طرح ویژه انتقال آب به مسکن‌مهر

«سد ماملو» از شرق تهران به کمک پرند می‌‌آید؟

گزارش اختصاصی «دنیای‌اقتصاد» از جلسه شنبه‌ بعدازظهر شورای‌ عالی مسکن: وزیر نیرو وعده داد یک‌ هفته‌ای برای تامین آب پرند، طرح ارائه کند

افتتاح‌ مسکن‌مهر در پرند به‌خاطر آب به تاخیر افتاد؟ فرید قدیری

وزیر نیرو در جلسه عصر شنبه شورای عالی مسکن که به ریاست محمود احمدی‌نژاد برگزار شد در پاسخ به تاکید اعضای شورا نسبت به تامین خدمات زیربنایی همچون آب و برق برای واحدهای مسکونی‌مهر، از تهیه یک طرح ویژه برای انتقال آب به مهم‌ترین منطقه اصلی ساخت‌وسازهای مسکن‌مهر در تهران خبر داد و گفت: برای تامین آب شرب شهر جدید پرند طرحی داریم که هفته آینده آن را ارائه می‌کنیم.

جزئیات طرح انتقال آب به پایتخت مسکن‌مهر هنوز اعلام عمومی و رسمی نشده، اما گزارش خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» حاکی است: مسوولان دولت در دو حوزه مسکن و نیرو برای پایان دادن به وضعیت کمبود آب و برق در مسکن‌مهر که در تهران حاد شده است، برنامه انتقال آب شرب از شبکه سراسری یکی از سدهای اطراف تهران به منطقه‌ای را که بیشترین واحدهای مسکونی‌مهر در آنجا ساخته می‌شود، دارند. گزینه اصلی برای آب‌رسانی به ۱۰۰ هزار واحد مسکونی‌مهر در شهر جدید پرند که نزدیک به ۱۰ هزار واحد از آنها در آستانه افتتاح قرار دارد، «سد ماملو» در جنوب شرق تهران است که پیشنهاد شده یک خط لوله ۵۰ کیلومتری از کهریزک که در حال حاضر از ماملو آب می‌گیرد، به پرند کشیده شود. هر چند هنوز این طرح نهایی نشده، اما در صورت تصویب، باید دوره‌ای تقریبا میان مدت را برای طراحی، مناقصه و انتقال آب انتظار کشید.

به گزارش دنیای‌اقتصاد، دو ماه مانده به هفته دولت در یکی از شهرهای جدید اطراف تهران اعلام شد قرار است هفته اول شهریور حداقل یک هزار واحد مسکونی‌مهر افتتاح و به بهره‌برداری برسد، اما اقدام قابل تایید مسوولان بخش مسکن برای به تاخیر انداختن زمان بهره‌برداری که به‌خاطر نداشتن آب و برق و سیستم فاضلاب این واحدها انجام شده، حالا این نگرانی را در بین متقاضیان مسکن‌مهر در تهران ایجاد کرده که «کدام نهاد، پیگیر آب و برق مسکن‌مهر است و آیا نمی‌شد در حین ساخت این واحدها، تامین خدمات زیربنایی نیز در دستور کار قرار می‌گرفت تا بیش از این، انتظار خانه‌دار شدن در مسکن مهر طولانی نشود؟»

تعاونی‌های مسکن و اعضای آنها بیم آن دارند که وضعیت خدمات زیربنایی واحدهای مسکونی‌مهر مانند دو سالی که توجهی برای ایجاد آن نشد، تا ماه‌های آتی نیز ادامه داشته باشد که اگر همین باشد ضرر این روند، ابتدا متوجه سرمایه‌های ملی که با آن تعدادی واحد مسکونی بنا شده، خواهد بود و بعد از آن، تاخیر در سکونت در این واحدها را منجر می‌شود.

در تهران کمبود آب و برق مسکن‌مهر حادتر از سایر استان‌های کشور است. پرند به عنوان پایتخت مسکن‌مهر که بیشترین ساخت‌وسازهای مسکونی در آن در حال انجام است، به شدت مشکل تامین آب شهری دارد.

ساکنان فعلی این شهر جدید در حال حاضر از «آب‌ چاه» برای مصارف خانگی خود استفاده می‌کنند که به همین خاطر بازار خرید آب‌های معدنی در محله‌های پرند پر رونق است.

