بیایید در هر دسته از این بخش‌ها حداقل یک محصول خیلی جذاب برای مشترکان وجود خواهد داشت.
این تولیدکنندگان محتوا فقط با شما این کار را پیش می‌برند یا بسترهای دیگری را هم به غیر از شما دارند؟ مثلا جداگانه روی اینترنت هم خدماتشان را عرضه می‌کنند؟
ممکن است باشد. ما ۴۰ شریک تجاری داریم و اینها شرکایی هستند که دارای سوابق روشن فنی ودارای قابلیت‌های فنی قابل توجه‌اند. البته در اکوسیستم فعلی ما چندین برابر این مقدار شرکت وجود دارند که همه هم شرکت‌های خوبی هستند. ما تعدادی را به نمایندگی گلچین کردیم و طبیعتا اینها فقط در حوزه موبایل کار نمی‌کنند و پروژه‌های مختلف دارند اما MCI مهمترین شریک تجاری آن‌هاست.
تفاهم نامه و یا قرارداد مشخص دارید؟
بله ما با همه اینها قراردادهای استراتژیک مشخص امضا کرده‌ایم.
چقدر سهم درآمدی برای این گروه از شرکتها جذابیت دارد که با همراه اول کار کنند؟
خیلی زیاد و به نظر من مهمترین مدرکی که می‌شود برای آن آورد توسعه این گروه از کسب وکارهاست. درواقع این کسب وکاری مبتنی بر شراکت است است اگر یک طرف قواعد شراکت را رعایت نمی‌کرد این توسعه اصلا اتفاق نمی‌افتاد. اینکه اینقدر خوب رشد کرده دلیلش این است که در این مسیر شراکت منطقی رخ داده است.
این سرویس‌ها عمدتا از طریق اپلیکیشن ارائه می‌شود؟
آنچه امسال داریم همه یک وجهه اپلیکیشن دارند و فروشگاه‌های نرم‌افزاری هم هستند که یک بسته‌ای از اینها را ارائه می‌کنند. ما در زمینه شراکت هم داشتن اپلیکیشن را در نظر می‌گیریم هم ارائه خدمات روی وب و هم WAP. این سه مورد باید حتما در یک سرویس وجود داشته باشد تا با آن کار را پیش ببریم. ما ترجیح می‌دهیم دسترسی مشترک روی باند پهن را روی هر سه بستر فراهم کنیم.
در حوزه استراتژیکی مثل ویدیو که با حضور باند پهن روی موبایل عملا قابلیت‌هایش را در فضای اینترنتی ایران هم مشاهده می‌کنیم یک رشد فوق‌العاده دیده می‌شود. حتی در شش ماه اخیر که نگاه می‌کنیم آمارهای استفاده از ویدیو روی موبایل به شدت بالا رفته است. برنامه شما در این زمینه چیست؟
بله ویدیو یکی از بخش‌هایی است که ما خیلی روی آن تمرکز داریم روی آن کار می‌کنیم. علاوه بر اینکه محصولات متعددی روی آن وجود دارند تولیدکنندگان محتوای خیلی جدی هم وارد بازار شده‌اند. ما سه محصول را در این بخش رونمایی می‌کنیم که البته یکی از آنها قبلا رونمایی شده است. این سه محصول به نظر من در آینده عرصه ویدیو در کشور آینده بسیار روشنی خواهند داشت. یکی از آنها «فیلمنت» است که نفوذ و پشتوانه خوبی بین اهالی سینما دارد. یکی دیگر یک راهکار خیلی کامل و قوی است که فعلا اسم آن «اکومدیا» است .این یک STB یا ستاپ‌باکسی که سیم کارت همراه اول و اپلیکیشن‌های‌اندرویدی قرار می‌گیرد و به تلویزیون متصل می‌شود و مشتری تجربه کاربری ویدیو را روی تلویزیون خواهد داشت. به اضافه بسته‌های دیتا که روی آن تعریف می‌شود. این فضای استفاده را تغییر می‌دهد و همراه اول برای نخستین بار در کشور دارد ایجاد می‌کند.
یک راهکار دیگر ما Service ۳ است که در واقع اپلیکیشنی برای جمع آوری ویدیوست که روی آن هم بسیار کار شده و به آینده آن بسیار امیدواریم. جدا از این همکاران خوب دیگری داریم که حتما راهکارهای خوبی دارند من فقط سه نمونه‌ای که برجسته‌تر بود را ذکر کردم.
