گروه نفت و پتروشیمی: روز گذشته در پی نگرانی از افزایش ذخایر نفتی آمریکا بهای نفت روند نزولی خود را که از هفته گذشته آغاز کرده بود، ادامه داد. در حال حاضر با وجود افت و خیز‌هایی که این بازار داشته، بیش از سه هفته است که نفت خام آمریکا در محدوده ۵۰ دلار نوسان می‌کند و نفت برنت نیز حول ۶۰ دلار معامله می‌شود. بر همین اساس به نظر می‌رسد نفت به کف قیمتی رسیده، اما شرایط کنونی بازار نفت بسیار حساس است و در واقع ممکن است با وارد شدن شوکی به این بازار شاهد افت بیشتر قیمت نفت باشیم. در این راستا گلدمن ساکس در گزارشی با ابراز نگرانی از افزایش حجم ذخایر نفتی جهان پیش‌بینی کرد که با پر شدن این ذخایر به زودی شاهد افت قیمت نفت آمریکا به ۴۰ دلار در بشکه باشیم. این در حالی است که اوپک نظری خلاف این دارد و در اظهاراتی که مقامات و اعضای این سازمان اخیرا داشته‌اند بر ثبات بازار نفت تاکید شده است.

روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۴ به وقت تهران)، بهای نفت خام آمریکا با ۹ سنت کاهش نسبت به آخرین قیمت معامله شده در روز جمعه به ۵۲/۴۹ دلار در هر بشکه رسید. نفت برنت اما افت بیشتری را تجربه کرد؛ هر بشکه از این نوع نفت ۶۹ سنت کاهش یافت و ۰۴/۵۹ دلار معامله شد. در عین حال بر اساس آخرین به‌روز‌رسانی سایت رسمی اوپک، بهای سبد نفتی این سازمان روز جمعه ۱۶ سنت کاهش داشته و به ۶۳/۵۵ دلار رسیده است.

شاهد ریزش بیشتر بهای نفت خواهیم بود؟

موسسه گلدمن ساکس در گزارش ماه مارس خود هر چند که پیش‌بینی قیمت نفت را نسبت به گزارش ماه پیش افزایش داده است، اما پیش‌بینی کرد که با توجه به افزایش موجودی جهانی، قیمت نفت در بازه زمانی کوتاهی کاهش ‌یابد، به‌طوری‌که نفت خام آمریکا به ۴۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید و این موسسه همچنین احتمال داد که اختلاف قیمت دو شاخص نفت که در حال حاضر به بیش از ۱۰ دلار رسیده است، کاهش یابد و قیمت آنها به هم نزدیک شود. این موسسه در گزارش ماه پیش خود بهای ۴۰ دلاری را برای نفت برنت و برای WTI قیمت ۳۵ دلار را پیش‌بینی کرده بود.

به گزارش رویترز، گلدمن ساکس در این گزارش می‌نویسد: بالا گرفتن درگیری‌ها در خاورمیانه، بالا رفتن تقاضا به دلیل قرار گرفتن در فصل سرما و همچنین رشد سود پالایشگاه‌ها باعث شد تا قیمت نفت در بازه ماه‌های ژانویه تا فوریه حدود یک‌سوم افزایش یابد، اما کاهش تدریجی فعالیت‌های پالایشگاهی و همچنین افزایش ذخیره‌سازی نفت خام در جهان سبب افت قیمت‌های نفت خام آمریکا به ٤٠ دلار در هر بشکه می‌شود، یعنی سطحی که آخرین بار اواخر سال ٢٠٠٨ و اوایل سال ٢٠٠٩ میلادی به دلیل بحران مالی جهانی به آن رسید. همچنین انتظار می‌رود در نتیجه افزایش پیش‌بینی‌نشده در عرضه نفت اوپک، قیمت‌های نفت خام برنت و WTI بار دیگر کاهش یابد.

