الزامات توسعه میادین نفتی

دنیای اقتصاد: هوای صبحدم اهواز خنک و تازه است، خنکی و تازگی که حتی حدود ۷۰ کیلومتر آن سوتر و در قلب میدان نفتی یادآوران، جایی نزدیک مرز عراق هم باقی است. خنکای صبح را در انتظار ورود رئیس‌جمهوری و وزیر نفت در منطقه میدان نفتی یادآوران، به ظهر می‌رسانیم تا شاهد افتتاح رسمی فاز نخست این میدان و افتتاح رسمی دو پروژه فاز نخست آزادگان شمالی و طرح توسعه یاران شمالی از طریق ویدئو از سوی رئیس‌جمهوری باشیم. یاران شمالی، یادآوران و آزادگان شمالی سه میدانی هستند که با سرمایه‌گذاری ۷ میلیارد دلاری، ظرفیت برداشت از میدان‌های غرب کارون را در دولت یازدهم به ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسانده‌اند. این اولین قدم‌ها است که برای تحقق برنامه افزایش ظرفیت تولید نفت میدان‌های آزادگان به ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز برداشته می‌شود.

به گزارش خبرنگار اعزامی «دنیای اقتصاد» به استان خوزستان، با تثبیت برداشت از میدان‌های یاد شده، این سه پروژه نفتی روز گذشته رسما با حضور رئیس‌جمهوری افتتاح شدند تا برنامه افزایش برداشت از میدان‌های نفتی مشترک کلید بخورد. رئیس‌جمهوری با اشاره به افزایش چشمگیر صادرات نفت ایران در پسابرجام می‌گوید: «نفت بهترین استفاده را از فضای پسابرجام کرد، افزایش صادرات نفت اعجاب برجام است.» میدان بزرگ نفتی آزادگان در منطقه دشت آزادگان در غرب اهواز، با میدان نفتی مجنون در عراق مشترک است. تنها دو کیلومتر آن سوتر از جایی که خبرنگاران در سالنی شاهد سخنرانی وزیر نفت و رئیس‌جمهوری و تاکید آنها بر جذب سرمایه و تکنولوژی برای افزایش بازیافت و توسعه میدان‌ها هستند، همسایه غربی‌مان با مشارکت شرکت‌های بزرگ بین‌المللی روزانه حداکثر برداشت از این میدان مشترک را دارد تا در این رقابت حساس جلوتر از ما قرار داشته باشند. بر این اساس می‌توان از سرمایه‌خارجی، تکنولوژی روز و سرعت در انعقاد قرارداد و اجرایی شدن آن، به‌عنوان سه الزام توسعه میادین مشترک یاد کرد که رئیس‌جمهوری و وزیر نفت روز گذشته هر دو بر آن تاکید کردند.

«با افتتاح سه پروژه نفتی در غرب کارون، این منطقه هم‌بال منطقه عسلویه شد تا این دو پروژه بزرگ نفتی و گازی کشور چرخ اقتصاد را سریع‌تر از هر زمان دیگری بچرخانند، در حال حاضر افزایش بازیافت تولید و توسعه میدان‌ها یک انتخاب نیست، بلکه الزامی است که باید به آن پایبند باشیم.» اینها را وزیر نفت در مراسم افتتاحیه و در بین مهمانان ایرانی و چینی حاضر در سالن می‌گوید، چینی‌هایی که از سال‌ها قبل تا کنون از منطقه غرب کارون دل نکنده‌اند و روز گذشته بدون مترجم همراه به حرف‌‌های بیژن زنگنه و حسن روحانی گوش می‌دادند و گاهی وقت‌ها هم خواب چشم‌هایشان را می‌برد. سخنرانی وزیر نفت و رئیس‌جمهوری با تاکید بر ایجاد اشتغال میان افراد بومی و نقشی که توسعه صنعت نفت می‌تواند در ایجاد اشتغال داشته باشد به پایان رسید، اما با تمام شدن سخنرانی‌ها درددل یکی از خوزستانی‌هایی که در صندلی کناری نشسته بود، باز شد: «در خوزستان هم نفت داریم هم گاز، اما هنوز خیلی از جوان‌‌ها کار ندارند.»

