گروه نفت و پتروشیمی، نسیم علایی: افت بهای نفت آنقدر ادامه یافت تا کف قیمتی ماه ژوئن شکسته شد و بهای نفت در کمترین مقدار از ۱۱ مارس ۲۰۰۹، ظرف ۸۷ ماه تا‌کنون قرار گرفت. بیش از ۵۰ روز از زمان شروع افت قیمت نفت می‌گذرد و به گفته کارشناسان این بازار، مازاد عرضه و نگرانی از کاهش رشد تقاضا مهم‌ترین‌ دلیل شروع دور جدید افت بهای نفت است.


بیشترین افت بهای نفت در ماه جولای رخ داد. نفت در این ماه بزرگ‌ترین‌ افت ماهانه خود را از سال 2008 تا‌کنون به ثبت رساند. در این ماه بهای نفت خام آمریکا 21 درصد و نفت برنت 18 درصد افت کرد. میانگین قیمت نفت برنت و نفت خام آمریکا در این ماه به ترتیب 54/ 56 و 17/ 51 دلار بر بشکه رسید. میانگین ماهانه بهای سبد نفتی اوپک در بیش از 6 دلار کاهش یافت و به 19/ 54 دلار رسید. بر اساس گزارش اوپک، بهای نفت سنگین ایران نیز 5 دلار کاهش یافت و به 86/ 54 دلار بر بشکه رسید. میانگین قیمت این نوع نفت از ابتدای سال 2015 تاکنون به 28/ 54 دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال پیش بیش از 50 درصد کاهش یافت. از سویی توافق هسته‌ای ایران و غرب انجام شده و جهان منتظر است که با رفع تحریم‌ها نفت ایران در بازار نفت سرازیر شود. از سوی دیگر تولیدکنندگان اوپک با همه قدرت در حال تولید نفت هستند و این سازمان در ماه جولای برای چهاردهمین ماه پیاپی سقف 30 میلیون بشکه‌ای تولید خود را شکسته است. از سویی برآوردها نشان می‌دهد میزان تولید نفت آمریکا آنطور که پیش از این برآورد می‌شد تحت‌تاثیر افت قیمت نفت قرار نگرفته و این کشور همچنان نزدیک به رکورد تولید خود نفت عرضه می‌کند. در این بین آمار ضعیف از اقتصاد چین، بزرگ‌ترین‌ وارد‌کننده نفت جهان و همچنین بزرگ‌ترین‌ مصرف‌کننده انرژی نگران‌کننده‌تر از پیش شده است. در حالی که شاخص خرید مدیران این کشور در ماه جولای برای پنجمین ماه پیاپی زیر 50 دلار افت کرد، شاخص بورس شانگهای تنها در یک روز 8 درصد افت کرد. علاوه بر این آمار واردات این کشور که روز یکشنبه منتشر شد کاهشی بود. اما افت قیمت نفت در روز دوشنبه و گذشتن آن از کف قیمتی ماه ژانویه در پی کاهش شدید در ارزش یوآن، واحد پول چین در برابر دلار رخ داد که علاوه بر نفت همه بازارهای کالایی را تحت‌تاثیر قرار داد و با افت شدید مواجه کرد.


روز دوشنبه آمار تراز تجاری چین منتشر شد که نشان از کاهش داشت، در پی آن بانک مرکزی این کشور روز سه‌شنبه اعلام کرد برای اصلاحات اقتصادی و تشویق تولیدکنندگان خود برای افزایش صادرات ارزش پول خود را در برابر۲ درصد کاهش داده است. کاهش ارزش یوآن از دو جهت موجب افت بهای نفت می‌شود؛ از سویی کاهش ارزش یوان رشد ارزش دلار را به دنبال دارد و افزایش ارزش دلار آمریکا موجب کاهش ارزش کالاهایی می‌شود که با دلار معامله می‌شوند. از سوی دیگر کارشناسان اقتصادی بر این باورند که این امر موجب می‌شود که متقاضیان نفت خام در چین این کالا را گرانتر از پیش خریداری کنند که این خود می‌تواند به میزان تقاضای این کشور شوک وارد کند و تقاضای دومین مصرف‌کننده نفت جهان کاهش یابد. از سویی کاهش تقاضای فصلی در آمریکا مزید بر علت شده و افت قیمت نفت را تشدید کرده است. با نزدیک شدن به پایان فصل گرما و افت تقاضای بنزین به دلیل کاهش سفرهای داخلی در این کشور شاهد کاهش تقاضای نفت خام توسط پالایشگران آمریکایی بوده‌ایم. در این بین رشد حجم ذخایر نفتی موجود در جهان بر بهای نفت فشار آورده و از رشد قیمت آن جلوگیری می‌کند. بر اساس آخرین گزارش اوپک در ماه ژوئن حجم ذخایر نفتی کشورهای OECD به سطح ۸۵۸,۲ میلیون بشکه رسید که ۱۵۳ میلیون بشکه بیش از مقدار متوسط حجم ذخایر طی پنج سال اخیر است.در این بین شامگاه دوشنبه گزارش ماهانه اداره اطلاعات انرژی آمریکا و سازمان کشورهای صادرکننده نفت(اوپک) منتشر شد که چشم‌انداز مثبتی پیش‌‌روی بازار نفت قرار نداد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا برآورد قیمتی خود از بهای نفت در سال آینده را کاهش داده و اعلام کرد، که میانگین بهای نفت برنت در سال ۲۰۱۶ همچنان زیر ۶۰ دلار باقی خواهد ماند. اوپک نیز اعلام کرد که تولید نفت آمریکا کمتر از آنچه که پیش از این برآورد کرده بود، کاهش می‌یابد و همین موجب می‌شود دوران «نفت ارزان» طولانی‌تر از پیش باشد.