اما ظاهرا چاه‌ها در پرند بیش از این توان آب‌رسانی ندارند و مقرر شده، هم برای ساکنان فعلی و هم برای میهمانان جدید، خطوط لوله سراسری آب شرب شهری برای پرند کشیده شود.

در حال حاضر نزدیک به ۵۰۰ واحد مسکونی‌مهر واقعا در شهر جدید پرند آماده بهره‌برداری است، اما چون آب نیست، امکان استفاده از این واحدها وجود ندارد.

ماجرای «کمبود آب در مسکن‌مهر» این اواخر به کرات توسط مسوولان هم اظهار و اعلام شده است.

در آخرین رایزنی‌هایی که مسوولان شهرهای جدید با مقامات حوزه نیرو داشته‌اند، این موضوع نهایی شده که «باید برای آب‌رسانی به پرند از یکی از سدهای اطراف تهران، آب به این منطقه جاری شود.» گزینه اول «سد ماملو» است. این سد که چند سال پیش در جنوب شرق تهران و در مسیر رودخانه جاجرود احداث شده، حجم مخزنی به ظرفیت ذخیره ۲۵۰ میلیون متر مکعب آب را دارد. اخیرا یک خط لوله انتقال آب از این سد به منطقه کهریزک کشیده شده که اکنون قرار است یک خط دیگر نیز از کهریزک به پرند متصل شود.

هر چند هنوز برنامه انتقال آب شرب از سد ماملو به شهر جدید پرند نهایی و مصوب نشده، اما پیش‌بینی‌های کارشناسی نشان می‌دهد طول خط لوله آب کهریزک-پرند، حداقل ۵۰ کیلومتر است که طراحی و اجرای این طرح دست‌کم یک‌سال زمان لازم دارد.

از سوی دیگر، آنچه طرح اخیر دولت برای تامین خدمات زیربنایی مسکن‌مهر را با مشکل در اجرا روبه‌رو کرده، عدم تزریق بودجه ۴۰۰ میلیارد تومانی به دستگاه‌های بخش نیرو است. مدیران شرکت آب و فاضلاب در این باره اعلام کرده‌اند هنوز اعتبار پیش‌بینی شده در مصوبه شورای عالی مسکن مبنی بر اختصاص ۴۰۰ میلیارد تومان برای احداث زیرساخت شبکه‌های آب و برق و فاضلاب به آنها ابلاغ نشده است.

این در حالی است که بعد از ابلاغ این اعتبارات، باید مراحلی از جمله برگزاری مناقصه، طراحی خطوط و انتخاب پیمانکار نیز سپری شود که بعد از همه این مراحل، عملیات احداث نیز زمان خاص خود را برای اجرا نیاز دارد.

در شهر جدید پرند که منطقه اصلی اجرای طرح مسکن‌مهر برای متقاضیان تهرانی است، ماجرای آب‌شهری عملا کار را کند کرده است.

در این میان به نظر می‌رسد چنانچه اقدام عملیاتی ظرف هفته‌های آینده برای ایجاد شبکه انتقال آب انجام نشود، ساخت‌وسازهای مسکونی با نزدیک شدن به پایان خط، مشکلات در مسیر افتتاح و بهره‌برداری را چند برابر می‌کند. این مشکل در چند هفته اخیر به خوبی در پرند دیده شده است.

در شهر جدید پرند، اوایل شهریور برنامه‌ریزی شده بود ساخت‌وسازها در سه شیفت انجام شود؛ اما هم‌اکنون سازنده‌ها فقط در یک و حداکثر در دو شیفت کار می‌کنند؛ چرا که آنها خوب می‌دانند مسکن‌مهر فقط ساخت ساختمان روی زمین‌هایی که امکانات دیگری در آنها وجود ندارد، نیست!

تکلیف ما را روشن کنید

مدیرعامل یکی از تعاونی‌های مسکن‌مهر در پرند که واحدهای ساخته‌شده آماده تحویل دارد در این زمینه به «دنیای‌اقتصاد» گفت: مسوولان یکبار برای همیشه و به‌طور شفاف علت حل نشدن مشکلات مسکن‌مهر را به‌خصوص در بخش امکانات زیربنایی و روبنایی اعلام کنند تا مردم تکلیف خود و زمان واگذاری واقعی واحدها را بدانند.