به گزارش «دنیای اقتصاد» بهره‌برداری از میادین نفتی که روز گذشته افتتاح شد خیلی پیش از این آغاز شده است، با این حال با تثبیت تولید از این میادین، افتتاحیه رسمی آنها روز گذشته انجام شد. توسعه هر سه میدان یادآوران، آزادگان شمالی و یاران شمالی، در قالب قراردادهای بیع متقابل صورت گرفته است که در این میان، توسعه فاز نخست طرح توسعه یادآوران با ۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در دستور کار شرکت ساینوپک چین قرار داشته و توسعه فاز نخست طرح توسعه آزادگان شمالی با ٢ میلیارد و ٥٥٠ میلیون دلار با راهبری شرکت ملی نفت چین (CNPC) به سرانجام رسیده است. میدان یاران شمالی نیز با کمتر از ٦٠٠ میلیون دلار و از سوی شرکت نفت و گاز پرشیا توسعه داده شده است. از اوایل سال جاری، برداشت نفت از میدان‌های آزادگان شمالی به میزان ٧٥ هزار بشکه در روز و یادآوران به میزان ٨٥ هزار بشکه در روز آغاز شده است؛ برداشت ٣٠ هزار بشکه‌ای نفت از میدان یاران شمالی نیز به تازگی شروع شده است. با این حال برداشت نفت از میدان یادآوران در نیمه نخست آبان ماه به ۱۱۵ هزار بشکه در روز رسیده، ظرفیت برداشت از میدان آزادگان شمالی هم به ۸۵ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.

اولین اعجاب برجام در صنعت نفت بود

درحالی جهش صادرات نفت ایران در ماه اخیر، موجی از اخبار رسانه‌ای را در جهان بر انگیخته است، رئیس‌جمهوری کشور نیز در مراسم افتتاح رسمی میدان نفتی یادآوران بر اعجاب انگیز بودن عملکرد وزارت نفت در پسا‌برجام تاکید کرد. رئیس‌جمهوری می‌گوید: «برجام اعجاب جهانیان را برانگیخت و اولین اعجاب برجام هم صنعت نفت بود.» به گفته حسن روحانی، وزارت نفت به خوبی از فضای پسابرجام استفاده کرد و تعجب جهانیان را برانگیخت، خیلی‌ها می‌گفتند سال‌ها طول می‌کشد صادرات نفت به دو میلیون بشکه برسد و به این زودی‌ها به این رقم نخواهد رسید.

به گزارش «دنیای اقتصاد» آخرین آمار منتشر‌شده نشان می‎‌دهد حجم صادرات نفت خام کشور در ماه اکتبر(مهر-آبان) به بیش از ۴/ ۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. این رقم در مقایسه با میانگین ماهانه صادرات نفت بیشترین مقدار در بیش از ۵ سال اخیر است. در واقع صادرات نفت‌خام کشور طی ۹ ماه بیش از ۱۵۰درصد رشد کرده و به بیش از مقدار صادرات در پیش از شروع تحریم‌ها رسیده است. این میزان رشد در صادرات نفت‌خام کشور در حالی رخ داده که وزیر نفت پیش از اجرایی شدن برجام بارها اعلام می‌کرد با لغو تحریم‌ها صادرات نفت ایران دو برابر خواهد شد. در واقع نه تنها وعده وزیر نفت محقق شده است، بلکه در حال حاضر بیش از آنچه وی وعده داده بود شاهد صادرات نفت کشورمان به نقاط مختلف جهان هستیم. اما پیش از لغو تحریم‌ها غالب کارشناسان و منابع اطلاعاتی جهان با اشاره به موانع پیش روی ایران، اعلام می‌کردند که وعده زنگنه محقق نخواهد شد، آنها بر این باور بودند که ایران در بهترین حالت تا پایان سال ۲۰۱۷ می‌تواند ۷۰۰ هزار بشکه صادرات نفت خود را افزایش دهد.