افت قیمت نفت با وجود افت تولید آمریکا

اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) با توجه به مازاد عرضه و کاهش رشد تقاضا پیش‌بینی قیمتی خود را کاهش داد. این سازمان که ماهانه گزارشی از چشم‌انداز بازار نفت در کوتاه مدت منتشر می‌کند و در آن قیمت نفت را طی ماه‌های آتی برآورد می‌کند، در تازه ترین گزارش خود برآورد قیمت نفت برنت در سال 2016 و 2015 را نسبت به گزارش ماه پیش به ترتیب 6 دلار و 8 دلار در هر بشکه کاهش داد و برآورد کرد میانگین قیمت این نوع نفت در سال جاری میلادی به 54 دلار بر بشکه و در سال 2016 به 59 دلار بر بشکه برسد. همچنین بر اساس این گزارش نفت سبک وست تگزاس اینترمدیت آمریکا 5 دلار کمتر از نفت برنت معامله خواهد شد.این در حالی است که اداره اطلاعات انرژی آمریکا همچنین برآورد خود از میزان تولید نفت این کشور در سال جاری میلادی و سال 2016 را کاهش داده است. بر اساس این گزارش میزان تولید نفت خام آمریکا در سال‌های یاد شده به ترتیب به 4/ 9 میلیون بشکه و 9 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. این برآوردها در گزارش ماه پیش این سازمان برای سال 2015 حدود 100هزار بشکه و برای سال آتی میلادی 400 هزار بشکه بیشتر عنوان شده بود. همچنین EIA اعلام کرد که تولید روزانه نفت آمریکا در ماه جولای نسبت به ماه پیش از آن 100 هزار بشکه کاهش یافت و به‌طور متوسط در سه ماه سوم سال به 27/ 9 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.


این در حالی است که بر اساس این گزارش، متوسط تولید روزانه کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت در سال جاری میلادی ۸۰۰ هزار بشکه رشد داشته و به ۹/ ۳۰ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. بنابراین، کاهش تولید نفت آمریکا در برابر رشد تولید اعضای اوپک به قدری نیست که بتواند بازار نفت را به تعادل برساند. در عین حال عرضه نفت از سوی کشورهای غیر اوپک در سال ۲۰۱۴ حدود ۳/ ۲ میلیون بشکه افزایش یافت، اما از آنجایی که در سال ۲۰۱۵ قیمت نفت به شدت کاهش یافته است برآورد می‌شود نرخ رشد منفی شده و افزایش عرضه در این سال تنها ۴/ ۱ میلیون بشکه در روز باشد و در سال آتی میلادی بدون تغییر بماند. بر اساس برآوردهای این سازمان میزان مصرف نفت خام در سال ۲۰۱۴ حدود ۱/ ۱ میلیون بشکه در روز افزایش یافت و به ۴/ ۹۲ میلیون بشکه در روز رسید.پیش‌بینی می‌شود میانگین مصرف در سال جاری میلادی رشد ۳/ ۱ میلیون بشکه‌ای داشته و به ۶/ ۹۳ میلیون بشکه در روز برسد. اما درخصوص رشد میزان مصرف روزانه نفت در سال ۲۰۱۶ اداره اطلاعات انرژی آمریکا میزان برآورد ماه پیش خود ‌را ۱۰۰ هزار بشکه افزایش داده و به ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز رسانده است. برآورد می‌شود با رفع تحریم‌ها اقتصاد ایران رشد کند و به این ترتیب میزان مصرف داخل کشور افزایش یابد.


پیش‌بینی افزایش ۳۰۰ هزار بشکه‌ای نفت ایران

اوپک نیز برآورد کرده است که تحریم‌ها علیه ایران تا پایان سال جاری میلادی پا‌برجا بماند و ایران بتواند میانگین تولید نفت خود را در سال ۲۰۱۶ تنها ۳۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد که بیشترین میزان افزایش از نیمه دوم سال ۲۰۱۶ به بعد خواهد بود. به گفته این گزارش میانگین تولید نفت ایران در سال ۲۰۱۱ یعنی پیش از اینکه آخرین بند تحریم‌های علیه ایران وضع شود به ۶/ ۳ میلیون بشکه در روز بالغ می‌شود که این میزان در حال حاضر به ۸/ ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. افزایش تولید نفت ایران معلول عوامل مختلفی از جمله وضعیت کنونی میادین نفتی و شرایط زیر ساخت‌ها است.ادعای EIA در شرایطی مطرح می‌شود که برآوردهای مختلفی درخصوص زمانبندی افزایش تولید نفت ایران بیان می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارشی با استناد به وقایع تاریخی مشابه که در برخی کشورهای عضو اوپک اتفاق افتاده است اعلام کرد که نباید توانایی ایران برای بازگشت به بازارهای بین‌المللی را دست کم گرفت. وزیر نفت کشورمان نیز در آخرین اظهارات خود که در برنامه تلویزیونی بود اعلام کرد تنها طی یک هفته بعد از تحریم‌ها تولید نفت ایران ۵۰۰ هزار بشکه افزایش می‌یابد. بانک جهانی نیز در تازه‌ترین گزارش خود نسبت به کاهش ۱۰ دلاری قیمت نفت با افزایش یک‌میلیون بشکه‌ای نفت ایران هشدار داد.