مهدی دژ‌آباد، مدیر عامل تعاونی مسکن مهر ۱۲ شهر ری تصریح کرد: اواسط تیرماه با درخواست مسوولان مبنی بر تحویل ۵۰ واحد مسکونی در هفته دولت با کار شبانه‌روزی در پروژه، در مدت ۴۵ روز ۵۰ واحد از پروژه ۴۰۰ واحدی را از حدود ۴۵ درصد پیشرفت به ۱۰۰ درصد پیشرفت فیزیکی رساندیم؛ اما متاسفانه با گذشت یک‌ماه از هفته دولت بنا به دلایلی که یکی از عمده‌ترین آنها نداشتن امکانات زیربنایی و روبنایی به‌خصوص انشعابات آب و برق و گاز و تلفن و فاضلاب است، افتتاح واحدها تاکنون به تعویق افتاده است؛ به شکلی که باعث به‌وجود آمدن رخوت و سستی در عوامل دخیل پروژه و سرخوردگی مسوولین تعاونی شده است.

دژآباد که پروژه‌اش از همه پروژه‌های مسکن‌مهر در تهران جلوتر است و در طول دو سال گذشته زودتر از بقیه سازنده‌ها به موانع و گرفتگی‌های این طرح برخورد کرده، در این باره تصریح کرد: تکمیل واحدها و تلاش شبانه‌روزی که در بازدیدهای متعدد وزیر مسکن و دیگر مسوولان مشهود بود تا کنون نه‌تنها ارمغانی برای تعاونی در برنداشته، بلکه باعث به‌وجود آمدن نوعی تنش بین اعضا و مسوولان تعاونی شده به‌طوری‌که بعضی از اعضا با ناراحتی و عصبانیت از آنجایی‌که علت اصلی عدم تامین آب و برق و گاز را نمی‌دانند، مسوولان تعاونی را مسبب نبود امکانات می‌دانند و حتی درخواست تحویل واحدها را با همین وضعیت مطرح می‌کنند که با توجه به نبود امکانات و محیط کارگاهی، عملا چنین درخواستی قابلیت اجرا ندارد.

تحرک فقط در وزارت مسکن

این سازنده مسکن‌مهر که معضل نبود آب و برق را بیش از بقیه احساس می‌کند در ادامه گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» تاکید کرد: از آنجا که هدف نهایی مسکن‌مهر تامین مسکن اقشار کم‌درآمد جامعه است، اما به‌جز تحرکی که در بدنه وزارت مسکن و شخص وزیر مسکن به چشم می‌خورد، رفتارها در اکثر سازمان‌ها و ارگان‌ها و نهادهای مرتبط، مانند رفتار با میهمان ناخوانده است.

وی همچنین افزود: گذشته از عدم ایجاد انشعابات، مشکلات متعدد دیگری نیز در کمین مسکن‌مهر است که اجرای کند عملیات مترو، کم‌توجهی به محوطه‌سازی، فضای سبز، امکانات آموزشی، فرهنگی، درمانی و ... در زمین‌های اختصاص یافته به مسکن‌مهر از جمله آنها است. دژآباد فرسایشی شدن عملیات ساخت و تامین امکانات زیربنایی و روبنایی را باعث دور شدن این طرح ملی از اهداف از پیش تعیین شده دانست و گفت: ادامه این روند می‌تواند امید اقشار کم‌درآمد جامعه را که نقطه هدف طرح هستند، نسبت به خانه‌دار شدن کم کند.

پیشنهاد «نظرسنجی از مسکن‌مهر» به وزارت مسکن

نکاتی درباره دغدغه «مسکن»

طرح ساخت ۹۴۰ هزار واحد مسکونی ‌‌مهر تا این مقطع در برخی استان‌های کشور پیشرفت قابل قبولی داشته به‌طوری‌که مسوولان استانی شامل استاندار و نماینده مجلس در این استان‌ها، رضایت از عملکرد مسکن‌مهر را ابراز می‌کنند و آمارهای وزارت مسکن نیز «آستانه تحویل» واحدهای مسکونی‌مهر در همین استان‌ها را تایید می‌کند.

اما در برخی دیگر از استان‌ها -که خوشبختانه تعدادشان محدود، ولی دغدغه خانه‌دار شدن در آن زیاد است- اگرچه ساخت‌وساز مسکن‌مهر شروع شده، اما فاصله‌ای که بین «تحویل این واحدها با همه امکانات» و «وعده‌هایی» که درباره «تحویل» این واحدها مطرح می‌شود، وجود دارد، بر دغدغه خانه‌دار شدن مردم این استان‌ها افزوده است.