رئیس‌جمهوری دلیل رشد صادرات را استفاده حداکثری وزارت نفت از برجام می‌داند. به گفته وی، در طول مذاکرات بار اصلی برجام بر دوش وزارت امور خارجه، وزارت دفاع، سازمان انرژی اتمی، شورای عالی امنیت ملی و مجلس بود. وی می‌گوید: « شورای نگهبان هم در روزهای آخر در این افتخار شریک شد. رهبری هم از آغاز راهنما و هدایتگر بودند و ملت بزرگ هم پشتوانه دولت بود، اما بعد از برجام دستگاه‌های دیگر این بار را بر دوش گرفتند که یکی از این بخش‌ها صنعت نفت و وزارت نفت بود و به خوبی هم از این فضا بهره‌برداری کرد.» روحانی در ادامه به رشد تولیدات نفت کشور از منطقه غرب کارون پرداخت. وی می‌گوید: «غرب کارون یکی از مناطق فعالیت ما بعد از دوران جنگ تحمیلی است. برای استفاده از این منابع و میدان‌ها به‌خوبی وارد میدان عمل شدیم.»

رئیس‌جمهوری با بیان اینکه بخشی از طرح‎ها و پروژه‎های غرب کارون در دولت گذشته بهره‌برداری شد و تولید از این منطقه تا ٦٥ هزار بشکه هم افزایش یافت، اعلام کرد: «اما امروز با گذشت سه سال(از دولت یازدهم)، تولید روزانه از منطقه غرب کارون به بیش از ٢٥٠ هزار بشکه رسیده است. » با این حال وی تاکید می‎‌کند که تولید نفت از این منطقه باید به بیش از یک میلیون بشکه برسد که برای این کار به سرمایه و تکنولوژی نیاز است. روحانی در ادامه با بیان اینکه سرمایه کشور محدود است و برای فازهای بعدی این منطقه به ۱۸ میلیارد دلار سرمایه نیازمند است، به ضرورت استفاده از تکنولوژی روز در راستای افزایش ضریب بازیافت میادین غرب کارون تاکید کرد. به گفته وی، اینکه به چه میزان بتوانیم از منابع موجود در یک میدان بهره‎مند شویم، اهمیت ویژه‌ای دارد. روحانی با بیان اینکه حجم ذخیره در جای مخزن این منطقه ۶۷ میلیارد بشکه است، گفت: «اگر یک درصد بتوانیم بازیافت را بالا ببریم در واقع ۶۷۰میلیون بشکه نفت بیشتر تولید می‌کنیم که معادل ۳۳ میلیارد دلار می‌شود. ما باید بتوانیم چاه‌ها را جوان و سرپا نگه داریم زیرا می‌خواهیم از چاه‌ها در بلندمدت استفاده کنیم که این به تکنولوژی روز نیاز دارد.»

رئیس‌جمهوری بعد از اشاره به نیاز صنعت نفت به سرمایه‌ و تکنولوژی، به ضرورت استفاده از منابع و تکنولوژی روز خارجی تاکید کرد. وی می‌گوید: «شکی نیست که بسیاری از کارهای بزرگ را خودمان می‌توانیم انجام دهیم، چراکه ما از عظمت مهندسان، مدیران و کارکنان خود مطلع هستیم. اما در دنیای امروز باید از سرمایه و تکنولوژی جهان هم بهره ببریم.» به گفته وی، ایران باید از فضای امروز برای جذب سرمایه و فناوری در جهت توسعه کشور و اشتغال جوانان استفاده کند. چراکه بزرگ‌ترین مشکل ما اشتغال جوانان است و شغل هم با سرمایه و تکنولوژی ایجاد می‌شود. رئیس‌جمهور در بخش دیگری از اظهارات خود به آبادانی منطقه خوزستان تاکید کرد و گفت: «چهره منطقه نفتی باید برای مردم منطقه چهره رحمت باشد، نه خشونت.» روحانی با بیان اینکه برای آبادانی خوزستان باید از منابع به خوبی بهره‌برداری کنیم، گفت: «الان گازهای همراه میدان نفتی یادآوران می‌سوزد، چون بخش NGL آن فعال نیست. ما می‌توانیم با بهره‌برداری از تکنولوژی و سرمایه، محیط‌زیست سالم‌تری داشته باشیم.» روحانی افزود: «مردم منطقه و استان خوزستان اولویت دارند و باید از نیروهای بومی استفاده کرد. نباید صرفا دود صنعت نفت به چشم مردم منطقه برود.»