از نقطه نظر کاربر استفاده از ویدیو مستلزم مصرف پهنای باند است و چون الان پهنای بند داخلی یا آنچه در داخل کشور میزبانی می‌شود با آنچه خارج از ایران میزبانی می‌شود هزینه یکسانی دارد به نظر می‌رسد کاربر متضرر می‌شود. آیا روی راهکاری فکر کرده‌اید که در هنگام استفاده از این سرویس‌های ویدیو مردم لزوما به اینترنت متصل نشوند و هزینه آن کم‌تر شود؟
بله. مشکل این است که هزینه «هاست» یا میزبانی در داخل کشور بیشتر از خارج است و این موضوعش باید جای دیگری حل شود ما داریم تلاش می‌کنیم که سرویس‌هایمان را داخل شبکه‌های خودمان میزبانی کنیم و مشترک اساسا وارد شبکه اینترنت نشود و از اینترانت همراه اول استفاده می‌کند. این تجربه برای مشترک بهتر است چون وارد Nodeهای پی در پی نمی‌شود و این برای حفظ کیفیت و سرعت پخش ویدیو خیلی مهم است. ما حتی امکانات فیزیکی این کار را در شبکه خودمان دیده‌ایم و شرکت هم در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده است. شریک تجاری ما الان افرانت است که در این عرصه با ما دارد کار می‌کند. یک وجه این کار تجربه بهتر کاربر است و وجه دیگر آن نپرداختن هزینه پهنای باند است و ما این بخش از صرفه‌جویی هزینه را منتقل می‌کنیم به مشترک یا به خدمات دهنده. در مدل‌هایی که سرویس‌دهنده روی ترافیک سهم می‌گیرد این حاشیه سود باعث می‌شود سرویس‌دهنده عدد بهتری دریافت کند. روی هم رفته مدل‌های اقتصادی خیلی خوبی برای این زمینه پیدا کرده‌ایم و اینکه می‌گویم این سرویس‌ها آینده خوبی دارند اولین فرض این است که ما با شرکای تجاری‌مان روی مدل‌های خیلی خوبی به توافق رسیدیم.
از نظر فنی و تکنیکی چطور؟ آیا کاربر با توجه به تجربه‌ای که از اینترنت ایران دارد می‌تواند یک فیلم را با کیفیت خوب و مناسب روی موبایل یا تلویزیون دریافت کند؟
ما ۷ هزارمیلیارد تومان هزینه توسعه در بخش پهن‌باند داشتیم که از این حدود ۷۵ درصد آن در بخش رادیویی بوده و ۲۵ درصد آن در بخش شبکه. طبیعتا بخش رادیویی هزینه‌برتر است. در بخش رادیویی تلاش شده توسعه BTSهای جدید، قابلیت به روزشدنشان، قابلیت ارائه ۳Gو ۴G و ... کار شده تا کیفیت اتصال مشترک به آنتن قابل قبول و خوب باشد. در بخش شبکه هم در Core شبکه موبایل از چند سال قبل کاملا مبتنی بر IP شده و یک شبکه خیلی مدرنی داریم و Nodeها به شکل بسیار خوبی نوسازی شده و در بازدید وزارت پروژه‌های مختلفی هم روی آن افتتاح شد. یک بخشی هم کیفیت خود اپلیکیشن‌هاست که ما سعی می‌کنیم شرکای قدرتمندتری را انتخاب کنیم که اپلیکیشن‌های بهترین تولید می‌کنند.
در مورد موسیقی با آمدن پهن‌باند روی موبایل چه سرویس‌های جدیدی در اختیار کاربر خواهد بود؟
ما در زمینه توسعه اپلیکیشن‌های مبتنی بر موزیک برنامه‌های مختلفی داریم. یکی از آنها «ریتمون» است و همچنین «همراهنگ» و «آوا» هم جزو شرکای ما هستند. ما تلاش داریم همراه اول را به بزرگترین بانک موسیقی کشور تبدیل کنیم و توان نشر موسیقی روی موبایل و به دنبال آن صنعت موسیقی در ایران را متحول کنیم.
در مدل‌های سرویس‌های ارزش افزوده نسل دوم تولیدکنندگان موسیقی در شرایط درآمدی مناسبی قرار نمی‌گرفتند از طرف دیگر حضور سرویس‌های موسیقی خارجی هم تهدیدی برای تولیدکنندگان داخلی است، چه مدلی را برای بهبود این شرایط در نظر گرفته‌اید؟
ما اگر بتوانیم از حقوق صاحبان محتوای این حوزه محافظت کنیم و از آن تخصصی که در ارائه محصول نهایی داریم استفاده کنیم این اکوسیستم خیلی سودآورتر از این خواهد شد و تجربه لذت بخش تری برای کاربر و تجربه‌امن تری برای تامین کننده به وجود خواهد آمد. تامین‌کنندگان هم اکنون نگران شبکه توزیع ناامن و کند و مدیای غیر قابل کنترل هستند که در راهکار موجود این نگرانی مرتفع خواهد شد.