در عین حال آژانس بین‌المللی انرژی روز گذشته اعلام کرد ایران می‌تواند پس از لغو تحریم‌ها تولید نفت خام خود را به سرعت نسبت به سطح کنونی روزانه ٧٣٠ هزار بشکه افزایش دهد. بر اساس این گزارش، تولید کنونی نفت ایران روزانه ٢ میلیون و ٨٧٠ هزار بشکه است و می‌تواند ظرف چند ماه پس از لغو تحریم‌ها به سه میلیون و ٤٠٠ تا سه میلیون و ٦٠٠ هزار بشکه در روز برسد. آژانس بین‌المللی انرژی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرد: هرچند انتظار نداریم حداقل تا پایان امسال شاهد افزایش تولید نفت‌خام ایران باشیم اما نفت ذخیره شده در شناور نفتی ایران می‌تواند پیش از افزایش تولید روانه بازارهای جهانی شود.از طرفی بر‌اساس تازه‌ترین گزارش اوپک، میزان تولید روزانه نفت ایران در ماه جولای 32 هزار و 300 بشکه افزایش یافت و به 861/ 2 میلیون بشکه در روز رسید. این در حالی است که میانگین قیمت نفت سنگین ایران 5 دلار کاهش یافت و به 28/ 54 دلار در هر بشکه در روز رسید. به‌گزارش «دنیای‌اقتصاد» به نقل از گزارش ماهانه اوپک، ماه پیش ایران با تولید روزانه 861/ 2 میلیون بشکه بعد از عربستان و عراق و امارات چهارمین تولید‌کننده بزرگ اوپک شد. در ماه جولای عربستان 2/ 39 هزار بشکه بر تولید روزانه خود افزود و تولید خود را به 352/ 10 میلیون بشکه رساند اما بیشترین افزایش تولید مربوط به عراق بود. این کشور با افزایش 7/ 46 هزار بشکه‌ای روزانه 074/ 4 میلیون بشکه نفت تولید کرد. در این بین لیبی به‌عنوان پر‌نوسان‌ترین تولید‌کننده اوپک در سال‌های اخیر، ماه پیش تغییر چندانی در میزان تولید نفت خود نداشت ولی با کاهش 8/ 37 هزار بشکه‌ای بیشترین افت تولید را بین 12 عضو این سازمان از آن خود کرد. لیبی در ماه جولای 373 هزار بشکه در روز نفت تولید کرد. بر اساس گزارش این سازمان، در مجموع تولید نفت این سازمان بیش از 100 هزار بشکه افزایش داشته و به 513/ 31 میلیون بشکه در روز رسید. این در حالی است که منابع اطلاعاتی بلومبرگ و رویترز پیش از این میزان تولید نفت اوپک در بازه زمانی یاد شده را بیش از 32 میلیون بشکه در روز اعلام کرده بودند. براساس این گزارش تقاضا برای نفت اوپک، 2/ 29 میلیون بشکه در روز است، در واقع بیش از 3/ 2 میلیون بشکه در روز مازاد عرضه در بازار نفت وجود دارد.اوپک با اشاره به بهای نفت در ماه جولای اعلام کرد که باوجود این افت قیمت تولید نفت آمریکا تغییر چندانی نداشته و همچنان نزدیک به بالاترین سطح خود طی 4 دهه اخیر قرار دارد. اوپک در ادامه گزارش خود به کاهش سرمایه‌گذاری در میادین نفتی آمریکا توسط شرکت‌های بزرگی چون شورون، شلوبرگر، اکسون‌موبیل و... اشاره و اعلام کرد که به‌طور کلی میزان سرمایه‌گذاری در میادین نفتی و گازی جهان طی 6 ماه اول سال 200 میلیون دلار کاهش داشته است، اما این کاهش سرمایه‌گذاری عمدتا مربوط به طرح‌های توسعه‌ای و جدید بوده که در قیمت‌های پایین 60 دلار نفت توجیه اقتصادی نداشته‌اند. بر این اساس کاهش سرمایه‌گذاری‌ها بر میزان عرضه جهانی تاثیر گذار نبوده است و این موجب می‌شود در بازه زمانی طولانی‌تر شاهد قیمت‌های پایین نفت باشیم.


دورنمای سیاه برای طلای سیاه

دورنمای سیاه برای طلای سیاه