7 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در غرب کارون

روز گذشته تولید نفت از منطقه غرب کارون با بهره‌برداری رسمی از سه میدان نفتی مشترک آزادگان شمالی، یادآوران و یاران شمالی، ظرفیت برداشت نفت از میدان‎های غرب کارون به ٣٠٠ هزار بشکه در روز رسید. زنگنه روز گذشته در مراسم بهره‎برداری رسمی از طرح‎های توسعه میدان‎های یادآوران، آزادگان شمالی و یاران شمالی در محل میدان نفتی یادآوران از افزایش ۲۵۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت منطقه غرب کارون در دولت یازدهم خبر داد. به گفته وی، تولید نفت از میدان‎های غرب کارون پیش از آغاز به‎کار دولت یازدهم ٦٥ هزار بشکه در روز بود اما با افت تولید میدان آزادگان جنوبی به ٤٥ هزار بشکه در روز رسید.

وزیر نفت با بیان اینکه عمده قراردادهای توسعه میدان‎های غرب کارون در زمان آقای نوذری در دولت نهم بسته شده و سرمایه‌گذاری‎ها به‌صورت بیع متقابل بوده است، می‌گوید: «٦ میلیارد دلار برای توسعه این میدان‎ها در قالب قراردادهای بیع متقابل سرمایه‌گذاری شده و برای توسعه میدان‎های یاران جنوبی و آزادگان جنوبی نیز یک میلیارد دلار است.»وی، مجموع سرمایه‌گذاری صورت گرفته در میدان‎های غرب کارون را ۷ میلیارد دلار عنوان کرد و ادامه داد: «این سرمایه‌گذاری یکی از بزرگترین سرمایه‎گذاری‎ها در کشور و صنعت نفت است.» به گفته وزیر نفت، میدان‎ نفتی غرب کارون هم‌بال میدان پارس جنوبی است، همان‌طور که عسلویه حرف اصلی ما در بخش گاز است؛ غرب کارون هم حرف اصلی در بخش نفت است.

زنگنه با اشاره به برنامه ریزی انجام شده برای رسیدن تولید میدان‎های غرب کارون به یک میلیون بشکه در روز یادآور شد: «این کار به شرطی امکان‎پذیر است که بتوانیم ضریب بازیافت نفت را افزایش دهیم، این موضوع یک انتخاب نیست بلکه یک الزام قطعی است.» وی در ادامه با بیان اینکه الگوی جدید قراردادهای نفتی مدل تکامل یافته قراردادهای بیع متقابل است و امکان افزایش تولید نفت به همراه افزایش بازیافت نفت را فراهم می‎کند، گفت: «ما هم اصرار داریم این قراردادها عملیاتی شوند.» زنگنه می‌گوید: «برای رسیدن به تولید پایدار یک میلیون بشکه نفت در غرب کارون در سال‌های آینده به ١٨ تا ٢٠ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید نیاز داریم و در کنار این سرمایه‌گذاری، باید نیروهای فنی را برای اشتغال در منطقه آموزش دهیم.»

به گفته وی، طرح‌های وسیع مسوولیت‎های اجتماعی در منطقه خوزستان دنبال می‌شود که سرمایه‌گذاری ۱۰۰۰ میلیارد تومانی را ظرف ۵ سال آینده در این منطقه به دنبال دارد. وی افزود: «با این سرمایه‌گذاری، جلوه خشن فقر از منطقه برداشته می‎شود، ضمن اینکه طرح‌هایی مانند تامین آب‎ شرب، ساخت خانه بهداشت، ساخت ورزشگاه کوچک، آسفالت خیابان‌ها، ایجاد هنرستان فنی و حرفه‌ای و آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در نظر گرفته شده است.» وزیر نفت به تولید نفت در شرق کارون هم اشاره کرد و گفت: اصل تولید پایدار نفت خام در شرق کارون است و با توجه به اینکه بیشتر میدان‌های این بخش هم به نیمه دوم عمر خود رسیده‌اند، نیازمند افزایش ضریب بازیافت هستند. زنگنه با بیان این‎که الگوی جدید قراردادهای نفتی نیز به دنبال افزایش ضریب بازیافت در تولید نفت است، افزود: اگر قرار است استان خوزستان توسعه یابد، موتور نفت باید در آن روشن شود.