روی سرویس‌های مکان محور چطور برنامه‌ای دارید؟
استفاده از موقعیت مشترک برای سرویس بحث‌های جذابی هستند اما مسائل اجرایی خاص خود را دارند از بحث‌های امنیتی گرفته تا تکنولوژی و در نهایت پیاده کردن راهکارهای اینچنینی راحت نیست. اپراتور در برنامه‌هایش هست که این بخش از خدمات را توسعه دهد اما در این میان استفاده از موقعیت‌هایی که خود گوشی در اختیار کاربر قرار می‌دهد به مراتب بهتر از سرویس‌های مبتنی بر موقعیت کاربر از طریق شبکه است.
در زمینه گیم (بازی‌های تحت موبایل) چه سرویس‌هایی را در تلکام می‌بینیم؟
ما درحال کارکردن بر روی تعدادی گیم پورتال هستیم که فضای رقابتی فعالی را ایجاد می‌کنند. همچنین با گروهی که بازی عصر پادشاهان را طراحی کرده‌اند همکاری داریم. همچنین با همکاری یک شرکت فرانسوی حداقل شصت بازی را در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهیم داد. با مجموعه Gameloft هم همکاری‌مان را نهایی کرده‌ایم و تعداد زیادی بازی را عرضه خواهیم کرد. همچنین یکسری سرویس‌هایی که به صورت وراثتی جذاب بوده‌اند مثل باشگاه‌های فوتبال یا فدراسیون‌ها هم همچنان برنامه‌هایی برای آنها داریم. در بخش اپلیکیشن و فروشگاه‌های اپلیکیشن هم فروشگاه «اول مارکت» را داریم که اولین استور ایرانی است که امکان پرداخت روی قبض را دارد و برای آسان کردن خرید‌های کوچک بسیار کاربردی است.
در زمینه خبر هم «تگ» را داریم که بسیار پرمخاطب است و یا درحوزه آموزش «قلم اول» که حاصل همکاری همراه اول با قلم‌چی است که البته توسط یک شرکت واسطه‌ای انجام شده است. همچنین در خدمات ابری هم خدمت «ابر ذخیره» را داریم که در آن تا ۱۰ گیگابایت فضا به مشترکان می‌دهیم و تمامی دیتای مشترکان هم در داخل کشور میزبانی می‌شود. به جز این راهکار «ابرسلامت» و «ابر آموزش» که همین الان هم مخاطبان بسیار زیادی دارند.
ویژگی این سرویس‌هایی که با «ابر» شروع میشوند چیست؟
بله کاربر از هر مسیری وارد شود بی نیاز از معرفی است ضمن اینکه با ترکیب کردن دیتاهای مشترک محصول یکپارچه ای ارائه می‌شود.
در زمینه امنیت چطور؟
ما مشارکت‌هایی با کسپرسکی و بیت‌دیفندر داریم که در حال نهایی سازی است. قصد داریم برای کل مشترکان همراه اول هدیه یک ماه یا دوماه استفاده از کسپرسکی روی موبایل را ارائه کنیم و ۱۰ درصد تخفیف همیشگی خرید را بگیریم.
به جز اینها ما اپلیکیشن ستاره‌ها را هم داریم که یک شبکه اجتماعی است که هنرمندان در آن صفحه‌های خودشان را می‌سازند و مدیریت می‌کنند. همچنین اپلیکیشن «سنجش» که با همکاری سازمان سنجش در آنجا ا رایه می‌شود.
گویا درحوزه دین و فرهنگ هم برنامه‌هایی داشته‌اید؟
در حوزه دین و فرهنگ مهمترین کارمان همکاری با سا زمان تبلیغات اسلامی است که یک پورتال ویدیو و موزیک به صورت مشترک راه‌اندازی شده که تامین کننده محتوا سازمان تبلیغات است. همچنین یک اپلیکیشن کتابخوان به نام «بوکستان » هم ایجاد شده که تعداد زیادی ناشر به آن متصل‌اند. در کنار این سامانه مدیریت و نظارت بر محتوا به خصوص محتوای باند پهن طراحی شده و آنجا رونمایی میشوند. که « سمن» نام خواهد داشت.