گلدمن ساکس همچنین پیش‌بینی کرد که تقاضای نفت آسیا در سال جاری میلادی کاهش یابد، زیرا افزایش تولید صنعتی برق از ال‌ان‌جی به دلیل کاهش قیمت آن و همچنین آغاز بهره‌برداری از دو رآکتور هسته‌ای ژاپن موجب افت تقاضای نفت خام شد. در ادامه این گزارش آمده است: ذخیره‌سازی نفت در آمریکا به ویژه در پایانه کوشینگ در اوکلاهما به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. این سازمان همچنین پیش‌بینی کرد که قیمت‌های نفت خام آمریکا در سال ٢٠١٦ به ٦٥ دلار در بشکه برسد زیرا تاسیساتی که در حال حاضر غیرفعال شده‌اند، با کاهش هزینه‌ها فعالیت خود را آغاز خواهند کرد.

علاوه بر موسسه گلدمن ساکس، برخی منابع باتوجه به مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب، احتمال داده‌اند با به توافق رسیدن کشورهای ۱+۵ و ایران و برداشته شدن تحریم‌ها، عرضه جهانی نفت به شکل قابل توجهی(حدود یک میلیون بشکه در روز) افزایش می‌یابد و متعاقبا مازاد عرضه نفت موجود در بازار نیز افزایش خواهد یافت. بر همین اساس برخی منابع پیش‌بینی کرده‌اند با توافق ایران و غرب قیمت نفت تا زیر ۳٠ دلار بر بشکه کاهش یابد.

آنچه در بازار نفت محسوس است حساس بودن این بازار است. به نظر می‌رسد بر خلاف ثباتی که چندی است در بازار نفت شاهد آن هستیم این بازار با هر شوکی شاهد افت قیمت باشد. این شوک هم می‌تواند از سوی ذخایر نفتی و هم از طریق افزایش تولید نفت از سوی ایران یا عراق و لیبی با برطرف شدن مسائل ژئوپلیتیک آنها باشد.

اوپک: بازار به ثبات رسیده است

در این بین اغلب اعضای سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت بر این باورند که بازار نفت به ثبات رسیده است و قیمت نفت کاهش محسوسی نخواهد داشت. به‌طور مثال روز جمعه علی النعیمی، وزیر نفت عربستان اظهار کرد که قیمت‌ها در ماه ژانویه ٢٠١٥ به پایین‌ترین سطح طی ٦ سال گذشته رسیده است و اظهار امیدواری کرد که بازار دوباره به توازن برسد. وی ضمن اشاره به قوی‌تر شدن رشد اقتصادی جهان افزود: در شرایط کنونی،برای ثبات قیمت و بازار نفت به همکاری کشورهای تولید‌کننده غیر عضو اوپک نیاز داریم. النعیمی همچنین گفت که تقاضای نفت افزایش یافته و همین مساله موجب تعادل در بازار نفت شده است.

بعد از اظهارات النعیمی برخی دیگر از اعضای اوپک روز یکشنبه، ۸ مارس در کنفرانس نفت و گاز خاورمیانه که در بحرین تشکیل شد اظهاراتی مشابه داشتند و ضمن اعلام تلویحی اینکه بازار به ثبات رسیده است از تصمیم اوپک برای ثابت نگه داشتن سقف تولید خود حمایت کردند.

در این بین دبیر کل اوپک، عبدالله البدری با دفاع از سیاست اوپک در آخرین نشست این سازمان، اعلام کرد که رشد تقاضا موجب می‌شود مازاد عرضه دو میلیون بشکه‌ای موجود در بازار نفت اوپک نتواند به دلیل افزایش تولید نفت شیل و غیراوپکی‌ها، تولید خود را کاهش دهد. وی در ادامه گفت: اگر اوپک در نشست ماه نوامبر گذشته تولید را کاهش می‌داد، باید کاهش تولیدی را در ماه ژانویه نیز انجام می‌داد و بازهم به دلیل تداوم افزایش عرضه نفت از سوی غیراوپکی‌ها، تولید این سازمان در ماه ژوئن نیز نیاز به کاهش داشت. به گفته وی، عرضه نفت کشورهای غیراوپکی از سال ٢٠٠٨ میلادی ٦ میلیون بشکه در روز افزایش داشته، در حالی که تولید نفت کشورهای اوپکی در سطح حدود ٣٠ میلیون بشکه در روز باقی مانده است. دبیر کل اوپک همچنین اعلام کرد: تقاضای انرژی روند افزایشی خواهد داشت به‌طوری‌که تا سال ٢٠٤٠ میلادی ٦٠ درصد افزایش می‌یابد و سوخت‌های فسیلی، سهم اصلی را در سبد انرژی خواهند داشت.