مهم‌ترین استان‌های کندرو در مسکن‌مهر، تهران است که بیش‌از ۱۵۰ هزار متقاضی مسکن‌مهر در آن ثبت‌نام کرده‌اند و همه آنها واجد شرایط نیز شناخته شده‌اند. این استان از جمله مناطقی است که نسبت به عملکرد مسکن‌مهر در آن می‌توان نقد‌های فراوانی را مطرح کرد. اما چگونه می‌توان «مسکن» را از لیست دغدغه‌های مردم حذف کرد؟

پاسخ این پرسش در ماموریتی که لازم است بعد از سه سال اجرای طرح مسکن‌مهر به اجرا گذاشته شود، نهفته است. وزارت مسکن طی یک‌سال اخیر همت زیادی برای قرار دادن قطار سنگین مسکن‌مهر در ریل اصلی به خرج داده که با نگاه منطقی و نقد منصفانه به این حرکت، بطور قطع نتایجی که تاکنون از این عملیات به‌دست آمده نیز مشخص می‌شود.

اکنون لازم است اتاق مسکن‌مهر در وزارت مسکن فراتر از روال کنونی که شامل بازدیدهای استانی و پیگیری شبانه‌روزی حجم ساخت‌وسازهاست، عمل کند و «نظرسنجی» از «مردم» درباره مسکن‌مهر را آغاز کند. ماموریت نظرسنجی که اگر پشت‌کاری شبیه روال یک‌سال اخیر در آن وجود داشته باشد، خیلی زود وزارت مسکن را به نتایج مهمی می‌رساند، دارای مزایا و ویژگی‌های زیر است: اول اینکه، محور نظرسنجی می‌تواند شامل سه گزینه «قصد سکونت در مسکن‌مهر»، «قصد رها کردن واحد تا مدتی نامعلوم» و «واگذاری واحد به‌صورت اجاره» باشد. با دریافت پاسخ این سه گزینه از یک میلیون متقاضی مسکن‌مهر در نهایت می‌توان به رابطه طرح مسکن‌مهر با حل دغدغه صاحب‌خانه شدن دست پیدا کرد. اگر اکثریت افراد به قصد سکونت، وارد طرح شده‌اند که بهترین نتیجه ممکن از این طرح حتمی خواهد بود. حتی اگر اکثریت پاسخ‌ها به گزینه سکونت و اجاره نیز ختم شود، باز می‌توان به نتایج قابل انتظار اطمینان داشت به این علت که اجاره واحدهای مسکونی‌مهر به معنی تعدیل تقاضای انبوه در بازار اجاره‌نشینی است که می‌تواند به کاهش نرخ اجاره منتهی شود. اما چنانچه گزینه غالب در بین مشارکت‌کنندگان در نظر سنجی به خالی نگه داشتن واحدها منجر شود، باید پرسش‌های جدی درباره این پاسخ دریافت شده، تعریف شود.

دوم اینکه، در نظرسنجی از مسکن‌مهر از آنجا که طرف تقاضا، به مشارکت برای آسیب‌شناسی این طرح، دعوت شده باید از او درباره علت طولانی شدن روند ساخت مسکن‌مهر پرسش شود. تا الان مجموعه دولت، انبوه‌سازان، کارشناسان مسکن بارها و بارها در همایش‌ها، مصاحبه‌ها، جلسات رسمی و تریبون‌های مختلف موضوعات مختلف و متنوعی را درباره مشکلاتی که باعث شد ساخت مسکن‌مهر بیش از دو سال زمان ببرد، مطرح کرده‌اند. اما هنوز موضع مردم به عنوان طرف دیگر این طرح، شنیده یا دریافت نشده است. شاید در جمع‌آوری نظر‌ متقاضیان، چالش‌های اصلی خیلی زود شناسایی شود و بتواند مجموعه را در پیشبرد ادامه راه کمک کند. سوم اینکه، پرسش‌های دیگر نظرسنجی می‌تواند به مسائلی همچون محلی که برای ساخت مسکن‌مهر انتخاب شده، متراژ واحدها، امکانات، تجهیزات، قیمت ساخت، میزان تسهیلات پرداختی و مواردی که ارتباط مستقیم با همکاری و مشارکت مردم دارد اختصاص پیدا کند. به نظر می‌رسد برای پایان دادن به دغدغه مسکن، یکی از میان‌برها ایجاد ارتباط مستقیم با یک میلیون مشارکت‌کننده‌ای باشد که قرار است واحدهای مسکونی‌مهر به نام آنها تحویل شود.