این « سمن» چه کار می‌کند؟
این ابزاری است که تولید کنندگان محتوای موبایل یا سرویس دهنده‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند که اولا در محتوای منتشر شده حقوق ناشر رعایت شده و اینکه با قوانین فضای مجازی کشور مطابقت دارد.
در حوزه بازی‌هایی که تم ملی و مذهبی دارند هم با کمک یکی از شرکت‌های همکار با مجموعه نور که از بزرگترین مراکز اسلامی محتوای توسعه دیجیتال اسلامی است مشارکت خیلی جدی داریم و برنامه‌های متعددی برای آینده تعریف شده است. حاصل این همکاری‌ها کتابخوان «همراه نور» است که یکی از مهمترین پایگاه‌های نشر تخصصی این گروه از آثار است.
در حوزه تکنولوژی هم ام باس یک ابزار ویژه برای برنامه‌نویسان عرضه کردیم که برای توسعه سریع برنامه‌هاست.
در زمینه رایانش ابری هم فعالیت‌هایی داشته‌اید؟
روی راهکارهای رایانش ابری برای مدیریت بهتر در دیتاسنترها کار مشترکی با دانشگاه شریف داریم. دو محصول که در قالب همین همکاری یکی ذخیره‌سازی است که رقیب بسیار جدی حتی برای نمونه‌های خارجی است یکی هم RapidStore است که باعث افزایش سرعت و توان سرورها تا هشت برابر می‌شود
ما برند «درسا» را قبلا در قم افتتاح کردیم خیلی کامل‌تر در نمایشگاه عرضه می‌کنیم. این برند برای کودک و اینترنت پاک و متناسب‌سازی شده برای حوزه کودک و نوجوان است. یعنی شما می‌توانید سیم کارت درسایی داشته باشید که برای کودکان و نوجوانان است و امکان یکسری نظارت‌ها را به پدرمادرها می‌دهد و بخش‌های مختلف دارد مثلا « آفرینک» تلویزیون کودکان و نوجوانان است و تقریبا همه بازیگران و فعالان جدی عرصه کودک و نوجوان در آن درگیر شدند.
نحوه درآمدزایی این سرویس‌ها چگونه است؟
مدل‌های متنوعی وجود دارد از جمله عضویت سرویس. عضویت ماهانه یا هفتگی یا حتی پرداخت به ازای هر بار استفاده یا حتی رایگان. به نظرم یکی از وظایف ما و همکارانمان این است که مدل‌هایی را پیدا کنیم که مشوق توسعه دهنده باشد و جریان درآمدی آنها را تسهیل کند.
فضای استارتاپ‌ها طی یکی دو سال اخیر در کشور متحول شده و بسیاری از استارتاپ‌ها روی موبایل سرویس‌هایی را عرضه کرده‌اند شما چقدر تلاش کرده‌اید به این فضا نزدیک شوید؟
هم در عرصه فنی و هم در عرصه تجارت ما تلاش‌هایی را برای نزدیکی به فضای استارتاپی انجام داده‌ایم. همکاری‌های ما با دانشگاه شریف در برگزاری استارتاپ ویکند و استارتاپ تلنت نمونه‌ای از این موارد بود و همچنین ارائه سرویس‌هایی مثل ام باس نیز با هدف توسعه برنامه‌نویسی در این عرصه انجام شده است.
چقدر برای برنامه‌نویسان این فضا فراهم است که باهمراه اول کار کنند و چگونه می‌توانند اینکار را انجام دهند؟
مسیری که ما طراحی کرده ایم مسیری است که همواره بازیگران جدید می‌توانند حضور داشته باشند. چه از طریق مراجعه به خود ما یا از طریق شرکت‌های همکار می‌توانند طرح‌های پیشنهادی خود را ارائه کنند. هم اکنون بیش از ۱۴۰ شرکت همکار ما هستند و حدود ۴۰ شرکت با ما در نمایشگاه حضور دارند. ما سال قبل بالای ۲۵۰ میلیارد تومان به این اکوسیستم تزریق کردیم و این حاصل همکاری مشترک و کسب و کار مشترک ما بوده است. ما تلاش کرده‌ایم که نمایشگاه امسال برآیند کار این اکوسیستم باشد.
در مجموع چند محصول در تلکام امسال عرضه می‌شود؟
ما بیش از ۱۰۰ محصول جدید می‌آ‌وریم و ۷۰ استند داریم.
ارسال نظر