مناسب سازی، نیازمند عزم همگانی
دکتر علی صابری عضو شورای شهر تهران مناسب‌سازی یا به عبارت دیگر مناسب‌سازی معابر و فضاهای شهری به مجموعه فعالیت‌هایی جهت دسترس‌پذیر کردن فضاهای فیزیکی برای افراد دارای معلولیت اطلاق می‌شود. با این تعریف مناسب‌سازی در زیرمجموعه دسترس‌پذیری در معنای کلی آن قرار می‌گیرد. در ایران گرچه ما به پیمان نامه جهانی افراد معلول ملحق شده‌ایم و مفاد این کنوانسیون در حکم قانون داخلی ماست اما همچنان در این عرصه نتوانسته‌ایم کارنامه درخشانی داشته باشیم. از سوی دیگر مناسب‌سازی در کشور ما عمدتا به فضاهای شهری محدود شده و درباره سازه‌ها و ساختمان‌های خصوصی برنامه‌ای اندیشیده نشده است؛‌ اقداماتی هم که گاه به‌صورت اتفاقی در این ساختمان‌ها می‌‌بینیم نه بر مبنای یک تفکر بلکه عمدتا از سر اتفاق و بر مبنای سلیقه سازنده لحاظ شده است. به‌عنوان مثال در برخی مجتمع‌ها آسانسورها شماره طبقات را به محض رسیدن به آنها اعلام می‌کنند، این امر گرچه نشان‌دهنده وجهی از مناسب‌سازی در ساختمان است اما گویای آن است که بدون فکر از آن بهره گرفته شده است؛ شاهد آن نیز عدم بهره‌گیری از سیستم بریل در این آسانسورهاست. زیرا اگر اعلام طبقات برای آگاهی فرد نابینا است، ابتدای امر این فرد باید بتواند دکمه طبقه موردنظر را بزند. از این رو آموزش انبوه‌سازان و سازندگان آپارتمان‌ها و مجتمع‌ها یکی از ضرورت‌ها برای ساخت ساختمان‌های مناسب‌سازی شده به ویژه در شهرهای بزرگ است. این امر بالاخص در محله‌های قدیمی که در آنها حجم ساخت و ساز بالاست بیش از پیش به چشم می‌خورد و باید برای آن تمهیدی اندیشیده شود.موضوع دیگری که به معضلات مناسب‌سازی دامن می‌زند فرهنگ فرد‌محور ماست. از آنجا که اجتماع برای ما عرصه بیرونی و خارج از مسوولیت فردی محسوب می‌شود ما اداره و بهبود آن را به‌طور کل به نهادهای عمومی و دولتی واگذار کرده‌ایم. در این حالت ما پیاده‌رو روبه‌رو‌ی منزلمان را نیز نه بر مبنای یکسان‌سازی بلکه بر‌اساس سلیقه و محدوده شخصی خود طراحی کرده و می‌سازیم؛‌ عاملی که موجب از بین رفتن همسطحی بسیاری از پیاده‌روها در بسیاری از شهرها به ویژه تهران که در آن به واسطه شیب، طبیعت نیز با افراد معلول سر ناسازگاری دارد،‌ شده است. استاندارد نبودن مناسب‌سازی‌های انجام شده از دیگر مشکلات تردد افراد دارای معلولیت است. به‌عنوان مثال رمپ‌ها با شیب‌ نامناسب طراحی شده و گاهی نیز در رفتگی یک موزاییک کلیت کار را به هم می‌زند و رفت و آمد افرادی را که با ویلچر تردد می‌کنند ناممکن می‌سازد.برای رفع معضلاتی که به آن اشاره شد باید در کنار فعالیت دولت و مجموعه‌های وابسته برای آموزش و استانداردسازی فضاهای شهری، جامعه افراد دارای معلولیت نیز بحث‌های خود را از حد شعار خارج کرده و هزینه‌هایی را که در همه نقاط جهان افراد معلول بابت مناسب‌سازی شهری می‌پردازند بپردازد. فعالیت‌های آنها دارای ثمرات فرهنگی برای ما بوده است و اکنون ما با این ثمره‌ها خواهیم توانست شهرهای خود را به شهری دسترس‌پذیر برای افراد دارای معلولیت تبدیل کنیم.