وزیر نفت کویت، علی العمیر در این همایش اظهار امیدواری کرد که قیمت‌ها در بازه ۵۰ تا ۶۰ دلار نوسان کند. وی با بیان اینکه نگرانی از کاهش تولید نفت شیل موجب افزایش قیمت نفت شد‌، اظهار کرد: برای جهش قیمت نفت به رشد اقتصاد جهانی و در پی آن افزایش تقاضا نیاز است. به اعتقاد وی مادامی که تقاضای نفت افزایش نیابد کاهش عرضه نفت از سوی تولید‍‌کنندگان نمی‌تواند موجب افزایش قابل توجهی در قیمت نفت شود. وی همچنین افزود: بهبود قیمت‌های نفت به همکاری همه کشورهای تولیدکننده اوپکی و غیراوپکی نیاز دارد. از طرفی وزیر نفت امارات، سهیل‌بن محمد المزروعی نیز اعلام کرد این بازار است که درباره یک قیمت عادلانه و پایدار برای نفت تصمیم‌گیری می‌کند.

اوپک در آخرین نشست رسمی خود که ۲۷ نوامبر ۲۰۱۴ میلادی در وین تشکیل شد، تصمیم گرفت سقف ۳۰ میلیون بشکه‌ای تولید روزانه خود را بدون تغییر نگه دارد. بهای نفت از جولای ۲۰۱۴ میلادی شروع به کاهش کرد. در ابتدای شروع روند کاهشی قیمت نفت بسیاری از ناظران بازار انتظار داشتند که اوپک سطح تولید خود را کاهش دهد و با کاهش عرضه جهانی قیمت نفت دوباره شروع به صعود کند. اوپک که به‌طور سنتی هر بار که قیمت نفت در سراشیبی سقوط قرار می‌گرفت چنین نقشی را بازی می‌کرد این بار به دلیل اختلاف نظر بین اعضای این سازمان نتوانست به تصمیم واحدی درخصوص کاهش تولید دست یابد. در نشست ۲۷ نوامبر از ۱۲ عضو این سازمان چهار کشور عربستان، قطر، امارات و کویت با کاهش سقف تولید مخالفت کردند.

علاوه بر سیگنالی مبنی بر به ثبات رسیدن بازار از سوی برخی کشورهای عضو در نشست نفت و گاز ٢٠١٥ خاورمیانه (٢٠١٥ MEOS)، افزایش قیمت نفت توسط تولید‌کنندگان اوپک در بازارهای آسیایی و اروپایی نشان از این دارد که این کشورها بر خلاف گذشته نگران سهم خود از بازار نفت نیستند. براساس گزارش خبرگزاری رویترز، عراق قیمت نفت خود برای تحویل در ماه آوریل را ۳/۱ دلار افزایش داده؛ هرچند که قیمت نفت این کشور همچنان ۸/۲ دلار کمتر از قیمت‌ها در بازار دبی است. پیش از عراق، این عربستان بود که قیمت نفت خود را کاهش داده بود. این کشور نیز قیمت نفت خود در بازار آسیا را ۴/۱ دلار افزایش داده است. در آن زمان بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی کردند که به‌طور طبیعی بعد از عربستان، ایران و عراق نیز قیمت نفت خود را افزایش دهند.

حرکت نفت روی خط صاف